Փաստ ինֆո

ՀՀ առողջապահության նախարար Արսեն Թորոսյանն այսօր  ԱԺ-ում պնդել է կառավարության վերջին նիստում հնչեցրած իր տեսակետն առ այն, որ ծխախոտի հարկի դրույքաչափը չպետք է նվազեցնել։

«Իմ խնդիրը ոչ թե որևէ բիզնեսի վնաս տալն է, այլ սիգարետի սպառումը նվազեցնելը»,-եզրափակեց նախարարը,- ԱԺ մարդու իրավունքների և հանրային հարցերի մշտական հանձնաժողովի նիստում ասել է Ա.Թորոսյանը։

 Հիշեցնենք, որ այս հարցի վերաբերյալ կառավարության նախորդ նիստում ընդհարում տեղի ունեցավ Թորոսյանի եւ Փաշինյանի միջեւ։  Հարկային օրսենսգրքում նախատեսվում են ակցիզային հարկի դրույքաչափերի փոփոխություն։ Մասնավորապես ծխախոտի ոլորտում։ Ի տարբերություն ոգելից և ոչ ոգելից ըմպելիքների, գործադիրը ծխախոտի պարագայում դրույքաչափերը չավելացրեց։ Արդյունքում՝ 1000 հատիկի համար ակցիզային հարկ է սահմանվել 2020թ.-ին՝ 9625 դրամ, 2021-ին՝ 11070 դրամ, 2022-ին՝ 12730 դրամ և 2023-ին՝ 14640 դրամ։ Այս մոտեցումը հասկանալի է։ Ի վերջո նախորդ տարվա քաղաքական բուռն իրադարձությունների ժամանակ «Գրանդ տոբակոն» առաջինն աջակցեց Նիկոլ Փաշինյանը և վաստակեց «ազգային բրենդի» տիտղոսն ու փոքր-ինչ տարօրինակ կլիներ, եթե Փաշինյանի կառավարությունն ազգային բրենդին նեղացնելու կուրս որդեգրեր։ Որքան էլ որ Արսեն Թորոսյանը պայքարում է հանուն «անծուխ» Հայաստանի, առայժմ ազգային Հայաստանն անհնար է առանց ծխախոտի արտադրության ու իրացման։

Բայց զավեշտը լրիվ այլ է։ Նույն կառավարության նիստում Փաշինյանը նյարդայնացավ ոչ թե ծխախոտի թեմայով, այլ այդ կատեգորիայում գտնվող, բայց ծխախոտ չհամարվող IQos կոչվող սարքերի ու դրանց միջուկների։ Բանն այն է, որ մինչ օրս այս էլիտար արտադրանքը դասակարգված էր որպես «ծխախոտի արդյունաբերական փոխարինիչ» և ակցիզավորվում էր զանգվածով՝ մեկ կիլոգրամի համար 1500 դրամ։

Այսինքն, եթե 2019-ին ցանկացած ծխախոտի տուփի ակցիզային հարկը կազմում է 167.4 դրամ, ապա Iqos-ի միջուկի համար այն, մասնագետների հաշվարկով, կազմում էր 10 դրամ։ Հարկային օրենսգրքի փոփոխություններով՝ կառավարությունը Iqos-ի միջուկի համար առանձին տող է սահմանել և նախատեսել է, որ 2020-ին այս կատեգորիայի ապրանքների համար ակցիզային հարկի դրույքաչափը կազմելու է 2000 դրամ։ Այնուհետև հաջորդ տարիներին կաճի 15%-ով, ինչպես սովորական ծխախոտի դեպքում է, և կդառնա համապատասխանաբար՝ 2021-ին՝ 2300 դրամ, 2022-ին՝ 2700 դրամ և 2023-ին՝ 3100 դրամ։

Ստացվում է, որ սովորական ծխախոտի համար շարքային հայաստանցիները հաջորդ տարի կվճարեն յուրաքանչյուր տուփի համար 192.5 դրամ, իսկ Iqos-ի միջուկի համար՝ 40.0 դրամ։ Արսեն Թորոսյանի «արածի» իմաստն այն էր, որ առողջապահության նախարարն, ըստ տեղեկությունների, առաջարկել էր Iqos-ի միջուկի համար սահմանել ոչ թե 2000, այլ՝ 8000 դրամ։ Այսինքն՝ մոտեցնել ավանդական ու տեխնոլոգիական ծխախոտի համար սահմանվող ակցիզային հարկը։ Փաշինյանը փաստորեն իր վերբալ դիրքորոշմամբ ու կառավարության որոշմամբ մերժեց այս առաջարկն։ Ինչո՞ւ։  Ինչո՞վ է պայմանավորված շուկայում գործող միանման ապրանքների համար այս տարբերակված մոտեցումը։ Եթե Iqos-ն ու դրա միջուկներն արտադրվեին Հայաստանում, կարելի էր սա դիտարկել որպես քողարկված պրոտեկցիա։ Ժամանակակից աշխարհում տարբեր երկրներ դիմում են նման հնարքների, որպեսզի տեղական արտադրողին ֆորա տան և հնարավորություն ստեղծեն շուկայում ընդլայնվելով հավելյալ արժեք ու աշխատատեղեր ստեղծել։ Բայց փաստն այն է, որ Հայաստանում Iqos-ն ու դրա միջուկներ չեն արտադրվում, ընդհակառակը, արտադրվում է ավանդական ծխախոտ։

Որպեսզի հասկանանք թե, ինչով է պայմանավորված Նիկոլ Փաշինյանի հոգատարությունը Iqos-ի հանդեպ, ընդամենը պետք է տեղեկացնենք, որ այդ սարքավորումներն ու դրա միջուկները ներկրվում են Արման Սահակյանին պատկանող ընկերության կողմից։ Այն նույն Արման Սահակյանը, ով անցած տարվա հոկտեմբերի 8-ին, լինելով ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության անդամ՝ «հաշվի առնելով երկրում տիրող ճգնաժամային իրավիճակը», հայտարարել էր, որ կողմ է «Ազգային ժողովի լուծարմանը և արտահերթ ընտրությունների անցկացմանը դեկտեմբերին» ու առաջիններից մեկն էր, որ հայտարարեց ՀՀԿ խմբակցությունից դուրս գալու մասին։

Խոսակցություններ կան, որ այս հայտարարության հետևում եղել է Նիկոլ Փաշինյանի հետ բավականին ծավալուն ու մանրամասն քննարկված համագործակցության պլան՝ «տանիք-աջակցություն» ֆորմատով։ Այսինքն՝ Նիկոլ Փաշինյանն ապահովում է Արման Սահակյանի բիզնես կայսրության անխափան գործունեությունն ու պրոտեկցիան, իսկ Սահակյանը հոգ է տանում ընտանիքի բարեկեցության հարցը, այդ թվում՝ վիրեն  պատկանող «Պրեսստենդ» ընկերության միջոցով վարչապետի  թերթի 100 տոկոսով իրացումը։

Աղբյուր` Փաստինֆո