Փաստ ինֆո

Հայաստանի արժութային շուկայում այս տարի իսկապես դոլարի առատություն է։ Դա երևում է նաև շուկայում ձևավորված փոխարժեքներից։
Գարնանից սկսած դոլարը արժեզրկվել է և առայժմ չի կարողանում վերականգնել դիրքերը։ Պատճառը տարադրամի շարունակվող հոսքերն են, ինչը թույլ է տվել

Կենտրոնական բանկին բավական մեծ քանակությամբ արտարժույթ գնել։

-Այս տարի ԿԲ կողմից գնված արտարժույթը հասավ 398 միլիոն դոլլարի։ Սա շատ լավ նորություն է, որը վկայում է տնտեսության մեջ մեծ ակտիվության մասին,-օրերս իր հերթական ֆեյսբուքյան գրառումը կատարեց Նիկոլ Փաշինյանը։

Որ այս տարի Կենտրոնական բանկը աննախադեպ քանակությամբ տարադրամ է գնել, իրականում այդպես էլ կա։ Այլ հարց, թե դա ինչքանո՞վ է կապված տնտեսության հետ։

Արժութային շուկայում նկատվող տարադրամի ավելցուկը ամենևին էլ չի խոսում տնտեսության մեջ տեղի ունեցող «մեծ ակտիվության» մասին։ Երբ չկան ուղղակի ներդրումներ կամ դրանց ծավալները շատ փոքր են, իսկ արտահանումը գրեթե չի ավելանում, անիմաստ է տարադրամի ավելցուկը կապել տնտեսության ակտիվության հետ։

Տարադրամի ավելացման վրա գուցե որոշ ազդեցություն թողել է զբոսաշրջությունը, բայց դա այն չէ, ինչը կարող էր շուկայում նման եռուզեռ առաջացնել։ Այս տարի Հայաստան եկած զբոսաշրջային հոսքերն ավելացել են ընդամենը 12-13 տոկոսով։ Դա բնականաբար նպաստել է նաև այդ հատվածի տարադրամային մուտքերի ավելացմանը։ Բայց դա չէր կարող արժութային շուկայում նման ճնշում առաջացնել։

Այնպես չէ, որ ակտիվ են եղել շուկայի վրա ազդող մյուս գործոնները։ Խոսքը, մասնավորապես, մասնավոր տրանսֆերտների և արտաքին առևտրաշրջանառության մասին է։

Մինչև վերջերս արտահանումը Հայաստանից նվազում էր։ Այս ընթացքում չնայած արտաքին ֆինանսական փոխանցումներն ավելացել են, այնուհանդերձ տարադրամի արտահոսքը շատ ավելի ակտիվ է եղել, քան ներհոսքը։

Այնպես որ, դրանք չէին կարող հանգեցնել արտարժույթի առաջարկի, այն էլ նման բարձր առաջարկի ձևավորման։ Կա մեկ այլ գործոն, որն այս տարի էական ազդեցություն է թողել տարադրամային մուտքերի վրա։ Խոսքը` տրասնպորտային միջոցների վերարտահանման մասին է։

Ինչպես հայտնի է, վերջին շրջանում Հայաստանը դարձել է ԵԱՏՄ երկրներ ավտոմեքենաներ մատակարարող հիմնական շուկաներից մեկը։ Մաքսային արտոնյալ ռեժիմը մեր երկրին տվել է մի տեսակ ժամանակավոր միջանցքի կարգավիճակ` վերարտահանում իրականացնելու համար։ ԵԱՏՄ անդամ երկրների բազմաթիվ քաղաքացիներ այստեղ են փորձում բավարարել տրանսպորտային միջոցների նկատմամբ իրենց ներկայացրած պահանջարկը։ Պատահական չէ, որ վերջին շրջանում ռեկորդային քանակությամբ ավտոմեքենաներ են ներմուծվում Հայաստան։ Դրանց զգալի մասը ներքին շուկայից ձեռք են բերում ԵԱՏՄ անդամ այլ երկրների քաղաքացիները։

Սա տարադրամի լրացուցիչ և բավական մեծ հոսք է Հայաստանի արժութային շուկայի համար, ինչն էլ մի կողմից ազդել է փոխարժեքների վրա, մյուս կողմից` հնարավորություն է տվել Կենտրոնական բանկին մեծ քանակությամբ տարադրամ գնել։ Բայց դրա տնտեսական նշանակությունն այն չէ, ինչի մասին խոսում է վարչապետը։ Ընդհակառակը` այդ գործոնի հետևանքով որոշակի ռիսկեր են ձևավորել արժութային շուկայի համար։ Ու այդ ռիսկերը շուտով կարող են զգացնել տալ։

Աղբյուր` Փաստինֆո