Փաստ ինֆո

Վերջին տարիների օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների ցուցանիշը նայելով՝ հասկանում ենք՝ այն էական փոփոխություններ չի կրել և բավական ցածր մակարդակի վրա է գտնվում։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց տնտեսագետ Կառլեն Խաչատրյանը։

«Օբյեկտիվորեն մեր երկիրն օտարերկրյա խոշոր խաղացողների համար ներդրման տեսանկյունից առանձնակի հետաքրքրություն չի ներկայացնում։ Հանգամանքները տարբեր են, դրանք և՛ օբյեկտիվ են, և՛ սուբյեկտիվ»,-նկատեց տնտեսագետը։

Ներդրումային գրավչության վրա հատկապես ազդում է շուկայի փոքրությունը։ Խնդիրը լուծելու ակնկալիքով տնտեսագետի խոսքով անդամակցեցինք ԵԱՏՄ-ին.

«Մեր սպառման շուկան պետք է մեծանար, ինչը երկիրն ավելի գրավիչ պետք է դարձներ ներդրումների համար։ Բայց նույն ԵԱՏՄ-ի բեռնափոխադրումների բարդությունը, լոգիստիկ խնդիրները, ստանդարտների հետ կապված որոշ հարցեր հնարավորություն չեն տվել, որ այդ առավելությունից լիարժեքորեն օգտվենք»,-նշեց Կառլեն Խաչատրյանը։

Վերջինս չբացառեց, որ ներդրումային գրավչության վրա ազդում է նաև իրականացվող հարկային քաղաքականությունն ու հարկային վարչարարությունը. «Այն մի կողմից բավական կոշտ է մեր երկրում, մյուս կողմից հաճախակի է փոփոխությունների ենթարկվում, ինչը, բնականաբար, բացասաբար է ազդում տնտեսվարող սուբյեկտների սպասումների առումով»,-ասաց տնտեսագետը՝ ընդգծելով, որ վերջին 1.5 տարվա ընթացքում շարունակվում է ՀՕ-ում պարբերաբար փոփոխություններ անելու պրակտիկան։ Հարկային դրույքաչափերն են փոխվում, վերանայվում, տնտեսվարողների նկատմամբ հարկային մարմինների վերաբերմունքն է պարբերաբար վերանայվում. «Այս ամենն անորոշություն է ստեղծում տնտեսությունում և ներդրողի սպասելիքների առումով բացասաբար է անդրադառնում»։

Հարցին, թե ինչպես կանդրադառնա տնտեսության վրա ՀՕ-ում վերջին փոփոխությունը՝ դեբետային գումարների հետվերադարձը տնտեսվարողներին, Կառլեն Խաչատրյանը նկատեց՝ այն միանշանակ դրական ազդեցություն կունենա։ Դրանք, ըստ էության, այն ֆինանսական ռեսուրսներն են, որ պետությունը հետ է տալիս տնտեսվարողին և ենթադրվում է՝ վերջինս էլ այն ներդնելու է տնտեսությունում. «Սա որոշակի իմաստով տնտեսական ակտիվություն է մեծացնելու, բայց մյուս կողմից կցանկանայի, որ պետությունը որոշակի վերլուծություն ներկայացներ, թե հատկապես ո՞ր ոլորտի ձեռնարկություններում է այդ դեբետային ԱԱՀ-ն առավելապես կուտակվել»,-նշեց տնտեսագետը։

Նրա խոսքով կա ներքին զգացում, որ դա հիմնականում ծանր արդյունաբերության, հանքարդյունաբերության ոլորտի ձեռնարկություններում պետք է շոշափելի լիներ։ Այս ոլորտի տնտեսվարողներն իրենց արտադրանքն արտահանում են և այդտեղ ԱԱՀ չի առաջանում, սակայն հումքի ձեռքբերման կամ մեքենասարքավորումների ձեռքբերման ժամանակ ԱԱՀ են վճարում։

«Եթե արդարանա այն ենթադրությունը, որ այս դեբետային ԱԱՀ-ն առավելապես ծանր արդյունաբերության ոլորտում է կուտակված, ապա կստացվի, որ պետությունն այս ոլորտներին է լրացուցիչ ֆինանսավորում տալիս, ինչը կառավարության որդեգրած քաղաքականությանն այդքան էլ չի համապատասխանում»,-հավելեց Կառլեն Խաչատրյանը։

Նշենք, որ կառավարությունը որդեգրել է հանքարդյունավերության ծավալները տնտեսությունում փոքրացնելու և փոխարենն այլ հիմնական ու վերջնական սպառման ապրանքների արտադրությունը խթանելու կամ դրանց նշանակությունն ու դերը բարձրացնելու քաղաքականություն։

Հեղինակ` Հասմիկ Կոշկարյան