Փաստ ինֆո

Պաշտոնական տեղեկատվությանը հետևելիս տպավորություն է, որ կյանքի պայմանները Հայաստանում լավ էլ տեմպով բարելավվում են. նվազագույն կենսաթոշակ ու նպաստ է բարձրանում, աշխատավարձ է ավելանում, գործազրկություն է կրճատվում, տասնյակ հազարավոր աշխատատեղեր են բացվում և այդպես շարունակ։

Օրինակ` միջին աշխատավարձի աճը այս տարի ավելի քան կրկնակի գերազանցել է գնաճը։ Սա այլ կերպ նշանակում է, որ մարդկանց եկամուտները սկսել են ավելի արագ աճել, քան գնաճն է։ Թվում է, թե դա պիտի բերեր երկրում սոցիալական իրավիճակի լավացման։ Բայց իրականում այդպես չէ։ Եվ միայն առաջին հայացքից է, որ միջին աշխատավարձի առաջանցիկ աճը գնաճի նկատմամբ` հանգեցրել է կյանքի պայմանների լավացման։

Տասներկուամսյա գնաճը Հայաստանում, անշուշտ, բարձր չէ։ Մեկ տարի առաջվա համեմատ սպառողական մի քանի հարյուր անուն ապրանք, որոնց հիման վրա հաշվվում է գնաճը, թանկացել է ընդամենը 2,5 տոկոսով։ Սա գնաճի այն նվազագույն սահմանն է, որ պարտավոր է ապահովել Կենտրոնական բանկը։

Գնաճի 2,5 տոկոսը անշուշտ մեծ բան չէ։ Հատկապես, որ, այն շատ ավելի ցածր է, քան սոցիալական մեկ այլ կարևոր բաղադրիչի` միջին աշխատավարձի աճը։ Պաշտոնական տվյալներով, տասներկուամսյա հատվածում միջին աշխատավարձը Հայաստանում բարձրացել է 6,5 տոկոսով։ Այսինքն` ավելի շատ, քան գնաճն է։ Բայց դա դեռ ոչինչ չի նշանակում։

Գնաճը Հայաստանում միայն արտաքուստ է ցածր։ Իրականում դրա ազդեցությունը հասարակության վրա անհամեմատ ավելի մեծ է, քան կարող է թվալ։
Խնդիրն այն է, որ լայն սպառման ապրանքների, այդ թվում` սննդամթերքի շուկայում թանկացումների տեմպը շատ ավելի, երբեմն մի քանի անգամ բարձր է, քան պաշտոնական գնաճն է։ Ընդամենը 2,5 տոկոս գնաճի պայմաններում այս տարի բանջարեղենը Հայաստանում ավելի քան 19 տոկոսով թանկ է մեկ տարի առաջվա համեմատ։ Ասենք` կարտոֆիլի գնաճը հասնում է 75 տոկոսի, կաղամբինը` 26 տոկոսի։ Լոլիկը թանկ է 40, վարունգը` 25, կանաչ լոբին` 24 տոկոսով։

Սրանք գրեթե ամենօրյա օգտագործման ապրանքներ են հասարակության լայն խավերի համար։ Դժվար չէ համեմատել, թե դրանց թանկացման տեմպը քանի անգամ է գերազանցում միջին գնաճը։

Անշուշտ այնպես չէ, որ միայն համատարած թանկացումներ են։ Կան նաև բազմաթիվ ապրանքներ, որոնք էժանացել են։ Այլ հարց, թե դրանք որքանո՞վ են առաջին անհրաժեշտության սոցիալական նշանակության ապրանք։

Ասենք` կանաչ սոխը էժանացել է ավելի քան 8, խառը կանաչին` 10, ճակնդեղը` շուրջ 15, սխտորը` 11 տոկոսով։ Գուցե կարևոր ապրանքներ են։ Բայց ոչ այնքան կարևոր, որքան ասենք` կարտոֆիլը կամ կաղամբը, լոլիկը կամ վարունգը։ Մարդը չի կարող կանաչ սոխով, սխտորով կամ խառը կանաչիով յոլա գնալ, ինչքան էլ այն ուզում է էժան լինի։ Անշուշտ, լավ է, որ դրանք էժանացել են, բայց այնպես չէ, որ ասենք` ամեն օր մարդիկ սխտոր կամ ճակնդեղ են ուտում։ Եթե դրանք թանկանային, իհարկե կազդեին սպառողների գրպանի վրա, բայց այդ ազդեցությունն այնպիսին չէր լինի, ինչպիսին ասենք` կարտոֆիլի դեպքում։

Տավարի և ոչխարի մսին հաջորդել է թռչնամսի թանկացումը։ Մեկ տարում գնաճը կազմել է գրեթե 15 տոկոս` 6 անգամ ավել, քան միջին գնաճն է։ Եվ սա այն դեպքում, երբ տավարի ու ոչխարի մսի թանկացումից հետո, երբ շատերի համար անհասանելի է դրանց ձեռքբերումը, հիմնական փոխարինողը դարձել է թռչնամիսը։

Սրանք օրինակներ են, որոնք կարելի է շարունակել։ Բայց դրանից երևույթը չի փոխվում։ Կան սոցիալական նշանակության բազմաթիվ ապրանքներ, որոնք շատ ավելի արագ են թանկանում և դրանց ազդեցությունը հասարակության վրա անհամեմատ ավելի մեծ է, քան հայտարարվող 2,5 տոկոսանոց գնաճն է։
Ի դեպ, ժամանակին Նիկոլ Փաշինյանը հաճախ էր բարձրացնում այս խնդիրը` կառավարությանը մեղադրելով մանիպուլյացիաների մեջ։ Բայց այսօր, արդեն մոռացել է այդ մասին։

Աղբյուր` Փաստինֆո