Փաստ ինֆո

Ապրիլի 11-ի կառավարության նիստի օրակարգում է Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի «Ավագյանն ընդդեմ Հայաստանի» գործով վճռի պահանջները կատարելու նպատակով ՀՀ արդարադատության նախարարությանը 2019 թվականի առաջին կիսամյակում 900 եվրոյին համարժեք ՀՀ դրամ հատկացնելու հարցը:

Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը 2018 թ.-ի նոյեմբերի 22-ին վճիռ էր կայացրել «Ավագյանն ընդդեմ Հայաստանի» գործով՝ պարտավորեցնելով Հայաստանի կառավարությանը հայցորդ Խոսրով Ավագյանին վճարել 900 եվրո՝ որպես ոչ նյութական վնասի փոխհատուցում: 

Վերջինս դիմել էր ՄԻԵԴ, քանի որ դատավարության ժամանակ հնարավորություն չէր ունեցել հարցեր տալ դատաբժշկական եզրակացություն տված փորձագետներին, որոնց եզրակացությունները դատավճռի հիմք էին հանդիսացել: Խոսրով Ավագյանը ցմահ ազատազրկման է դատապարտվել  շահադիտական դրդումներով սպանության համար երկու դրվագով: ՄԻԵԴ-ն արձանագրել է Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի և 3-րդ կետի «դ» ենթակետի խախտում:

Մեղսագրվող դեպքերը տեղի են ունեցել 2007 թվականին. երկու քույրեր՝ Մ.Գ.-ն և Վ.Գ.-ն վերջինիս բնակարանում հայտնաբերվել են մահացած:

Նրանց մահվան փաստի առթիվ քրեական հետապնդման մարմինները սկսել են քննություն: Վ.Գ.-ն, որին ըստ երևույթին ճանաչում էր դիմումատուն, վերջինիս կտակել էր իր բնակարանը՝ համաձայն 2006 թվականի ապրիլի 5-ին կազմված կտակի: 2007 թվականի փետրվարի 14-ին դիմումատուն Վ.Գ.-ի կտակը ներկայացրել է նոտարին և տվել բնակարանը ժառանգելու իր համաձայնությունը:

2007 թվականի հունիսի 1-ին Մ.Գ.-ի և Վ.Գ.-ի զարմուհին, ում ըստ Վ.Գ.-ի՝ 1991 թվականին նոտարով հաստատված կտակի՝ պետք է անցներ մահացածի բնակարանը, դիմել է դատախազություն՝ պնդելով, որ 2006 թվականին կազմված կտակում իր հորաքրոջ ստորագրությունը կեղծված է:

2007 թվականի հուլիսի 11-ին մահացածների դիակների արտաշիրմումից հետո կատարվել է վերջիններիս կրկնակի դատաբժշկական փորձաքննություն՝ որոշելու, թե արդյոք նախորդ եզրակացություններով ճիշտ են որոշվել մահվան պատճառները: 2007 թվականի օգոստոսի 7-ին քննիչը որոշել է կտակի կեղծման առթիվ քննություն սկսել:

2007 թվականի սեպտեմբերի 25-ին հայտնի դարձած կրկնակի հետմահու դատաբժշկական փորձաքննության արդյունքներով քույրերը մահացել են ֆոսֆորօրգանական միացություններով թունավորման հետևանքով:

2007 թվականի սեպտեմբերի 26-ին դիմումատուին մեղադրանք է առաջադրվել, իսկ հաջորդ  կալանավորվել:2008 թվականի հուլիսի 8-ին դիմումատուի գործն ուղարկվել է դատական քննության Երևանի քրեական դատարան: Դատական նիստի ընթացքում բարձրաձայն հրապարակվել են բոլոր փորձագետ-վկաների եզրակացությունները, որից հետո դիմումատուն խնդրել է իրեն հնարավորություն տալ դատարանում հարցաքննելու այն փորձագետ-վկաներին, ովքեր ներկայացրել էին հակասական եզրակացություններ: Դատարանը որոշել է հետաձգել գործի քննությունը:

2008 թվականի սեպտեմբերի 25-ին դատական նիստի ընթացքում դիմումատուի ներկայացուցիչը կրկին խնդրել է հարցաքննել փորձագետ-վկաներին, բայց առաջին ատյանի դատարանի դատավորի կողմից նրա խնդրանքը մերժվել է այն պատճառաբանությամբ, որ վերջիններիս կանչելու անհրաժեշտություն չկա:

2008 թվականի հոկտեմբերի 21-ին Երևանի քրեական դատարանը դիմումատուին մեղավոր է ճանաչել երկու դրվագներով՝ շահադիտական դրդումներով ծանրացնող հանգամանքներում սպանություն կատարելու համար և դատապարտել ցմահ ազատազրկման՝ հիմնվելով ի թիվս այլնի փորձագիտական եզրակացությունների վրա:

Եվրոպական դատարանը նկատել է, որ դիմումատուն զրկված է եղել իր դեմ ցուցմունք տված փորձագետ-վկային հարցաքննելու հնարավորությունից իր գործով դատավորի առջև այն դեպքում, երբ իր համար կարող էին հետևանքներ ունենալ վերջինիս դիտարկումները տվյալ փորձագետ-վկայի վարքագծի և վստահելիության վերաբերյալ: Նրա փորձագետներին հարցաքննելու պահանջը, որը մերժվել էր, անհիմն չէր՝ ըստ Եվրոպական դատարանի, քանի որ փորձագիտական եզրակացությունների հիման վրա ներպետական դատարանները պետք է պարզեին տուժողների մահվան պատճառը:

Բացի այդ դիմումատուն զրկված է եղել փորձագիտական եզրակացությունը նախապատրաստողների վստահելիությունը ուղիղ հարցաքննության միջոցով վիճարկելու իրավունքից, քանի որ նա դատապարտվում էր ցմահ ազատազրկման այն փորձագետ-վկաների ցուցմունքների հիման վրա, որոնք երբեք չեն կանչվել և չեն հարցաքննվել դատական նիստերի ժամանակ:

Եվրոպական դատարանը գտել է, որ վերոնշյալ հանգամանքները կարող էին մեծապես ազդել դիմումատուի արդար դատաքննության իրավունքի, մասնավորապես՝ «մրցակցային դատավարության» և «կողմերի հավասարության» երաշխիքների վրա: Ուստի տեղի է ունեցել Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի և 3-րդ կետի «դ» ենթակետի խախտում:
 
Գործի քննության արդյունքում Եվրոպական դատարանը վճռել է դիմումատուին շնորհել 900 եվրո ոչ նյութական վնասի դիմաց:

Նշված գործով Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի վճիռն օրինական ուժի մեջ է մտել 2019 թվականի փետրվարի 22-ին: Վճռով սահմանված հատուցման գումարի վճարման վերջնաժամկետը 2019 թվականի մայիսի 22-ն է:

Աղբյուր` Փաստինֆո