Փաստ ինֆո

Տևական ժամանակ է՝ շրջանառվում է այն հարցը, որ տարեսկզբին ՀՀ մատակարարվող գազի գինը բարձրանալու է։ Այս հարցի շուրջ «Փաստինֆո»-ն զրուցել է ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Արտակ Մանուկյանի հետ։

- Շրջանառվում է այն հարցը, որ սահմանին գազի գինը բարձրանալու է։ Երեկ փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանն ասել էր, գազի գնի 30 տոկոսով բարձրանալու լուրերն  իրականությանը չեն համապատասխանում։ Ըստ Ձեզ՝ սահմանին գազի գինը կբարձրանա, թե ոչ։ Բարձանալու դեպքում կկարողանա՞նք զսպել ներքն սակագինը։

- Բանակցությունների սեղանին են ազդեցության բոլոր գործոնները։ Ինչպիսիք են գնաճը, կամ մյուս գործոնը կարող ենք դիտարկել աշխարհում գազի նկատմամբ պահանջարկը, որը նվազում է։ Նկատվում է Եվրոպայի պահանջարկի էական անկում, որի արդյունքում մեկ տարվա ընթացքում մոտավորապես նույն շրջանառվող 30 տոկոսով աշխարհում գազի գնանկում է եղել։ Մյուս գործոնն այն է, որ ունենք ԵԱՏՄ միասնական տեսլական, որ 2025 թվականին այդ արհեստական մրցակցային առավելությունները, որն ունեն ռուսական ընկերությունները բելառուսական, հայկական ընկերությունների նկատմամբ, պետք է ի չիք դարձվեն։ Այսինքն, եթե սա ամրագրել ենք որպես տեսլական, ապա մեր ամեն հաջորդ քայլը պետք է միտված լինի այդ խզվածության նվազեցմանը, այլ ոչ թե այդ խզվածությունը մեծացնելուն։ ՌԴ-ում գազի սակագնի որոշակի վերանայումներ տեղի ունեցան, որոշակի աճ եղավ, բայց այդուհանդերձ կախված տարածաշրջաններից 100 դոլարի շրջանակները չի անցնում։ Ամենակարևորը, որ բանակցությունները պետք է ֆիքսի, դա սահմանին գազի գնի երկարաժամկետ լինեն է։ Որովհետև եթե մենք ունենք երկարաժամկետ հեռանկարներ, բայց ամեն տարի պետք է ջանք-եռանդ գործադրենք այս մասով, ապա չափազանց կարևոր է, որ ավելի երկարաժամկետ ժամանակաշրջանի համար ֆիքսվի։ Նույն բիզնես հատվածը սիրում է կանխատեսելիություն, որքան շատ լինի  հստակությունն այս հարցում, այնքան ավելի հրապուրիչ է բիզնես միջավայրի համար։ Երբ երկարաժամկետությունը  լինի, այնուհետև  պետք է քննարկել՝ ներքին գազաբաշխման համակարգում արդյունավետության բարձրացման ինչ տեղեր կան։ Երբ 10 տոկոսով սահմանին գազի գինը բարձրացավ, ինչն այլ հավասար պայմաններում պետք է բերեր 5 տոկոս միջին կշռված սակագնի թանկացման, այս պարագայում դա չեղավ, որովհետև հնարավորություն կար արդյունավետությունը բարձրացնելու և դրանք կոմպենսացնելու։ 

- Նշեցիք, որ կարևոր է՝ սահմանում գազի գինը երկարաժամկետ կտրվածքով սահմանվի։ Որքանո՞վ է դա հավանական։

- Անկեղծ ասած բավականաչափ բարձր եմ գնահատում։ Ուղղակիորեն չեմ մասնակցում որևէ կարգի բանակցությունների, բայց աշխարհում հիմա նոր միտում է տիրում։ Մի շարք երկրների հետ, օրինակ նույն Գազպրոմ խմբի ընկերությունները կնքում են «Վճարիր կամ սպառիր» սկզբունքը։ Այսինքն դու ասում ես տարվա ընթացքում ինձ մատակարարի այսքան և ես կվճարեմ հստակ գին։ Օրինակ մենք Ռուսաստանից 2 միլիարդ խորանարդ մետր գազ ենք ներմուծում, կասենք 2 միլիարդ մատակարարիր և դրա դիմաց կվճարեմ հստակ գին։ Եթե անգամ սպառես 1.8 միլիարդ, էլի ստիպված կլինես 2 միլիարդի համար վճարել, որովհետև այդ չափաքանակը որպես հնարավորություն վերցրել ես և աշխարհն այս միտումները նույնպես օգտագործում է։

Մենք ունենք կողմնորոշիչ փաստաթուղթ։ Դա ԵԱՏՄ-ի միասնական էներգետիկ շուկան է, որն ասում է՝ այս կեղծ մրցակցային առավելությունները պետք է վերացվեն, և մենք սրա հիման վրա կարողանանք համատեղ և համընդհանուր գործունեություն ծավալել։ Այս կոնտեքստով կամայական գազի գնի ոչ նվազեցումը հակասում է հենց այդտեղ դրված ոգուն։

Հեղինակ` Հասմիկ Կոշկարյան