Փաստ ինֆո

ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ Ստեփանակերտում հնչեցրած մի շարք վիճահարույց հայտարարությունների վերաբերյալ «Փաստինֆո»-ի հարցերին է պատասխանում Սուրեն Պետրոսյանի հետ:

-Պարոն Պետրոսյան, ինչպե՞ս եք գնահատում Նիկոլ Փաշինյանի արցախյան ելույթը: Ի՞նչ խնդրահարույց կետեր կային դրանում:

-Ընդհանուր առմամբ ելույթը սպասված էր և այն պետք է լիներ, սակայն դրանում կային և՛ դրական, և՛ բավական խնդրահարույց կետեր: Խնդրահարույց կետերից է հատկապես ելույթի առաջին հատվածը, երբ խոսվում էր պետության էությունը ներկայացնելու կոնտեքստում Սահմանադրության առաջին հոդվածի մասին, հատկապես նշվեց, որ այդ Սահմանադրությունը չի փոփոխվել վերջին երկու Սահմանադրական փոփոխությունների արդյունքում՝ անուղղակիորեն նշելով, որ այդ հոդվածը լավն է և կենսունակ է այն պատճառով, որովհետև նախորդ իշխանությունները դրան, ըստ էության, չեն դիպչել: Այսինքն՝ տարանջատում է մտցվում այն պարագայում, երբ մենք կարիք ունենք պահպանելու էվոլյուցիոն զարգացման շղթայական տրամաբանությունը: Եթե խոսում ենք միասնության մասին, ապա չի կարելի միասնության գաղափարը տեսնել հեղափոխության մեջ: Չպետք է մոռանալ, որ Արցախում հատվում են Հայաստանի անցյալը, ներկան և ապագան, հետևաբար միասնության գաղափարի հիմքում չպետք է ընկած լինի «հեղափոխություն» ասվածը, պետք է լինի մեր պատմականությունը, շարունակական զարգացումը: Դրական էր հայկական կապիտալի առկայության մասին խոսելը, քանի որ այն շատ են մերժում և խրախուսման կարիք ունի:

-Փաշինյանն իր խոսքում ասաց, որ Արցախը Հայաստան է և վերջ, սակայն դրան զուգահեռ շարունակ հայտարարում է Արցախը բանակցությունների կողմ դարձնելու մասին: Ինչո՞վ են պայմանավորված նման հակասական հայտարարությունները:

-Սրանք կարող ենք դիտարկել երկու հարթությունում: Եթե հիշում եք, նախորդ տարի վարչապետն ասաց, որ ոչ լեգիտիմ, ոչ լեգալ իրավունք չունի հանդես գալ Արցախի անունից, քանի որ չի ընտրվել Արցախի ժողովրդի կողմից: Սա, իհարկե, միջազգային հանրության համար էր: Եթե նայում ենք այս հարթությամբ, իրականում հակասություն կա: Փաշինյանն ասում է՝ արդեն ինքն է երաշխավորը բոլոր հարցերում, նույնիսկ Արցախում խոսվեց ընտրությունների երաշխավոր լինելու մասին, սա ամբողջությամբ դիսկուրսի փոփոխություն է ենթադրում, բայց ես չեմ կարծում, որ իրականում այդ դիսկուրսը կարող է փոխվել։Ուղղակի այստեղ խոսքն է սխալ եղել, քանի որ, իմ պատկերացմամբ, ցանկություն կար ավելի շատ ասելու ժողովուրդների միասնության մասին, թեպետ սա, ըստ էության, ևս բացասական երևույթ է, որովհետև եթե մենք նույնիսկ գիտենք՝ որոշակի տարակարծություն կա երկու վարչական ռեժիմների մեջ, միևնույն է չի կարելի դա բարձրաձայնել և միասնության կոչեր անել: Եթե միասնության կոչ ենք անում՝ դա պետք է անենք ֆորմալ առումով և չպետք է հարցականի տակ դնենք մեր ժողովուրդների միջև տարաձայնությունը, չի կարելի նույնիսկ արտաբերել ժողովուրդներ բառը, քանի որ կա մեկ հայ ազգ: Փաշինյանի ելույթում մի շատ վատ, բացասական նախադասություն օգտագործվեց, այն է. ‹‹Անիմաստ է ՀՀ կառավարությանը կասկածել Արցախի հարցում որևէ դավադրության մեջ››:
Սա բավականին վտանգավոր և անթույլատրելի հայտարարություն է, ես չեմ կարող մեկնաբանել իշխանության փոխարեն, միգուցե ուզում էին ավելի մտերմացնել, ջերմացնել հարաբերությունները և փոխանցել մեկ ազգի ոգին, սակայն փաստ է, որ այս նախադասությունը շատ մեծ վտանգ է իր մեջ պարունակում: Մի օրինակ բերեմ. երբ Անգլիայի թագուհուն հրավիրում էին սոցիալական հարցերի շուրջ քննարկման ու ասում՝ ելույթ ունեցեք ծխելու դեմ, նա ասում էր, որ երբեք ելույթ չի ունենա ծխելու դեմ, ելույթ կունենա հանուն առողջ ապրելակերպի: Այսինքն` այստեղ բավականին մեծ տարբերություն կա: Եվ երբ խոսում ենք, որ Արցախը Հայաստան է և վերջ, դրանից հետո չի կարելի նման նախադասություն արտաբերել: Սա բավականին տարակարծությունների տեղիք է տալիս:

