Փաստ ինֆո

Այն, որ ներկա իշխանությունների առաջարկած ցանկացած փոփոխություն թաքուն դրված ական է պետության տակ՝ շատ հստակ տեսնում ենք ՍԴ դատավորներին պարտադրվող հրաժարականների համատեքստում:

Տեսեք, նախ նրանց սպառնում են, հետո՝ դեսանտ են իջեցնում ՍԴ՝ հանձինս ՍԴ նորընտիր դատավոր Վահե Գրիգորյանի, որը բարձր դատարան մտնելուց առաջ ինքզինքը ՍԴ նախագահ է հայտարարում՝ այդպիսով սեպ խրելով իր և մյուսների միջև: Այդ օրվանից սկսած ավելի ու ավելի ուժգնանում են ՍԴ նախագահին և դատավորներին ուղղված ճնշումները:

Այսօր այդ ճնշումներին գումարվել է նաև ՍԴ դատավորներին քաղաքական կաշառք առաջարկելու փաստը: Հասկանում եք, ներկա իշխանությունը արդարադատության նախարարի բերանով, իմա՝ երկրի վարչապետի հանձնարարականով բացեիբաց գործարք է առաջարկում ՍԴ դատավորներին, թե՝ դուք կամավոր /իմա՝ պարտադիր-կամավոր / հրաժարական տվեք, այսինքն, հրաժարականների դիմումներ գրեք, ես ոչ միայն ձեր աշխատավարձը կպահպանեմ, այլև դուք ձեր եղած աշխատավարձով թոշակի կանցնեք և կունենաք այն բոլոր սոցերաշխիքները, որ պետությունը տալու էր ձեզ: Մնում է ասել՝ և կապրեք գոհ ու երջանիկ: Ի դեպ, այստեղից հասկանալի է, թե ինչպիսին է փաշինյանական ժամանակի երջանկության բանաձևը:

Ընդ որում, գործարքի առաջարկը կոնկրետ ժամկետ ունի՝ օգոստոսի 1-ից հոկտեմբերի 31-ը: Բնականաբար, այս ժամկետը ոչ միայն դիտարկվում է որպես հոգեբանական ճնշում ՍԴ դատավորների վրա, այն ենթադրում է, թե դրանից հետո այլ իրադարձություններ պիտի տեղի ունենան: Այսինքն, ընդամենը մարդկային ու մասնագիտական հոգեբանական ճնշում լինելուց ավելին է այդ ժամկետը և բնականաբար, կապված է բոլոր այն գործերի հետ, որոնց սահմանադրականության վերաբերյալ այդ ընթացքում գնահատական է տալու Սահմանադրական դատարանը՝ Ստամբուլյան կոնվենցիա, Քոչարյանի գործ և այլն:

Առաջարկվող փոփոխություններն արդեն իսկ լուրջ քննադատության են արժանացել ոլորտի մասնագետների կողմից՝ որակվելով սահմանադրաիրավական տրամաբանության հետ որևէ աղերս չունեցող, որպես քաղաքական առաջարկ, կաշառք, ի վերջո՝ ուղղակի ճնշում դատական իշխանության նկատմամբ: Մասնավորաբար, Սահմանադրական դատարանի նախկին անդամ Վոլոդյա Հովհաննիսյանը «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում շատ հստակ հայտնել է իր կարծիքը անդրադառնալով արդարադատության նախարարության կողմից «Սահմանադրական դատարանի մասին» ՀՀ օրենքում առաջարկվող փոփոխությանը, ըստ որի՝ ՍԴ այն դատավորները, ովքեր հրաժարական կտան օգոստոսի 1-ից մինչև հոկտեմբերի 31-ն ընկած ժամանակահատվածում, կպահպանեն իրենց հրաժարականի պահին ունեցած աշխատավարձը, շեշտելով՝«Դա ոչ միայն իրավական, այլեւ բարոյական չէ, ո՞նց կարելի է նման բան անել, դա ճնշում է դատարանի վրա, կաշառք՝ գումարած ճնշում»:

Ի դեպ, Վ. Հովհաննիսյանն այն կարծիքին է, թե՝ ՍԴ դատավորներն այդ քայլին չեն գնա, որովհետեւ դա շատ նվաստացուցիչ առաջարկ է:
Նկատենք, որ Արդարադատության նախարարի բերված օրինակները աշխարհի փորձից, թե այսինչ կամ այնինչ երկրում էլ դատավորների համար կամավորության սկզբունքով վաղ կենսաթոշակի գնալու կարգ կա, մեր իրավիճակի հետ համադրելի չէ, քանի որ այստեղ խոսքը գնում է ոչ թե կենսաթոշակի տարիքը փոխելու, այլ` հրաժարականի մասին, չաշխատելու դիմաց աշխատավարձ տալու մասին։ Այսինքն՝ Հայաստանի պարագայում կամավորություն ասելով գործարք է առաջարկվում, կոպիտ ասած՝ դատավորներին առնելու գործընթաց: Իսկ ավելի վաղ ՍԴ անդամ-դատավորների մեծամասնության հանդեպ ուղղակի սպառնալիքն ու պարտադրանքն էր իշխողը:

Այս համատեքստում հարկ է շեշտել նաև, որ արդարադատության նախարարության հայտարարություն-առաջարկը ոչ թե վաղ կենսաթոշակի գնալու, այլ` հրաժարականի դիմաց աշխարավարձի պահպանման և սոցերաշխիքների մասին է:
Ի՞նչ է սա, եթե ոչ՝ կոռուպցիայի ունիկալ դրսևորում: Ստացվում է, որ նոր իշխանությունը կոռուպցիայի դեմ պայքարով եկավ և կոռուպցիոն հանցագործությունների նոր, թավշյա- շղարշված տարատեսակնե՞ր է ներմուծում Հայաստան:

Ի վերջո, հավելենք, գոյություն ունի Եվրոպայի Խորհրդի նախարարների կոմիտեի CM/Rec(2010)12 հանձնարարականը, որի բացատրական զեկույցում ընդգծված է՝ «Վաղ կենսաթոշակի անցնելը պետք է հնարավոր լինի միայն դատավորի դիմումի հիման վրա կամ բժշկական պատճառներով»:
Մինչ այս պահը ՍԴ դատավորներից ոչ մեկը նման «կամավոր» դիմում չի գրել, ինչը նշանակում է՝ Սահմանադրական դատարանի անդամներն իրենց բարձրության վրա են և իրենց անձնական օրինակով են նաև ցուցանում, որ երկրում սահմանադրականության ցանկացած խախտման դեմ են և հոգեբանական ճնշումների չեն ենթարկվելու:

Ի դեպ, ներկա վարչապետն իր ուսուցչի՝ համատարած մեղավորության մեջ թաթախված հասարակության ձևավորման տերպետրոսյանական գծած ճանապարհով է գնում, ինչն ակնհայտ է նաև երկրի ամենաբարձր դատարանին օրենքին դեմ գնալու գնով իր քաղաքական համաձայնությունների դակողը դարձնելու քայլերից:

ՍԴ ամուր կեցվածքը լինելու է օրենքի և իրավունքի գերակայությամբ առաջնորդվելու ամենամեծ դասը՝ Հայաստանից առ Եվրոպա:

Հեղինակ` Անահիտ Եսայան