Փաստ ինֆո

«ՀՀ պատմության մեջ առաջին անգամ պետական կառույցը մշակել է ավտոմատացված համակարգ Ֆեյսբուք սոցիալական ցանցի Մեսինջեր հավելվածում, որը հնարավորություն է ընձեռում ազատազրկված անձանց եւ նրանց ազգականներին ստանալ խորհրդատվություն իրենց հիմնական իրավունքների վերաբերյալ»,- «Փաստինֆո»-ի հաղորդմամբ՝ այս մասին այսօր հայտարարեց Մարդու իրավունքների պաշտպան Արման Թաթոյանը. «Սա միջազգային փորձով ընդունված ձեւ է, որ հնարավորություն է տալիս ցանկացած վայրում գտնվող մարդուն գտնել այս հավելվածը. այն պարունակում է 300 հարց ու պատասխան»,-ասաց նա։

Նշենք, որ այն օգտագործելու համար պետք է Մեսինջեր հավելվածում գրել «Ազատազրկվածի խորհրդատու», ինչից անմիջապես հետո կբացվի ՄԻՊ-ի լոգոյով էջը, եւ մեկնարկի կոճակը սեղմելով՝ արդեն համակարգը կսկսի գործել՝ ողջույնի նամակ ուղարկելով օգտատերին։

Թաթոյանի խոսքով՝ ինքը պաշտոնապես դիմել է  Ֆեյսբուք սոցիալական ցանցին եւ ստացել է պաշտոնական թույլտվություն՝ այս համակարգը գործարկելու. «ՄԻՊ-ի աշխատանքի կարեւորագույն ուղղություներից է իրազեկումը, որովհետեւ իրավունքների խախտումների պատճառը հաճախ ոչ թե օրենքի անկատարությունն է, այլ այն, որ ազատությունից զրկածը, նրա ազգականը կամ ՔԿՀ աշխատակիցը բավարար չափով չեն տիրապետում իրենց իրավունքներին եւ պարտականություններին։ Այս առումով ՄԻՊ-ը օժտված է սահմանադրական իրավունքով իրազեկման բարձրացման ուղղությամբ, ինչն էլ մենք սկսել ենք անել»։

Անդրադառնալով Քրեակատարողական հիմնարկներում մահվան դեպքերին՝ Արման Թաթոյանն ասաց, որ դա ՄԻՊ-ի համար կարեւոր հարց է, եւ իր անմիջական ուշադրության կենտրոնում է դրանց կանխման կամ բացառման ուղղությամբ քայլեր ձեռնարկելը. «Մեզանում գոյություն չունի մահվան դեպքերի կամ ինքնասպանությունների կանխման ռազմավարական ծրագիր, չի իրականացվում համալիր քննություն, որպեսզի վերհանվեն  դրանց պատճառները»,-ասաց նա։

Խոսելով խոշտանգման հանցակազմի կիրառությունից՝ Արման Թաթոյանը նշեց որ այդ հոդվածը մեր քրեական օրենսգիրք է ներմուծվել դեռեւս 2015 թվականին, երբ ինքը դեռ Արդարադատության նախարար էր. «Սա հանցակազմի լավագույն ձեւակերպումն է, որ օժտված է առավել մեծ շրջանակով, քան ՄԱԿ-ի կոնվենցիան պահանջում է, բայց ցավոք սրտի, սրա հանցակազմի կիրառելության արդյունավետությունը հավասարեցված է զրոյի»։

Արման Թաթոյանը ներկայացրեց վիճակագրական մի քանի տվյալ։ Ըստ դրանց՝ 2018 թվականին այս հոդվածով քննվել է 50 քրեական գործ, որից 33-ը կարճվել է, 4-ը կասեցվել է, 1-ը մեղադրական եզրակացությամբ ուղարկվել է դատարան, եւ 9-ով դեռ շարունակվում է նախաքննությունը. «Եթե վերլուծում ենք ամբողջ պատմությունը՝ այսինքն՝ սկսած 2015 թվականից, այս հոդվածով հարուցվել է 113 քրեական գործ, որոնցից 84-ը կարճվել է, 7-ը՝ կասեցվել, 4-ը ուղարկվել է դատարան, եւ դրանցից մեկով արդարացում է եղել, եւ 9-ով էլ շարունակվում է նախաքննությունը»։

Մարդու իրավունքների պաշտպանն ընդգծեց, որ խոշտանգման հոդվածով որեւէ անգամ չի արձանագրվել դատապարտում, ինչը, նրա գնահատմամբ, շատ վատ է. «Ստացվում է, որ այս հոդվածով հարուցվում են քրեական գործեր, քննվում են, վերաորակվում են այլ հոդվածով, ուղարկվում են դատարան, եւ մարդը դատապարվում է այլ հոդվածով կամ արդարացվում է, ինչն էլ, տեղեկացանք, որ Դատախազությունը բողոքարկել է»։

Թաթոյանի խոսքով՝ միջազգային պարտավորությունները պահանջում են, որ այս հոդվածն ունենա արդյունավետ կիրառություն։

Հեղինակ` Միլենա Խաչիկյան