Փաստ ինֆո

Դեռևս 2018-ի ապրիլին, ՀՀ վարչապետի թեկնածու Նիկոլ Փաշինյանը քննադատելով նախկին իշխանություններին հայտարարում էր, թե՝ ինքը չի պատրաստվում ՀՀ վարչապետի կարգավիճակում լինել և՛ դատախազ, և՛ դատավոր, և՛ քննիչ, և՛ ՔԿՀ պետ:

Սակայն այսօր մենք տարբեր առիթներով ականատեսն ենք լինում, թե նա ինչպես է ինքն իրեն օժտում մի դեպքում՝ դատախազի, մեկ այլ դեպքում՝ դատավորի կամ նույնիսկ քննիչի լիազորություններով: Ըստ էության, նրա վարքը միապետ-ղեկավարի վարք է հիշեցնում:

Մեծ հաշվով՝ ոչինչ էլ չի փոխվել: Ուղղակի, եթե նախկինները սուսուփուս էին նման դեպքերում իրենց գործը տեսնում, ապա Նիկոլ Փաշինյանն իր տեսակին հարազատ՝ ամեն հարցում ցանկանում է »կիսվել» ժողովրդի հետ: Անգամ՝ օրինազանցության, Սահմանադրությունը խախտելու դեպքում:

Օրերս Հայաստանի վարչապետն իր ֆեյսբուքյան էջում հայտարարեց. «Չեմ ուզում մազոխիստի տպավորություն թողնել, բայց ուզում եմ տեղեկացնել, որ իմ անմիջական ցուցումով քրեական գործ է հարուցվել իմ մի մերձավոր ազգականի թույլ տված ենթադրյալ չարաշահման փաստի առիթով: Կասկած չկա, որ գործը լիարժեք կքննվի եւ մեղավորները կենթարկվեն օրենքով նախատեսված պատասխանատվության:

Սա նոր Հայաստան է, եւ վարչապետի որեւէ մերձավոր չի կարող վեր լինել օրենքից կամ լինել արտոնյալ»:

Նախ, նա իր այս ֆեյսբուքյան գրառմամբ ոչ թե՝ մազոխիստի, այլ պոպուլիստի, ինչու ոչ նաեւ՝ լիազորությունները չարաշահողի տպավորություն է թողնում, ընդ որում՝ օրենք բառը շահարկելով, ինքն իրեն օրենքի ու Սահմանադրության հետ նույնացնելով։

Տեսեք, երկրի վարչապետը առանց չնչին իսկ մտածելու հայտարարում է, թե «քրեական գործ է հարուցվել իր անմիջական ցուցումով»` այդպիսով հաստատելով, որ ինքը գերազանցել է երկրի վարչապետի իր լիազորությունները: Նրա այս հայտարարությանը հաջորդեց Մարդու իրավունքների պաշտպան Արման Թաթոյանի հայտարարությունը, առ այն, որ վարչապետը գործ հարուցելու ցուցում տալու լիազորություն չունի: Պաշտպանը բնականաբար, վարչապետի նման առանց հիմքի չէր խոսում, այլ վկայակոչում էր օրենքը, այն է՝ «Քրեական դատավարության օրենսգիրքը սահմանում է, թե ով ինչ ցուցումներ կարող է տալ քրեական գործ հարուցելու համար,և դա ոչ թե վարչապետն է, այլ դատախազը»:

Բայց վարչապետի պոպուլիզմն իր շարունակությունն ունեցավ, քանի որ նա հակադարձեց ՄԻՊ-ի օրենքով ամրագրված խոսքին ու հեգնեց, թե՝ «Թող քրեական գործ հարուցեն և ինձ տանեն դատեն»: Հետո հավանաբար, հուշեցին նրան, թե՝ եղբայր, այս կերպ ինքդ քեզ հակասում ես՝ դառնալով օրինախախտ, մինչդեռ ուրիշներից գոնե հրապարակավ պահանջում ես հավատարիմ մնալ օրենքի ոգուն ու տառին: Հեռու չգնանք, հենց այս օրերին է ընթանում Կոնստանտին Օրբելյանի դեմ իր և մշակույթի նախարարության արշավանքը՝ օրենքի այս ու այն կետի վկայակոչմամբ: Կետ, որից չի բխում ոչ մշակութային օջախի, ոչ էլ ընդհանրապես բնագավառի ու երկրի, հանրության շահը:
Ավելի ուշ մասնագետների հուշումով նա լղոզեց իր իսկ ասածը , բայց ինչպես սովորաբար, այս դեպքում էլ նրա լեզուն մտքից արդեն առաջ էր անցել:

