Փաստ ինֆո

«Սահմանադրական դատարանի կողմից Վենետիկի հանձնաժողով եւ Եվրոպական դատարան դիմելը որեւէ կերպ չի նշանակում, թե այդ բարձր դատարանը չունի կարողություն առանց այդ խորհրդատվական կարծիքի որոշում կայացնելու»,- «Փաստինֆո»-ի հաղորդմամբ՝ այս մասին այսօրվա ասուլիսում հայտարարեց Սահմանադրական դատարանում Ռոբերտ Քոչարյանի ներկայացուցիչ, սահմանադրագետ Արամ Վարդեւանյանը. «Սա պարզապես Եվրոպայի խորհրդի անդամ երկրների համար հավելյալ մի արդյունավետ գործիք է, որն իրացվում է։ Առնվազն ինձ համար չափազանց անհասկանալի եւ տարակուսելի է քննադատությունը կամ դիսկուսը, որ ձեւավորվել է այս գործընթացի վերաբերյալ»,-նշեց նա։

Խոսելով Սահմանադրական դատարանի կողմից Վենետիկի հանձնաժողով եւ ՄԻԵԴ դիմելու որոշումից՝ Արամ Վարդեւանյանն ասաց, որ դա հայաստանյան իրավակիրառության պրակտիկայում  միգուցե նորարարություն էր, բայց միջազգային տեսանկյունից՝ ոչ. «Եվրոպական  դատարանի մասով նորություն էր, այո, բայց արդեն իսկ կա որոշում՝ Ֆրանսիայի դիմումի հիման վրա, որը վերաբերում էր, եթե չեմ սխալվում, փոխնակ մայրերի ինստիտուտին, եւ այդ գործիքը արդեն իրացվում է, հետեւաբար՝ ՀՀ-ն եւս կարող էր լիիրավ օգտվել այդ գործիքից, ընդ որում, կարող էր թե ՍԴ-ն, թե Վճռաբեկ դատարանը»։

Վարդեւանյանի խոսքով՝ իր կողմից հարգված բազմաթիվ իրավաբաններ ներկայացրին կարծիք, թե չափազանց արտասովոր է, որ Վենետիկի հանձնաժողովին ներկայացվում է նման դիմում՝ խորհրդատվական կարծիք ստանալու համար, սակայն ինքն այդտեղ արտառոց երեւույթ չի տեսնում. «Եթե ուսումնասիրվի Վենետիկի հանձնաժողովի պրակտիկան, միգուցե հարյուրավոր դիմումներ ներկայացված լինեն՝ Մոլդովայի, Վրաստանի ՍԴ-ներից եւ ոչ միայն»։

Արամ Վարդեւանյանը նշեց, թե մեկ այլ կարծիքի էլ կա. «Ասում են՝ ինչո՞վ էր պայմանավորված, որ ՍԴ-ն դեռեւս չէր ստացել ԱԺ-ի  բացատրությունները եւ արդեն նման դիմում է ներկայացրել։ Այդ գործընթացների միջեւ որեւէ հակասություն առկա չէ։ Եվ հետո, որտե՞ղ էր ամրագրված, որ ՍԴ-ն պետք է սպասեր ԱԺ-ի կողմից բացատրությունների տրամադրմանը, նոր դիմեր Վենետիկի հանձնաժողով կամ ՄԻԵԴ։ Նման սահմանափակում գոյություն չունի»։

Անդրադառնալով այն տեսակետին, թե ինչպե՞ս ՍԴ-ն վարույթ ընդունեց դատարանի դիմումը, երբ Վերաքննիչ քրեական դատարանը բեկանել էր Առաջին ատյանի որոշումը, Արամ Վարդեւանյանն ասաց, որ դա ՍԴ-ի վրա ազդեցություն ունենալ չէր կարող. «Իսկ որտե՞ղ է գրված, որ Վերաքննիչ դատարանի կողմից որոշման բեկանումը որեւէ ազդեցություն պետք է ունենա ՍԴ-ի վրա։ ՍԴ-ն կաշկանդված է մեկ իրավական ակտով. դա «Սահմանադրական դատարանի մասին» սահմանադրական օրենքն է, եւ միաժամանակ  ինչպես ցանկացած անձ եւ պետական մարմին, սահմանափակված է Սահմանադրությամբ»։

