Փաստ ինֆո

Հավանաբար, նկատած կլինեք, որ վերջին շրջանում Նիկոլ Փաշինյանն այլևս չի խոսում Հայաստանի տնտեսության թռիչքային զարգացումից, ներդրումային ու շինարարական բումերից։ Երկար ժամանակ պետք չեղավ հասկանալու համար, որ մեզ նման հեռանկարներ չեն սպասվում։

Թեև վիճակագրական ցուցանիշներով տնտեսությունն աճում է, այնուհանդերձ տեմպը ամենևին էլ աննախադեպ կամ թռիչքային չէ։ Ավելին, մինչհեղափոխական Հայաստանում տնտեսությունն ավելի առաջանցիկ տեմպերով էր առաջ գնում, քան հեղափոխությունից հետո։ Եթե 2017թ. արձանագրվեց 7,5 տոկոս տնտեսական աճ, ապա իշխանափոխության առաջին տարում տնտեսական աճը կազմեց հազիվ 5,2 տոկոս։

Տնտեսության թռիչքային աճ խոստացող կառավարությունը պատրաստվում է այս տարի ՀՆԱ-ն ավելացնել 4,9 տոկոսով։ Միջազգային փորձագիտական կազմակերպությունները նույնիսկ դրան են կասկածում։ Նրանք համարում են, որ Հայաստանի տնտեսական աճի պոտենցիալն 4,5 տոկոսի սահմաններում է։

Ճիշտ է, տարեսկզբի վեց ամիսների արդյունքներով, պաշտոնական վիճակագրությունը տնտեսական ակտիվության 6,5 տոկոս մակարդակ է արձանագրել, բայց դա դեռ տնտեսական աճ չէ։ Սովորաբար տնտեսական աճն ավելի ցածր է լինում, քան տնտեսական ակտիվությանն է։ Իսկ տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը ոչ միայն թռիչքային կամ հեղափոխական չէ, այլև մի բան էլ սկսել է նահանջել։ Ու դեռ հարց է, թե մինչև տարեվերջ ուր կհասնի։

Թեև խնդիրը միայն տնտեսական ցուցանիշների մեջ չէ։ Հայաստանի տնտեսության կառուցվածքը շարունակում է նույնքան մտահոգիչ լինել, որքան նախկինում։ Ու ինչքան էլ Նիկոլ Փաշինյանը փորձում է գունավոր ներկայացնել տնտեսական իրավիճակը, իրականությունը դրանից շատ չի փոխվում։

Հայաստանի տնտեսական աճը նստած է հիմնականում ծառայությունների ու առևտրի վրա։ Սա այն չէ, ինչ կառավարությունը խոստանում էր իշխանափոխությունից հետո։ Այդ ոլորտների հաշվին անհնար է ներառական աճ ապահովել։ Դրա համար պետք է զարգացնել տնտեսության իրական հատվածը։ Իսկ այստեղ զարգացումները հեռու են բավարար լինելուց։

Գյուղատնտեսությունն իր համար գերակա ճյուղ հայտարարած կառավարությունը 15 ամիս է չի կարողանում ոլորտը դուրս բերել անկումից։ Վերջին չորս ամիսների գրեթե դադարել է շինարարության աճը։ Մինչդեռ, ոչ վաղ անցյալում վարչապետը հայտարարում էր, որ Հայաստանը կանգնած է շինարարական բումի շեմին։ Այդ հայտարարությունից հետո ոլորտի աճի տեմպը ավելի քան 4 անգամ կրճատվել է։ Եթե տարեսկզբի երկու ամիսներին այն տատանվում էր 20-21 տոկոսի սահմաններում, ապա վեց ամիսների արդյունքներով հասել է 4,7 տոկոսի։

Տնտեսության մեջ թռիչքներ և բումեր խոստացող կառավարությունը խուսափում է խոսել ներդրումներից։ Այն միայն պատճառներ է փնտրում` ներդրումային չիրականացված բումը արդարացնելու համար։ Քանի կար դրան խանգարում էր Ազգային ժողովը, հիմա էլ դատական համակարգն է։

Հասկանալի է, որ պատճառները բոլորվին էլ դրանք չեն։ Ժամանակին, երբ Նիկոլ Փաշինյանը խոստանում էր Հայաստանի տնտեսությունը ողողել ներդրումներով, ընդամենը մանիպուլյացիա էր անում։ Ոչ մեկի սիրուն աչքերի համար ներդրողները չեն բացում իրենց քսակները։ Դրա համար նպաստավոր պայմաններ են պետք, որոնք Հայաստանում չկային նախկինում, չեն ստեղծվել նաև թավշյա հեղափոխությունից հետո։

Մինչդեռ, մեր տնտեսությանն օդ ու ջրի պես ներդրումներ են անհրաժեշտ։ Առանց դրանց անհնարին է պատկերացնել տնտեսության զարգացումը։

Ու քանի դեռ չկան ներդրումներ` անիմաստ է ոչ միայն թռիչքային աճ, այլև զարգացում ապահովել։ Պատահական չէ, որ ոչ միայն այս, այլև մոտակա մի քանի տարիների համար Հայաստանի տնտեսական աճի կանխատեսումները բավական համեստ են` թռիչքային աճի հեռանկարներ չկան։

Աղբյուր` Փաստինֆո