Փաստ ինֆո

ՍԴ որոշումն ինքնին նոր հանգամանք է և պետք է հանգեցնի գործի վերաբացմանը: «Փաստինֆո»-ի թղթակցի հետ զրույցում նման կարծիք է հայտնել միջազգային իրավունքի մասնագետ Արա Ղազարյանը` անդրադառնալով  ՀՀ երկրորդ նախագահ  Ռոբերտ Քոչարյանի դիմումի գործով Սահմանադրական դատարանի որոշմանը, որով ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 35-րդ հոդվածը ճանաչվել է ՀՀ Սահմանադրությանը հակասող` արձանագրելով, որ  բացակայում է  գործառութային անձեռնմխելիությամբ օժտված անձանց նկատմամբ քրեական հետապնդում հարուցելու, կալանավորելու նորմերը:  

Արա Ղազարյանի գնահատմամբ` ՍԴ-ն բավականին լավ որոշում է կայացրել: Նրա խոսքով՝ մասնավորապես նշվում է, որ բացակայում է ընթացակարգ՝ որոշելու համար, թե տվյալ անձը ունի անձեռնմխելիություն, թե ոչ:

«Պետք է լինի հատուկ ընթացակարգ և հատուկ մարմին: Օրինակ՝ դատավորների դեպքում ԲԴԽ-ն է, ԱԺ պատգամավորների դեպքում՝ ԱԺ-ն : Տվյալ դեպքում չի եղել»,- նշեց Արա Ղազարյանը:

Միջազգային իրավունքի մասնագետի փոխանցմամբ, երբ խոսքը գնում է քրեական հետապնդման և կալանքի մասին, այդ ընթացակարգի  բացակայությունը հանգեցնում է նրան, որ անձը զրկվում է անօրինական կալանքի կամ կամայականության դեմ արդյունավետ իրավական պաշտպանության  հնարավորությունից, ինչն արդեն իսկ խախտում է  «Եվրոպական կոնվենցիայի» տեսանկյունից:

«Անկախ արդյունքից, անկախ նրանից, թե կալանքի հիմք կա, թե ոչ, եթե պրոցեսի ընթացքում անձը չունի կամայականությունից պաշտպանվելու արդյունավետ հնարավորություն, այսինքն՝ պրոցեսուալ իրավունքներ, դա ինքնին խախտում է»,- նշեց Ղազարյանը:

Մեր հարցին, թե  արդյո՞ք օրենսգրքում ընթացակարգի բացակայությունը կամ  բացթողումները հակասահմանադրական էեն փաստաբանը նշեց, որ այո: Արա Ղազարյանը հիշեցրեց բարոյական վնասի մասին, որը նախկինում բացակայում էր:  «Այսինքն՝ քաղաքացուն անօրինական կալանավորում էին  6 ամիս, որից հետո քաղաքացին կարող էր քաղհայց ներկայացնել, երբ պարզվում էր, որ կալանքն անօրինական էր. դիմել դատարան և ստանալ փոխհատուցում, բայց կարող էր ստանալ միայն նյութական վնասի և փաստաբանական ծախսերի դիմաց, իսկ բարոյական վնաս հայցել չէր կարող:»,- պարզաբանեց Արա Ղազարյանը:

Նրա խոսքով՝ եվրոպական իրավունքում բարոյական փոխհատուցումը պարտադիր է, երբ խոսքը գնում է կալանավորման մասին: Հաշվի առնելով այդ փաստը՝ ՍԴ-ն որոշում կայացրեց, որ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 14-րդ հոդվածը այդքանով, որքանով չի սահմանում բարոյական վնասի ինստիտուտը՝ հակասահմանադրական է:

«Այսինքն՝ ոչ թե հոդվածն ամբողջությամբ, այլ հոդվածում այդ կարևոր բացը: Ուղղակի այդ բացը կախված է ՄԱԿ-ի հիմնարար իրավունքի հետ:»,- շեշտեց Ղազարյանը: 

Նա նկատեց, որ օրենքի ցանկացած բաց չէ, որ ՍԴ-ն պետք է անդրադառնա: ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի դիմումի գործով ՍԴ-ի կողմից հրապարակված որոշման մեջ նույնպես գրված է, որ օրենսդրական բացի դեպքում որևէ կոնկրետ վկայակոչում դատական ակտում անհրաժեշտ չէ, որ Սահմանադրական դատարանն անդրադառնա այդ օրենսդրական բացի սահմանադրականության հարցին, քանի որ այլ կերպ օրենսդրի կողմից թույլ տրված օրենսդրական բացերը, որոնք կարող են խախտել կամ խախտում են անձի հիմնական իրավունքները և ազատությունները, Սահմանադրական դատարանի կողմից չեն կարող քննվել կամ հաղթահարվել, մինչդեռ Սահմանադրական դատարանն այդ առումով ձևավորել է տևական հետևողական պրակտիկա՝ արտահայտելով կոնկրետ իրավական դիրքորոշումներ: Անդրադառնալով Քոչարյանի խափանման միջոցի փոփոխման հետ կապված հարցին՝ Արա Ղազարյանը նշեց, որ ՍԴ որոշումն ինքնին նոր հանգամանք է և պետք է հանգեցնի գործի վերաբացմանը:

«Մենք գործ ունենք ՍԴ որոշման հետ: Դա հանաք բան չէ»,- շեշտեց Ղազարյանը:

Նրա փոխանցմամբ՝  արագությունը մեծ նշանակություն ունի: Հատկապես, երբ խոսքը գնում է կալանքի այն դեպքերի մասին, որտեղ օրինականությունը կասկածի տակ է: Նրա խոսքով՝ նման դեպքերում պետք է նիստ գումարվի, բայց այս դեպքում, եթե առաջին դատական նիստը կայանա սեպտեմբերի 12-ին, պետք է առաջին հերթին խափանման միջոցի հարցը դառնա  քննության առարկա՝ հաշվի առնելով ՍԴ դիրքորոշումները:  Արա Ղազարյանը կարծում է, որ վերջնական որոշումը լինելու է դատավորինը՝ կալանքն անհրաժեշտ է, թե ոչ և պետք է նաև որոշում կայացվի, թե արդյո՞ք  կալանքը եղել է անօրինական, թե ոչ:

«Փաստինֆո»-ն ավելի վաղ տեղեկացրել է, որ ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի և մյուսների գործով առաջին դատական նիստը՝ Աննա Դանիբեկյանի նախագահությամբ, նշանակվել է սեպտեմբերի 12-ին` ժ. 13.00-ին։ Հիշեցնենք, որ Ռոբերտ Քոչարյանը մեղադրվում է ՀՀ Քրեական օրենսգրքի 300.1-րդ հոդվածի 1-ին մասով և 311-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 2-րդ կետով՝ ՀՀ Սահմանադրական կարգը տապալելու և առանձնակի խոշոր չափերով կաշառք ստանալու մեջ:

Հեղինակ` Իզաբել Սահակյան