Նկատենք, որ վարչապետի պաշտոնում սա Փաշինյանի առաջին և միակ լիազորությունների վեարզանցումը չէր: Այս համատեքստում նա ավելի վաղ Մարտի 1-ի գործով ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի դեմ իրավապահներին, ավելի կոնկրետ՝ դատավորներին ուղղորդելով, արդեն հասցրել էր հաթաթաներ տալ՝ թե՝ «ցույց տվեք այն դատավորին, որ իմ ասածը չանի մոտիվով»: Ի դեպ, ի հեճուկս Փաշինյանի կամայականության, գտնվեց այն դատավորը, որը բացառապես օրենքով առաջնորդվեց՝ կուլ չգնալով վարչապետի հաթաթաներին:

Էլի՞ փաստեր հիշենք: Խնդրեմ, հայտնի գաղտնալսման պատմությունը, որն ուղղակի ճչացող փաստ էր, թե ինչպես են ԱԱԾ-ն և ՀՔԾ-ն հրատապ ցուցումներ ստանում երկրի վարչապետից՝ նրա հետ քննարկելով անկախ քննչական մարմնի վարույթում քննվող քրեական գործով նախկին բարձրաստիճան պաշտոնյաների խափաման միջոցի հարցը:

Հավելենք, որ ի պատասխան «Փաստինֆո»-յի հարցի, ՀՀ դատախազությունը ևս հաստատեց , որ «Քրեական գործ հարուցվում է ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքով նախատեսված առիթների և հիմքերի առկայության դեպքում՝ դատախազի, քննիչի, հետաքննության մարմինների կողմից»: Այլ խոսքով արձանագրում, որ վարչապետը քրեական գործերով ցուցումներ տալու իրավունք չունի։

Իսկ վարչապետի հետագա «սրբագրումը», թե ցուցում է «տվել ստացված օպերատիվ տեղեկությանը օրենքով նախատեսված ընթացք տալու մասին, ինչի արդյունքում հարուցվել է քրգործ: Ցուցումը տվել եմ վարչապետին ենթակա մարմնին: Ամեն ինչ կարգին է, ամեն ինչ օրինական է», ավելի բարդացրեց իրավիճակը։ Ամբողջ հարցն այն է, որ հանցագործության մասին օպերատիվ տեղեկություններին ընթացք տալու համար վարչապետի ցուցում ամենեւին էլ պետք չէ, օրենքով նախատեսված չէ։ Դա ընդամենը յուրօրինակ «խոստովանություն» էր, որ, այսպես կոչված, օպերատիվ տեղեկություններին ընթացք է տրվում, քրեական գործերը հարուցվում կամ մերժվում են վարչապետի ցուցումով, ինչն ուղղակի հակասահմանադրական է։

Ընդգծենք, որ ՀՀ Սահմանադրության 6-րդ հոդվածը, որն ամրագրում է օրինականության սկզբունքը, սահմանում է, որ «Պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմիններն ու պաշտոնատար անձինք իրավասու են կատարելու միայն այնպիսի գործողություններ, որոնց համար լիազորված են Սահմանադրությամբ կամ օրենքներով»: Իսկ ինչպես դատախազությունն ու ՄԻՊ-ն արձանագրել են՝ գործող օրենսդրությամբ վարչապետն իրավունք չունի քրեական գործերով ցուցումներ տալ անգամ իրեն ենթակա մարմնին։ Հետեւապես ամեն ինչ չէ, որ օրինական է, եթե չասենք, որ իրականում հակասահմանադրական է։ Իսկ վերջերս մեծ ճանաչում ստացած 300.1 հոդվածը Սահմանադրության 6-րդ հոդվածի խախտումը դիտարկում է որպես Սահմանադրական կարգի տապալում՝ դրա համար նախատեսելով քրեական պատասխանատվություն։

Հեղինակ` Արթուր Գահնապետյան