Փաստ ինֆո

Ես չգիտեմ՝ երեկ, Մաշտոցի պուրակում մանղալ դրած ու խորոված անող քաղաքացին և 2012-16 թթ. Երևանի գլխավոր պողոտայի այդ հատվածն իր իսկ պայքարի հետևանք որպես Մաշտոցի պուրակ անվանակոչած և հանրային դաշնամուրի շուրջ դասական, ջազային երաժշտության  և հեղինակային երգերի հրավառություններ նախաձեռնող, Մաշտոցի պուրակում Սահմանադրության օրը նշող քաղաքացին նույն քաղաքացին էր, թե՞ անցած 5-6 տարիների ընթացքում մեր քաղաքացու գիտակցության մեջ այսչափ դեֆորմացիա է տեղի ունեցել:

Հետաքրքիր է՝ Մաշտոցի պողոտայի երկայնքով մանղալներ դնելու և խորոված անելու՝ բարձր մակարդակով կոչը՝ Մաշտոցի պուրակում բուտիկներ տեղադրելու դեմ պայքարի ելած քաղաքացիներից քա՞նիսը՝ իրենց ուղղված համարեցին:

Ի դեպ, տարիներ առաջ, երբ Ֆրանսիայի նախագահ Ֆրանսուա Օլանդի՝ Հայաստան պետական այցի շրջանակներում զույգ երկրների նախագահները Երևանում մասնակցում էին  բանաստեղծ, ֆրանսիական դիմադրության շարժման մարտիկ, Ֆրանսիայի ազգային հերոս Միսաք Մանուշյանի անվան  պուրակի բացման արարողությանը, իսկ այդ պուրակը  Երևանի  հենց այն նույն հատվածն էր, որը քաղաքացիական հանրության ջանքերի արդյունքում բարեկարգվեց, խնամված տեսք ստացավ և ինքնաբուխ կերպով անվանվեց Մաշտոցի պուրակ, հանրային գիտակցության մեջ բաժանարար գիծ քաշվեց:

Ընդ որում, առայսօր էլ հանրությունն այն չի ընկալում իբրև Միսաք Մանուշյանի անվան պուրակ, թեպետ Մանուշյան-երևելի կերպարի,պայքարող մարտիկի գործոնն արդեն իսկ պուրակի համար պայքարողների համար ընդհանրական-միացնող գաղափար պիտի լիներ: Չեղավ, չդարձավ, գիտակցության մեջ մնաց՝ Մաշտոցի պուրակը:

Այն, ի դեպ,  Ալ. Թամանյանի Գլխավոր հատակագծով  հենց այն հատվածն է, որն ըստ ճարտարապետի՝ Գլխավոր և Հյուսիսային պողոտաները միացնող կանաչ գոտի պիտի լիներ:

Միսաք Մանուշյան՝ դիմադրության շարժման հերոսի անունը մնաց թղթի վրա, քանզի այն նախկիններն էին որոշել: Երեկվանից՝ Մաշտոցի պուրակ անունը՝ ի հեճուկս հանրային դաշնամուրի, բոլորովին նոր զուգորդում ունեցավ՝  հանրային մանղալն ու խորովածը, որը նաև դաջվեց  ՀՀ քաղաքացու տոնին:

Անկեղծ ասած, այսօր հետահայաց ցավ եմ ապրում,  որ  դեռևս  6-7 տարի առաջ Մաշտոցի պուրակը պայքարով նվաճած քաղաքացու ձեռքբերումը, որ հակված էր դասականությունն  ու ինտելեկտուալ   քննարկումը երևութականացնելուն, այսօր իջավ ու իջավ մինչև խորովածակերության մակարդակի: Ցավ եմ ապրում, քանզի քաղաքացու օրը հենց Մաշտոցի պուրակի պայքարում հանրության հաղթանակի օրն էր, ուղղակի այն պետականորեն հանրայնացնելու, գնահատելու և արժևորելու պահը կորսվեց: Մսխվեց:

Այնպես մսխվեց, որ քաղաքացու օրվա, տոնականության  ձևականացման հիմնական մոտիվացիան ուտել-խմելը եղավ: Այս դեպքում՝ նույնիսկ՝  հանրային տարածքում, բացօթյա…

Իհարկե, հետաքրքիր  կլիներ, եթե այս տարօրինակ սոցիալ-հոգեբանական սուբլիմացիայի շուրջ քննարկում  ծավալվեր ՀՀ քաղաքացի՝ բնապահպանների, ազգագրագետների, հոգեբանների  և սոցիոլոգների, ճարտարապետների և մշակութաբանների գնահատականները լսելի դարձնելու առումով: Ի վերջո, Մաշտոցի պուրակում խորոված անելն ու  ուտել էլ  մշակույթ է:  Մշակույթ՝ բառի լայն հասկացողությամբ:

Հեղինակ` Անահիտ Եսայան