Ըստ Վարդեւանյանի՝ «ՍԴ մասին» օրենքով չի նշվել եւ չի էլ կարող նշվել, որ իրեն ուղղված դիմումները քննելիս ՍԴ-ն պետք է դիտարկի՝ բեկանվել են արդյոք դրանք թե վճռաբեկության կարգով քննության առարկա են դարձել. «Եթե նման կարգավորում լիներ, ապա դատարանների կողմից ՍԴ մեկ դիմող սուբյեկտ էր լինելու. խոսքը Վճռաբեկ դատարանի մասին է։ Իսկ եթե այսպիսի պայմաններում Վճռաբեկ դատարանը գտնի, որ Առաջին ատյանի որոշումը ճիշտ էր, այդ ժամանակ ի՞նչ պետք է արձանագրենք. որ ՍԴ-ն պետք է ամիսներ անց նորից սկսի դիտարկել այդ դիմո՞ւմը, ոչ, հենց նման իրավական քաոսը կանխելու համար ՍԴ-ն որեւէ կերպ կաշկանդված չէ»։

Ըստ Արամ Վարդեւանյանի՝ այս պարագայում դատավորը պարտավոր է անկախ ցանկացած հանգամանքից անհապաղ նիստ գումարել՝ Ռոբերտ Քոչարյանի խափանման միջոց կալանավորման փոփոխման համար. «Երբ հուլիսի 8-ի աշխատակարգային որոշմամբ ՍԴ-ն վարույթ ընդունեց դատարանի դիմումը, անձը այլեւս կալանավորված չէր կարող լինել, որովհետեւ կալանավորումը կիրառելու համար պետք է լինի հիմնավոր կակսած եւ կալանավորման պայմաններ, իսկ եե հիմնավոր կասկած առկա չէ, այլեւս չեն  անդրադառնում պայմաններին։ Այս պարագայում հիմնավոր կասկածի առանցքը հանդիսանում է Քրեական օրենսգրքի հոդվածը, այն հոդվածը, որը սահմանադրականության խնդիր ունի»,-ասաց նա։

Վարդեւանյանն ընդգծեց, որ խոսքը չի վերաբերում միայն առաջին ատյանի դատարանի դիմումին, այլ նաեւ՝ փաստաբանական թիմի դիմումին, որ իրենք դարձյալ բարձրացրել էին 300.1 հոդվածի սահմանադրականության հարցը. «Այդ երկու դիմումներով վարույթը ՍԴ-ում կասեցվել է մինչեւ խորհրդատվական կարծիքներ ստանալը, հետեւաբար՝ այդ սելեկտիվ մեկնաբանությունները  չեն արտացոլում իրականությունը, եւ այդ պահից սկսած՝ ամեն օրը, երբ կալանավորումը շարունակում է լինել խափանման միջոց, հանդիսանում է իրավունքի խախտում, եւ սա ոչ թե իմ մեկնաբանությունն է, այլ բխում է մեր Վճռաբեկ դատարանի, ՄԻԵԴ-ի նախադեպային որոշումներից եւ իրավունքի գերակայությունից»։

Արամ Վարդեւանյանը շեշտեց, որ իրենք չեն խոսում քրեական հետապնդման դադարեցման մասին, այլ խոսում են խափանման միջոցի փոփոխման մասին. «Եթե ՄԻԵԴ-ից գա խորհրդատվական կարծիք առ այն, որ այդ հոդվածով քրեական հետապնդում առհասարակ չի կարող իրականացվել, որովհետեւ դա այդ աստիճան անորոշ է եւ անկանխատեսելի, ի՞նչ ենք պատասխանելու այս տեւական կալանավորման վերաբերյալ»,-ասաց նա։

Հեղինակ` Միլենա Խաչիկյան