Փաստ ինֆո

Միջազգայնագետ Սուրեն Սարգսյանը կարծում է, որ Սիրիայի վրա հարձակում գործելու առումով Թուրքիան պայմանավորվածություն ունի Ռուսաստանի և Իրանի հետ, հնարավոր է՝ որոշակի առումով էլ փոխհամաձայնության է եկել ԱՄՆ-ի հետ։

«Առանց այս հիմնական խաղացողների, մանավանդ Ռուսաստանի և Իրանի, Թուրքիան չէր կարող էֆեկտիվ գործել»,-«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց Սարգսյանը։

Խոսելով թուրք-ամերիկյան հարաբերությունների և ԱՄՆ-ի կողմից Թուրքիայի նկատմամբ նախատեսված պատժամիջոցների մասին՝ միջազգայնագետն ասաց, որ Թուրք-ամերիկյան հարաբերությունները վերջին տարիներին իրենց պատմության լավագույն օրերը չեն ապրում։

«Թուրքիայի մերձեցումը ՌԴ-ի հետ, Սիրիայում Թուրքիայի քաղաքականությունը, Թուրքիայի կոշտ հակադրությունը Իսրայելի և Միացյալ Նահանգների հետ բնականաբար բերել է բացասկան ազդեցությունների, բայց մշտապես այս երկու պետությունները ռազմավարական նշանակություն ունեցող հարաբերություններ են ունեցել միմյանց հետ, և եթե պատմությունն ուսումնասիրենք կհասկանանք, որ իրենց հարաբերություններում վայրիվերումներ պարբերաբար եղել են, և սա էլ դրանից մեկն է»,-ասաց միջազգայնագետն ու ավելացրեց, որ կարծում է՝ ոչ այնքան հեռավոր ապագայում թուրք-ամերիկյան հարաբերությունները նորից են ջերմանալու և դեռնալու այնպիսին, ինչպիսին բնորոշ են երկու դաշնակից պետությունների։

Չնայած այն համանգամանքին, որ մի շարք պետություններ դադարեցրել են զենքի մատակարարումը Թուրքիա՝ Սարգսյանը կարծում է, որ Թուրքիան բավականաչափ ռեսուրս ու հնարավորություններ ունի իր ծրագրերն նախատեսված ժամկետներում իրագործելու համար։

«Թուրքիան բոլոր առումներով ինքնաբավ պետություն է և այնպիսի զինատեսականեր ունի, որոնցով կարող է ցանկացած տեսակի օպերացիա իրականացնել ցանկացած պետության տարածքում, ցանկացած տեսակի զինված խմբավորումների դեմ»,-ասաց միջազգայնագետը։

Նրա խոսքով, Ամերիկայի կողմից պատժամիջոցներ կլինեն Թուրքիայի նկատմամբ, բայց միևնույն է դրանք չեն ունենա էական ազդեցություն՝ Թուրքիայի որոշման վրա, և նա չի դադարեցնելու իր ռազմական ինտերվենցիան այնքան ժամանակ քանի դեռ չի հասել իր վերջնանպատակին՝ բուֆերային տարածություն ստեղծելուն։

Անդրադառնալով Թուրքիայի զինված ներխուժմանը՝ ՆԱՏՕ-ի և միջզգային այլ կառույցների արձագանքին՝ միջազգայնագետն ասաց. «Եվ՛ ՆԱՏՕ-ի, և՛ մնացած բոլոր կազմակերպությունների հայտարարություններն իհարկե ընդհանուր գնահատական են այն գործողություններին, որոնք տեղի են ունենում Սիրիայում թուրքական ներխուժման արդյունքում և բնական է, որ թե՛ ՆԱՏՕ-ի, և թե՛ ԵՄ հայտարարությունները այնպիսին են, ինչպիսին պետք է լինեին»։
Սարգսյանի խոսքով, կարևոր է հաշվի առնել, որ ՆԱՏՕ-ն այս առումով որևէ լծակ չունի Թուրքիայի վրա և ընդհանրապես ՆԱՏՕ-ի կանոնադրությամբ անդամ պետությանը ՆԱՏՕ-ի կազմից հանելու մեխանիզմներ չկան, ուստի Թուրքիան չի էլ վախենում ՆԱՏՕ-ի հայտարարություններից։

«Եթե հաշվի առնենք, որ Թուրքիան ԵՄ անդամ չէ, ապա այստեղ էլ որևէ անհանգստանալու հիմք չունի։ Այլ հարց է, որ ՆԱՏՕ-ի անդամ տարբեր պետությունների կողմից Թուրքիայի նկատմամբ որոշակի պատժամիջոցներ իհարկե կլինեն, և Գարմանիան, Ֆրանսիան արդեն իսկ հայտարարել են զինամթերքի վաճառքի դադարեցման մասին»,-ասաց միջազգայնագետը։

Սարգսյանը չբացառեց նոր ահաբեկչությունների հնարավորությունը նշելով, որ Թուրքիայի գործողությունների արդյունքում նաև Իսլամական մարտիկների մեծ խմբաքանակ կարողացել է փոխչել ազատազրկման վայրերից։

«Իհարկե, սա իր հետևանքներն ունենալու է, բայց կարծում եմ, կոալիցիոն ուժերը, որոնք պայքարում են իսլամական պետության դեմ կփորձեն ամեն ինչ անել, որպեսզի հնարավոր առաջխաղացումը իսլամական պետության բոլոր ուղղություններով, այդ թվում ահաբեկչության տեսանկյունից, կանխվեն»,-շեշտեց միջազգայնագետ Սուրեն Սարգսյանը։

