Փաստ ինֆո

«Լրագրողներ հանուն մարդու իրավունքների» ՀԿ-ի տվյալներով 2018 թվականի ընթացքում զինված ուժերում արձանագրվել է մահվան 63 դեպք, որոնցից 11-ը՝ ինքնասպանության: Իսկ 2017-ին գրանցվել էր մահվան 72 դեպք: 

Այս թվերը ներկայացրեց կազմակերպության նախագահ Ժաննա Ալեքսանյանը «Մարդու իրավունքների պաշտպանության կոալիցիայի» կազմակերպած «Մարդու իրավունքների խախտումները բանակում և դրանց կանխարգելման մեխանիզմները» թեմայով այսօր կայացած հանրային քննարկման ժամանակ: Տիկին Ալեքսանյանը մտահոգություն հայտնեց, որ հեղափոխությունից հետո այս հարցով էական փոփոխություն տեղի չի ունեցել՝ հակառակ բոլոր սպասելիքների:

Քննարկման բանախոսներից Հայարփի Սարգսյանը, որը «Լրագրողներ հանուն մարդու իրավունքների» ՀԿ-ի փաստաբանն է, ներկայացրեց մի քանի զինծառայողների գործերից մանրամասներ, երբ վերջիններս սպաների կողմից ֆիզիկական և սեռական բնույթի բռնության են ենթարկվել: Նա մատնանշեց, որ այս դեպքերում ՊՆ-ն տուժած զինծառայողներին պարզապես որակում է «սիմուլյանտ»: Անդրադարձ եղավ նաև զինվորական դատախազությանը: Փաստաբանը նշեց, որ զինվորական դատախազությունից իր ուսումնասիրած որևէ գործի վերաբերյալ դեռևս որոշում չի ստացել, հետևաբար այդ անգործության պայմաններում չի կարող վստահություն ունենալ կառույցի հանդեպ:

Նա խոսեց նաև բանակում ինքնասպանությունների դեպքերի մասին. «Երբ զինծառայող է մահանում, դա անմիջապես որակվում է որպես ինքնասպանություն, էական չէ նույնիսկ, որ մահացածի գլխին ակնհայտ հարվածներ կան: Անգամ այն պարագայում, երբ գենետիկական փորձաքննությամբ զենքի վրա ոչ թե մահացածի, այլ երկու այլ անձանց մատնահետքեր են հայտնաբերվում, կրկին որակվում է ինքնասպանություն: Դեպք է եղել, երբ Տավուշի մարզում 2018-ի մայիսին զինծառայող է մահացել, իսկ դեպքի վայրի զննությունը 6 ամիս անց է իրականացվել: Այսպիսի խիստ անտրամաբանական իրավիճակներ էլ են լինում»:

Անդրադառնալով Հայարփի Սարգսյանի ներկայացրած դատական գործերին՝ ԱԺ Պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանը ասաց, որ այս տեղեկությունները շատ անսպասելի էին իր համար. «Կարծես սարսափ ֆիլմում հայտնվեցի: Եթե այս պատկերով դուրս գանք դահլիճից, կստացվի, որ մեր բանակը համակենտրոնացման ճամբարի է նման: Չէի ցանկանա նման բան տեսնել: Եթե բանակում էդպիսի նույնիսկ մեկ դեպք կա, այն պետք է լուրջ ուշադրության անդրադառնա: Ես անպայման մեծ քննարկում կկազմակերպեմ: Մարտակերտի վիճակի մասին բազմիցս հրապարակումներ են եղել, պետք է հասկանալ՝ որևէ լուծում գտնվել է արդյոք»: Անդրանիկ Քոչարյանը մեջբերեց «Շինդլերի ցուցակը» ֆիլմի հայտնի խոսքերը. «Ով փրկում է մեկ կյանք, փրկում է աշխարհը», և ավելացեց, որ մեր յուրաքանչյուր զինվորի կյանքը սրբություն է:

«Բանակը, անկախ գերատեսչական շահից, իր մեջ ուժ պիտի գտնի խնդիրների քննարկման, մեղավորների պատժման մեջ»-ասաց պարոն Քոչարյանը: Նա փաստեց, որ 90-ականներին՝ զինադադարի կնքումից առաջ, նմանատիպ դեպքեր պատկերացնել անգամ հնարավոր չէր: «Այդ ժամանակ մեր բանակում եղբայրական մթնոլորտ էր, և դա կերտեց մեր հաղթանակը: Չէինք ունենա հաղթանակ, եթե որևէ նման դեպք մնար անպատասխան»: Նշեց Անդրանիկ Քոչարյանը և ավելացրեց, որ մեր երկրում հենց բանակի խնդիրներն են նաև պատճառ դառնում ժողոգրդագրական խնդիրների, երբ դեռ չծնված տղաների ծնողները ձգտում են հեռացնել նրանց Հայաստանից:

Պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահը հայտնեց իրենց հանձնաժողովի դիրքորոշումը. «Բանակում պետք է ծառայեն միայն առողջ զինվորականներ: Հիվանդը, եթե գնաց բանակ, նա կհիվանդացնի բոլորին, կամ այդ հիվանդ երեխան վերջում շատ քիչ շանս կունենա առանց հոգեկան խնդիրների տուն վերադառնալու: Ես իմացա, որ գիշերամիզություն ունեցող տղաները ևս պարտադիր զինծառայություն են անցում, դա սարսափելի բան է: Դուք պատկերացնու՞մ եք այդ երեխայի ճակատագիրը երկու տարվա ընթացքում: Պետք է մասնագիտորեն լուրջ ուսումնասիրվի հիվանդությունների ցանկը: Կարևոր է նաև պրոֆեսիոնալ հոգեբանների ներգրավվածությունը: Այս բոլոր հարցերը ես կքննարկեմ պաշտպանության նախարարի հետ»:

Աղբյուր` Փաստինֆո