Փաստ ինֆո

Սահմանադրական դատարանն իր աշխատակարգային որոշմամբ կասեցրել է ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանին առաջադրված հոդվածի սահմանադրականության հարցը որոշելու գործով վարույթը եւ խորհրդատվական կարծիք ստանալու դիմել  ՄԻԵԴ եւ Վենետիկի հանձնաժողով։ ՍԴ-ի այս քայլի հնարավոր պատճառների եւ հետեւանքների շուրջ «Փաստինֆո»-ն զրուցել է Սահմանադրական դատարանում Ռոբերտ Քոչարյանի ներկայացուցիչ, սահմանադրագետ Արամ Վարդեւանյանի հետ 

-Պրն Վարդեւանյան, ինչո՞վ է պայմանավորված Սահմանադրական դատարանի կողմից դիմումների վարույթի կասեցնելն ու միջազգային կառույցներին դիմելը։

-Դա «Սահմանադրական դատարանի» մասին օրենքով նախատեսված եւ նաեւ միջազգային փորձով կայուն ձեւավորված գործիքներից մեկն է։ Բազմաթիվ են նման դիմումները Վենետիկի հանձնաժողով, հատկապես, երբ դիմումը վերաբերում է այնպիսի հարցի, որի մասին հենց ինքը՝ Վենետիկի հանձնաժողովն է ինստիտուցիոնալ առումով կարծիքներ տրամադրել։ Նման իրավիճակներում ՍԴ-ները հաճախ դիմում են Վենետիկի հանձնաժողով՝ նրանց խորհրդակցական կարծիքը ստանալու, դրանով իսկ Եվրոպական լավագույն փորձից բխող կարծիքը ունենալու համար։

-Մեզանում դրա նախադեպը կա՞ր։

-ՍԴ-ի կողմից Վենետիկի հանձնաժողով դիմել ենք թե ոչ, կդժվարանամ ասել,  բայց կարող եմ վստահաբար ասել, որ ենթադրենք, օրենքի նախագծեր, այդ թվում՝ 2009 թվականին Սահմանադրական կարգի տապալման արդեն հայտնի քրեական օրենսգրքի հոդվածի նախնական տարբերակը ԱԺ պատգամավորները ուղարկել էին Վենետիկի հանձնաժողով՝ կարծիքի։ Այսինքն՝ հենց այս առումով արդեն առարկան վերաբերելի է Վենետիկի հանձնաժողովին։ Առհասարակ, այդ գործիքը միայն դրականորեն արտահայտող գործիք է միջազգային փորձով։ Իրավական հանրության մեջ գտնվող բազմաթիվ պատճառներ կարելի է նշել. ներկայացված դիմումներով բարձրացվում էին իրավական որոշակիության, հետադարձ ուժի հարցերը, որոնք վերաբերելի են Վենետիկի հանձնաժողովին, այսինքն՝ սահմանադրական արդարադատության վեճի առարկան ինքնին կարելի է ասել, գտնվում է Վենետիկի հանձնաժողովի, ինչպես նաեւ՝ ՄԻԵԴ-ի ուշադրության եւ հետաքրքրության տիրույթում։ ՄԻԵԴ-ի մասով պետք է ասել, որ սա նոր ընթացակարգ, նոր գործիք է, եւ հուսանք, որ Եվրոպական դատարանն էլ կներկայացնի խորհրդակցական կարծիք։

-Արդյո՞ք ՍԴ-ի այս քայլը ինչ-որ տեղ պայմանավորված է ՍԴ-ի նկատմամբ հանրային ոչ մեծ վստահությամբ։

-Եկեք այսպես պատասխանեմ. արդյո՞ք մեր հանրությունը, որի վստահությունը մենք ուզում ենք գնահատել, տեղեկացված է, որ հուլիսի 12-ին Վարչական դատարանի դիմումի հիման վրա ՍԴ-ն հակասահմանադրական է ճանաչել կենսաթոշակների մասին օրենքի այն դրույթը, որով զինծառայողներին հաշմանդամության նպաստ տրամադրվում է այն դեպքում, եթե իրենք 5 տարվա ընթացքում դիմում են ներկայացնում նման հարցի վերաբերյալ։ Պատկերացնո՞ւմ եք՝ քանի հազարավոր զինծառայողներ են օգտվելու այս որոշումից... Ես կարծում եմ՝ հարցը գտնվում է մասնագիտական-իրավական տիրույթում, եւ որեւէ քաղաքական կամ այլ տեսակ հարց չեմ տեսնում։ Գտնում եմ, որ ՍԴ-ն, ղեկավարվելով իր լիազորություններով, ունենալով հնարավորություն ստանալու առավել բազմակողմանի եւ օբյեկտիվ դիրքորոշում, օգտագործել է նաեւ այն գործիքը, որը միջազգային փորձում լայնորեն տարածված է։

-Գլոբալ առումով ՍԴ-ի այս քայլն ի՞նչ ազդեցություն կարող է ունենալ։

-Միանշանական դրական, սա ազդակ կլինի, որ հետագայում Վճռաբեկ դատարանն էլ սրանից օգտվի, այն միայն օգտակար գործիք է, եւ  որեւէ կերպ չի վնասում։ Երբ ՍԴ-ն Դավիթ Գրիգորյանի դիմումը ընդունեց վարույթ, Երկրորդ նախագահը չէր կարող լինել խափանման միջոց կալանավորման կիրառման ներքո, նա անհապաղ պետք է ազատ արձակվի։ Չի կարող իրավունքի գերակայության սկզբունքի պարագայում նման կարգավիճակ լինել, երբ դեռեւս չունենք դատավարական որեւէ գործողություն, բայց նաեւ նկատում ենք, որ դատավորի  աշխատասենյակում տեղի է ունենում խուզարկություն, եւ կնիքվում է աշխատասենյակը։

- Ստեղծված իրավիճակում խափանման միջոցի փոփոխման հարցն ինչպե՞ս եք պատկերացնում։

- Սա աննախադեպ իրավիճակ է, չեմ կարող ասել, բայց վստահ կարող եմ ասել, որ նիստը պետք է լինի ահապաղ։ Ես անկեղծորեն սպասում եմ ԲԴԽ-ի արձագանքին, դատավորի նկատմամբ գործողությունների հետ կապված, որովետեւ դա դեռեւս առկա չէ, դրանից հետո պարզ կդառնա

-Իսկ մոտավորապես ի՞նչ ժամկետներում պետք է ՄԻԵԴ-ից կամ Վենետիկի հանձնաժողովից սպասել պատասխանի։

-Դա դժվար է կանխատեսել, բայց կարծում եմ՝ ողջամիտ ժամկետներում։ Ամեն դեպքում, առնվազն մի քանի ամիս կտեւի։

Հեղինակ` Միլենա Խաչիկյան