Փաստ ինֆո

Երեւան քաղաքի ընդհանուր իրավասության դատարանում վարույթ է ընդունվել ՀՀ քաղաքացի Սամսոն Մարտիրոսյանի՝ ընդդեմ Հայաստանի Հանրապետության հայցը՝ «Անձնական ազատության և անձեռնմխելիության իրավունքի խախտման հետևանքով պատճառված ոչ նյութական վնասի հատուցման» պահանջի մասին։ Նա իրավապահ մարմինների կողմից ձերբակալվել էր թմրամիջոցների ապօրինի ներկրման կասկածանքով, ինչը դատարանը ոչ իրավաչափ էր գնահատել՝ մերժելով նաեւ քննիչի՝ կալանավորումը որպես խափանման միջոց ընտրելու միջնորդությունը։

Սամսոն Մարտիրոսյանը լրագրող է, թղթակցում է ինչպես տեղական, այնպես էլ արտասահմանյան լրատվամիջոցների։ Թե երբ եւ ինչպես է սկսվել նրա դատավարական պատմությունը, «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում պարզաբանում է Մարտիրոսյանի պաշտպան Տիգրան Հայրապետյանը. «Նախորդ տարի Սամսոն Մարտիրոսյանը ընդունվել էր Ամերիկյան մի համալսարան՝ դարձյալ լրագրության գծով, եւ այնտեղից նամակի էր սպասում։ Մի օր էլ փոստային բաժանմունքից զանգահարում են, տեղեկացնում, որ ծրար ունի ստանալու։ Հուլիսի 16-ին Սամսոնը գնում է փոստ, վերցնում ծրարը եւ առանց բացելու պատրաստվում է դուրս գալ, երբ հենց դռան մոտ նրան են մոտենում ոստիկանության աշխատակիցներ, ովքեր ասում են, որ պետք է բերման ենթարկեն Սամսոնին»։

Արդեն բաժանմունքում պարզվում է, որ Սամսոն Մարտիրոսյանի ստացած ծրարի վրա ուղարկողի վերաբերյալ տվյալներ չկան, միայն երեւում է, որ այն ուղարկված է Նիդերլանդներից։ Ծրարի մեջ գտնում են մի բացիկ՝ «Happy birthday» գրությամբ, այն դեպքում, երբ Մարտիրոսյանի տարեդարձից չորս ամիս արդեն անցել էր։ Գտնում են նաեւ թղթե դրոշմանիշներ, որոնք ուղարկվում են փորձաքննության։ Փորձաքննության արդյունքում պարզվում է, որ դրանք LCD թմրանյութեր են։

Սամսոն Մարտիրոսյանը բացատրություններ է տալիս, ներկայացնում, որ ինքը տեղյակ չի եղել եւ զանգից հետո պարզապես ներկայացել է փոստային բաժանմունք՝ ստանալու իր ծրարը։ Բացատրությունները վերցնելուց հետո նրան բաց են թողնում։

Պաշտպան Տիգրան Հայրապետյանի խոսքով՝ անցնում են ամիսներ, եւ այդ ընթացքում որեւէ բան չի բացահայտվում. «Նա դիմում է ինձ՝ որպես փաստաբանի, եւ մենք մի քանի գրություն ենք ուղարկում համապատասխան քննչական մարմիններ, հետաքրքրվում՝ արդյո՞ք քրեական գործ հարուցվել է թե՞ ոչ։ Տեղեկացնում ենք նաեւ, որ եթե հարուցվի, ապա  ես եմ իր շահերի ներկայացուցիչը»։

Ավելի ուշ պաշտպանական կողմը տեղեկանում է, որ գործ, ամեն դեպքում, հարուցված եղել է։ Դրանից հետո Մարտիրոսյանի բնականարանում խուզարկություն են կատարում, ինչի արդյունքում ոչինչ չի հայտնաբերվում։ Առգրավում են նրա երկու հեռախոսները, համակարգիչը եւ էլի այլ իրեր. «Անցնում է երեք ամիս, եւ գործը առաջ չի գնում։ Սամսոնը գնում է՝ հետաքրքրվելու՝ արդյո՞ք կարող է հետ ստանալ իր իրերը, եւ հենց այդ ժամանակ էլ քննիչն ասում է՝ «Ինչ լավ է, որ եկել ես, քեզ պիտի ձերբակալենք»։ Այդպես նրան ձերբակալում են»։