Միջազգայնագետ Սուրեն Սարգսյանը կարծում է, որ Սիրիայի վրա հարձակում գործելու առումով Թուրքիան պայմանավորվածություն ունի Ռուսաստանի և Իրանի հետ, հնարավոր է՝ որոշակի առումով էլ փոխհամաձայնության է եկել ԱՄՆ-ի հետ։

«Առանց այս հիմնական խաղացողների, մանավանդ Ռուսաստանի և Իրանի, Թուրքիան չէր կարող էֆեկտիվ գործել»,-«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց Սարգսյանը։

Խոսելով թուրք-ամերիկյան հարաբերությունների և ԱՄՆ-ի կողմից Թուրքիայի նկատմամբ նախատեսված պատժամիջոցների մասին՝ միջազգայնագետն ասաց, որ Թուրք-ամերիկյան հարաբերությունները վերջին տարիներին իրենց պատմության լավագույն օրերը չեն ապրում։

«Թուրքիայի մերձեցումը ՌԴ-ի հետ, Սիրիայում Թուրքիայի քաղաքականությունը, Թուրքիայի կոշտ հակադրությունը Իսրայելի և Միացյալ Նահանգների հետ բնականաբար բերել է բացասկան ազդեցությունների, բայց մշտապես այս երկու պետությունները ռազմավարական նշանակություն ունեցող հարաբերություններ են ունեցել միմյանց հետ, և եթե պատմությունն ուսումնասիրենք կհասկանանք, որ իրենց հարաբերություններում վայրիվերումներ պարբերաբար եղել են, և սա էլ դրանից մեկն է»,-ասաց միջազգայնագետն ու ավելացրեց, որ կարծում է՝ ոչ այնքան հեռավոր ապագայում թուրք-ամերիկյան հարաբերությունները նորից են ջերմանալու և դեռնալու այնպիսին, ինչպիսին բնորոշ են երկու դաշնակից պետությունների։

Չնայած այն համանգամանքին, որ մի շարք պետություններ դադարեցրել են զենքի մատակարարումը Թուրքիա՝ Սարգսյանը կարծում է, որ Թուրքիան բավականաչափ ռեսուրս ու հնարավորություններ ունի իր ծրագրերն նախատեսված ժամկետներում իրագործելու համար։

«Թուրքիան բոլոր առումներով ինքնաբավ պետություն է և այնպիսի զինատեսականեր ունի, որոնցով կարող է ցանկացած տեսակի օպերացիա իրականացնել ցանկացած պետության տարածքում, ցանկացած տեսակի զինված խմբավորումների դեմ»,-ասաց միջազգայնագետը։

Նրա խոսքով, Ամերիկայի կողմից պատժամիջոցներ կլինեն Թուրքիայի նկատմամբ, բայց միևնույն է դրանք չեն ունենա էական ազդեցություն՝ Թուրքիայի որոշման վրա, և նա չի դադարեցնելու իր ռազմական ինտերվենցիան այնքան ժամանակ քանի դեռ չի հասել իր վերջնանպատակին՝ բուֆերային տարածություն ստեղծելուն։

Անդրադառնալով Թուրքիայի զինված ներխուժմանը՝ ՆԱՏՕ-ի և միջզգային այլ կառույցների արձագանքին՝ միջազգայնագետն ասաց. «Եվ՛ ՆԱՏՕ-ի, և՛ մնացած բոլոր կազմակերպությունների հայտարարություններն իհարկե ընդհանուր գնահատական են այն գործողություններին, որոնք տեղի են ունենում Սիրիայում թուրքական ներխուժման արդյունքում և բնական է, որ թե՛ ՆԱՏՕ-ի, և թե՛ ԵՄ հայտարարությունները այնպիսին են, ինչպիսին պետք է լինեին»։

Սարգսյանի խոսքով, կարևոր է հաշվի առնել, որ ՆԱՏՕ-ն այս առումով որևէ լծակ չունի Թուրքիայի վրա և ընդհանրապես ՆԱՏՕ-ի կանոնադրությամբ անդամ պետությանը ՆԱՏՕ-ի կազմից հանելու մեխանիզմներ չկան, ուստի Թուրքիան չի էլ վախենում ՆԱՏՕ-ի հայտարարություններից։

«Եթե հաշվի առնենք, որ Թուրքիան ԵՄ անդամ չէ, ապա այստեղ էլ որևէ անհանգստանալու հիմք չունի։ Այլ հարց է, որ ՆԱՏՕ-ի անդամ տարբեր պետությունների կողմից Թուրքիայի նկատմամբ որոշակի պատժամիջոցներ իհարկե կլինեն, և Գարմանիան, Ֆրանսիան արդեն իսկ հայտարարել են զինամթերքի վաճառքի դադարեցման մասին»,-ասաց միջազգայնագետը։

Սարգսյանը չբացառեց նոր ահաբեկչությունների հնարավորությունը նշելով, որ Թուրքիայի գործողությունների արդյունքում նաև Իսլամական մարտիկների մեծ խմբաքանակ կարողացել է փոխչել ազատազրկման վայրերից։

«Իհարկե, սա իր հետևանքներն ունենալու է, բայց կարծում եմ, կոալիցիոն ուժերը, որոնք պայքարում են իսլամական պետության դեմ կփորձեն ամեն ինչ անել, որպեսզի հնարավոր առաջխաղացումը իսլամական պետության բոլոր ուղղություններով, այդ թվում ահաբեկչության տեսանկյունից, կանխվեն»,-շեշտեց միջազգայնագետ Սուրեն Սարգսյանը։

Հեղինակ` Սոնա Գեւորգյան