-Կարելի՞ է ասել, որ Փաշինյանն իր միասնության կոչով ընդգծեց Արցախի և Հայաստանի իշխանությունների միջև որոշակի տարաձայնությունների առկայության փաստը:

-Իշխանությունների միջև տարաձայնությունների առկայությունը գաղտնի չէ՝ պայմանավորված ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանին Արցախի ներկայիս և նախկին նախագահի աջակցությամբ: Բոլոր քաղաքական գործընթացները չէ, որ պետք է լինեն թափանցիկ։ Խոսքը լավ կառավարման մասին չէ, պարզապես խնդիրներ կան, որոնք պետք է լուծվեն ներքին մակարդակով։ Սակայն, որ տարաձայնություններ կան, դա ոչ ոքի համար էլ գաղտնիք չէ։

-Վարչապետն իր բոլոր ելույթներում շարունակ խոսում է տեղի ունեցած Հեղափոխության մասին: Ո՞րն է դրա պատճառը, արդյո՞ք արդեն ժամանակը չէ դադարել մեկ տարի առաջ տեղի ունեցածի մասին խոսելուց:

-Ունենք 3 տեսակի ճգնաժամ, որը չենք հաղթահարել հեղափոխությունից հետո և դրանք շատ կարևոր են։ Զարգացման համար կա երեք գործոն՝ բարքերը, գաղափարներն ու մարդիկ, որոնք կարող են դրանք իրագործել։ Մենք այս 3 մակարդակում բավականին լուրջ ճգնաժամ ունենք։ Չունենք նոր բարքեր քաղաքական և այլ մշակույթներում, չունենք գաղափարներ և դեռևս չկան այն մարդիկ, ովքեր դրանք կարող են գեներացնել կամ գեներացնում են հանրային շահից ելնելով և ոչ թե ընտանեկան շահով։

Ցանկացած պետություն ունի երկու ճանապարհ, մենք ներկայումս խաչմերուկին ենք, հնից դուրս ենք եկել, բայց դեռևս նորը չենք սկսել: Երկու ճանապարհներից մեկի դեպքում տնտեսական, սոցիալական, քաղաքական և այլ ոլորտներում գնում ենք խորքային, համակարգային փոփոխությունների, որոնք կարող են երկար տևել, հստակ գեներացնում ենք գաղափարներ, նոր տրամաբանություն, նոր մշակույթ և այլն: Երկրորդ ճանապարհի դեպքում չենք կարողանում հաղթահարել նշածս ճգնաժամերը և լեգիտիմությունը պահելու համար ստիպված անընդհատ մատնանշում եք նախորդ իշխանության բացասական կողմերը, ասում ենք, թե ինչքան վատ էր այն ժամանակ, և նշում որոշակի դրական փոփոխություններ, որոնք եղել են հեղափոխությունից հետո։

Հետո,երբ կորցնում ենք լեգիտիմությունը և վերարտադրման խնդիր ենք ունենում, սկսում ենք կիրառել այն մեթոդները, որոնց դեմ ժամանակին պայքարել էինք։

Հեղինակ` Սոնա Գեւորգյան