Սամսոն Մարտիրոսյանին տեղափոխում են ձերբակալված անձանց պահման վայր։ Երեք օր հետո՝ արդեն 21.11.2018-ին, նրա՝ կասկածյալի կարգավիճակը փոխվում է մեղադրյալի. Մարտիրոսյանին մեղադրանք են առաջադրում ՀՀ ՔՕ-ի 267.1 հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով, այն է՝ Եվրասիական տնտեսական միության մաքսային սահմանով կամ Հայաստանի Հանրապետության պետական սահմանով զգալի չափերով թմրամիջոցների, հոգեմետ (հոգեներգործուն) նյութերի և/կամ դրանց պրեկուրսորների մաքսանենգությունը։ Նշված արարքը պատժվում է ազատազրկմամբ՝ երեքից յոթ տարի ժամկետով՝ գույքի բռնագրավմամբ:

Մեղադրանքի առաջադրումից հետո քննիչը միջնորդություն է ներկայացնում կալանքը որպես խափանման միջոց ընտրելու վերաբերյալ։ Պաշտպանական կողմը դատարանում հիմնավորում է, որ կալանավորման համար որեէ ապացույց չկա, հատկապես՝ փախուստի առումով։ Դատարանը հիմնավորումները բավարար է համարում, եւ մերժում քննիչի՝ կալանքը որպես խափանման միջոց կիրառելու միջնորդությունը։ Դատարանը անդրադառնում է նաեւ ձերբակալման արձանագրությունը, եւ դա որակում է անօրինական. «Մենք դիմել ենք  դատարան, որպեսզի պետությունը բարոյական վնասի հատուցում տրամադրի, որովհետեւ իմ պաշտպանյալի իրավունքները երեք օր սահմանափակվել են։ Պահանջել ենք 600 հազար դրամ փոխհատուցման գումար»։

Բարոյան վնասի փոխհատուցման գործով, որը վարույթ է ընդունվել 27.02.19-ին, նիստի օր դեռեւս նշանակված չէ, սակայն պաշտպանական կողմը բողոքարկել է նաեւ քննիչի երկրորդ միջնորդությունը, որի վերաբերյալ նիստը կկայանա այս ամիս. «Դատարանի նշված որոշումից հետո քննիչը միջնորդություն է ներկայացրել արդեն ստորագրությունը որպես խափանման միջոց ընտրելու մասին։ Դա եւս դատական կարգով բողոքարկել ենք։ Մի նիստ արդեն կայացել է, հաջորդը նշանակված է ամսի 19-ին»։

Պաշտպանական կողմին հայտնի չէ՝ գործով դատավարական կարգավիճակ ունեցող այլ անձինք կան թե ոչ։ Նրանք միայն տեղյակ են, որ հարցաքննվել են շատ մարդիկ, ինչպես, օրինակ, փոստի աշխատողը, մեղադրյալի մայրը, աշխատակիցները։ Հարցաքննության գլխավոր նպատակը եղել է պարզելը՝ Սամսոն Մարտիրոսյանը թմրամիջոցների հետ կապ ունի թե ոչ։

Տիգրան Հայրապետյանի խոսքով՝ իր պաշտպանյալը չի ընդունում առաջադրված մեղադրանքը, որովհետեւ նրա պնդմամբ՝ ցանկացածին կարող են նման ծրար ուղարկել, եթե ուզում են ինչ-որ վատություն անել։ Ի պատասխան մեր հարցին, թե պաշտպանյալը որեւէ մեկին կասկածո՞ւմ է, փաստաբանը նշեց, որ այդպիսի ենթադրյալ անձ չկա. «Իմ պաշտպանյալը, լինելով հասարակական-քաղաքական ակտիվ գործիչ, պարզապես մտածում է, որ իրեն վատը կամեցող մարդիկ դաժան կատակ են խաղացել»։

Քրեական գործի շրջանակներում նախաքննությունը շարունակվում է։

Հեղինակ` Միլենա Խաչիկյան