Փաստ ինֆո

Գործադիր եւ օրենսդիր իշխանությունների փոխգործակցությունը, կարծես թե, այնքան էլ չի ստացվում։ Համենայն դեպս՝ կարեւորագույն հարցերի վերաբերյալ օրենսդրի անտեղյակությունն արդեն օրինաչափություն է դառնում, թեեւ հայտարարությունների մակարդակով ներգրավված է։

Այսպես՝ հուլիսի 3-ին արդարադատության նախարարությունը հայտարարեց, թե դատաիրավական բարեփոխումների համատեքստում Ազգային ժողովի Պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի հետ համատեղ մշակվում է դատավորների բարեվարքության գնահատման կառուցակարգը։

Սույն հայտարարությունը, սակայն, պարզվեց անակնկալ է եղել խորհրդարանականների և, հատկապես, պետաիրավական հանձնաժողովի անդամների համար։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ոչ միայն ընդդիմությունը ներկայացնող, այլ նաեւ խորհրդարանական մեծամասնության՝ «Իմ քայլի» պատգամավորները հավաստել էին, որ ներգրավված չեն մշակման աշխատանքներում ու անգամ տեղյակ չէին, որ նման փաստաթուղթ է մշակվում ընդհանրապես։

Ուստի գրավոր հարցմամբ դիմեցինք ԱՆ՝ խնդրելով տեղեկացնել, թե ԱԺ պետաիրավական հանձնաժողովից ովքեր են ներգրավված կառուցակարգի մշակման աշխատանքներում։ Ի պատասխան՝ նախարարության գլխավոր քարտուղարի պաշտոնակատար Նարեկ Ղազարյանի ստորագրությամբ ստացված պատասխանում բառացի ասվում է՝ «ԱԺ պետական-իրավական հարցերի մշակման հանձնաժողովը ամբողջությամբ ներգրավված է նախագծի մշակման աշխատանքներում»: Մինչդեռ, նկատենք, որ «Բարգավաճ Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Գևորգ Պետրոսյանն ու «Լուսավոր Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Տարոն Սիմոնյանը «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասել են, որ տեղյակ չեն նման աշխատանքներից, կարծիք էին հայտնել, որ նախարարությունը նախագիծը քննարկում է միայն իշխանական պատգամավորների հետ: «Փաստինֆո»-ն կապ էր հաստատել նաև «Իմ քայլի» պատգամավորներ Նիկոլայ Բաղդասարյանի և Սերգեյ Ատոմյանի հետ, որոնք եւս անտեղյակ էին՝ հավաստելով, որ իրենք ներգրավված չեն այդ աշխատանքներում՝ կարծիք հայտնելով, որ հանձնաժողովի նախագահը կարող է պատասխանել հարցերին։ Համաձայնեք՝ որ հանձնաժողովի նախագահը չի կարող նույնացվել ամբողջ հանձնաժողովի հետ, որտեղից հետեւում է, որ արդարադատության նախարարությունն ստում է, եթե, իհարկե, բացառենք, որ երեք տարբեր խմբակցության պատգամավորներ եկել են «հանցավոր համաձայնության»՝ նախարարությանը միաբերան սուտ հանելու համար։

Դատաիրավական համակարգի բարեփոխումների աշխատանքների մասին պատգամավորներն անտեղյակ են. արդարադատության նախարարությունը ստո՞ւմ է

Ինչեւէ՝ նախարարությունից տեղեկացանք նաեւ, որ հատուկ աշխատանքային խումբ չի ստեղծվել եւ դատավորների համար նախատեսված բարեվարքության գնահատման կառուցակարգի մշակման աշխատանքներում դատավորները եւս ներգրավված չեն։ Դրան նրանք կծանոթանան, երբ նախագիծն արդեն մշակված կլինի։

«Նախագիծը գտնվում է մշակման փուլում: Նախնական տարբերակը պատրաստ լինելուն պես այն սահմանված կարգով կքննարկվի դատավորների, փաստաբանների և այլ շահառուների հետ, ինչպես նաև կներկայացվի հանրային քննարկման»,- հայտնում է Նարեկ Ղազարյանը։

Փոխարենը՝ դրան տեղյակ են միջազգային փորձագետները. նախագիծը մշակվում է «Աջակցություն քրեական արդարադատության բարեփոխումներին և եվրոպական չափանիշների կիրառման ներդաշնակեցումը Հայաստանում» ծրագրով՝ Եվրոպական Միության և Եվրոպայի Խորհրդի միջազգային փորձագետների հետ համագործակցությամբ:

Նախարարությունը նաեւ վստահեցնում է, թե «նախագիծը չի կրկնելու որևէ երկրի փորձ, այն մշակելիս ուսումնասիրվում են միջազգային ատյանների չափանիշները, լավագույն միջազգային փորձը, հատկապես այն երկրների մասով, որոնց դատաիրավական համակարգը նման է Հայաստանի Հանրապետության դատաիրավական համակարգին»:

Իսկ թե բարեվարքության կառուցակարգը ինչ խնդիր է լուծելու եւ ինչով է տարբերվելու «Դատավորների վարքագծի և էթիկայի կանոններ»-ից՝ Նարեկ Ղազարյանը հայտնում է, որ կառուցակարգը նպատակաուղղված է հետևյալ 3 ուղղություններով դատավորների վարքագծի գնահատմանը՝ ֆինանսական դրություն, էթիկայի կանոններին համահունչ վարքագիծ, մարդու իրավունքների պահանջներին համապատասխան վարքագիծ: Գնահատման արդյունքը կարող է լինել կարգապահական պատասխանատվության հիմք: Ինչ վերաբերում է Դատավորների ընդհանուր ժողովի սահմանած «Դատավորների վարքագծի և էթիկայի կանոններ»-ին, ապա դրանք մասնագիտական էթիկայի կանոններ են, որոնք գործող օրենսդրությամբ կարգապահական պատասխանատվության հիմք չեն:

Նշենք, որ եթե դատավորների ընդհանուր ժողովի կողմից հաստատված կանոնները խախտելը կարգապահական պատասխանատվության համար հիմք չէ, ապա դատական օրենսգրքով ամրագրված են նաեւ դատավորի վարքագծի կանոնները, որին նվիրված է մի ամբողջ գլուխ եւ տվյալ կանոնները խախտելու համար օրենսդիրն արդեն իսկ նախատեսել է պատասխանատվության որոշ մեխանիզմներ։

«Փաստինֆո»-ն շարունակելու է հետամուտ լինել կառուցակարգի մշակման աշխատանքներին՝ պարզելու, թե ինչ միջազգային փորձագետներ են ներգրավված եւ ծրագրի շրջանակներում նրանցից յուրաքանչյուրը որքան հոնորար է ստանում եւ, ի վերջո, որն է օրենսդրին ու դատական իշխանությանը՝ վերջինիս վերաբերող փաստաթղթի մշակման աշխատանքներից փաստացի մեկուսացնելու պատճառը։

Աղբյուր` Փաստինֆո