Փաստ ինֆո

Իրավաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Արթուր Ղամբարյանը մտադիր է ստեղծել գրասենյակ եւ զբաղվել փաստաբանական գործունեությամբ։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում Արթուր Ղամբարյանը հաստատեց, որ փաստաբանական արտոնագիրը վերականգնել է։

- Պարոն Ղամբարյան, հայտնի է, որ Դուք քրեական դատավարության մասնագետ եք, սակայն վերջերս հայտնի դարձավ, որ Հայ-ռուսական համալսարանի պետության և իրավունքի տեսության եւ պատմության ամբիոնի շրջանակներում հիմնել եք «Առողջապահական իրավունք» մասնագիտացմամբ մագիստրական նոր ուղղություն։  Կմանրամասնեք, թե ինչի մասին է խոսքը։

- Այո, երկար տարիներ մտածում էի «Առողջապահական իրավունքի» մասնագիտացմամբ մագիստրական ծրագիր սկսելու շուրջ: Այդ նպատակով հրավիրեցի նշված ոլորտի երիտասարդ մասնագետների, ովքեր առողջապահական իրավունքի տարբեր ուղղություններով  իրականացրել են հետազոտություններ, այդ թվում՝ Եվրոպական մի շարք ԲՈՒՀ-երում: Մագիստրական ծրագրի իրականացմանը ներգրավված են նաև Մ. Հերացում անվան Բժշկական համալսարանի մասնագետները: Մագիստրատուրան գործում է Հայ-ռուսական համալսարանի Պետության և իրավունքի տեսության ու պատմության ամբիոնի բազայի հիման վրա, իսկ այդ ուղղության ղեկավարը իրավագիտության թեկնածու Մ. Խաչատրյանն է, ով Ֆրանսիայում ուսումնասիրել է այս ոլորտը: Առողջապահական իրավունքի երիտասարդ մասնագետների հետ մեծ հույսեր ունեմ և հավատում եմ, որ նրանք այս ուղղությունը զարգացնելու են: Ներկայումս այս ուղղությամբ կրթություն են ստանում 8 անձ, որոնց շարքում կան նաև բժիշկներ: 

-Մեր Սահմանադրությունն ամրագրում է առողջության պահպանման իրավունքը, որքանով է այսօր արդիական այն որպես իրավունքի առանձին ճյուղ ամրագրելը։

-Առողջապահական իրավունքը դա համալիր իրավական ոլորտ է, որը ներառում է ինչպես սահմանադրական, վարչական, քրեական, այնպես էլ քաղաքացիական, աշխատանքային իրավունքների նորմեր: Նման մագիստրական կրթությունը հնարավորություն է տալիս առողջապահության ոլորտում ձեռք բերել համալիր գիտելիքներ և հմտություններ: Բացի այդ, 21-րդ դարի մարտահրավերներից է նաև բիոտեխնոլոգիաների զարգացումը, ինչը իրավագիտության առջև բարձրացնում է այնպիսի խնդիրներ, որոնք պահանջում են նորովի լուծումներ: Իրավաբանները պետք է պատրաստ լինեն արձագանքելու այնպիսի խնդիրներին, ինչպիսիք են՝ մարմնի փոխպատվաստմանը, մարդու վերարտադրողական առողջությանը և բիոէթիկային վերաբերող մի շարք այլ հարցերին:  

-Այսօր այդ իրավունքի համատեքստում են փորձում ներկայացնել համացանցում մեծ տարածում ստացած «Անծուխ Հայաստան» նախաձեռնությունը։  ֆլեշ-մոբը կոչված է սահմանափակելու հանրային սննդի եւ ժամանցի վայրերում ծխախոտի օգտագործումն ընդհանրապես։ Համամի՞տ եք, որ այն կոչված է ապահովելու քաղաքացիների՝ Սահմանադրությամբ երաշխավորված առողջության իրավունքը։

-Ինչքան, որ մամուլից տեղեկացել եմ՝ խոսքը իրավական արգելք սահմանելու եղանակով ծխելու տոտալ վերացման մասին է: Նպատակը, անկասկած, բարի է, սակայն կարծում եմ, որ իրավական արգելքներ սահմանելիս պետությունը պետք է ցուցաբերի զգուշություն և հավասարակշռված մոտեցում: Ազատ գործելու սահմանադրական իրավունքը պետությունից պահանջում է նման արգելքներ սահմանելիս հնարավորինս համակողմանի հիմնավորել այդ արգելքի իրավաչափ նպատակը: Բանն այն է, որ այս ոլորտում խաչվում են մարդու ազատ գործելու և այլ անձանց առողջությունը պահպանելու սահմանադրական արժեքները: Պետք է հասկանալ, թե գործող օրենսդրությամբ ծխելու ոլորտում սահմանված իրավական արգելքների կիրառման արդյունավետությունը, օրինակ՝ պետք է պարզել, թե քաղաքային տրանսպորտում ծխելու վերաբերյալ գործող արգելքը («Ծխախոտի իրացման, սպառման և օգտագործման սահմանափակումների մասին» ՀՀ օրենքի 11-րդ հոդված) ինչքանով են պահպանվում, և պետություն ինչպես է արձագանքում դրա խախտումներին: Եթե վիճակագրությունն այնպիսին է, որ այս արգելքների խախտմանը պետության արձագանքը եղել է ոչ արդյունավետ, ապա հարց է ծագում, թե ինչ տրամաբանությամբ է փորձ արվում նախատեսել տոտալ բնույթի իրավական արգելքներ: Կարծում եմ, այս բնույթի իրավական արգելքները պետք է ներմուծել փուլային: Նախ՝ պետությունը պետք է ունակ լինի արդյունավետ կիրառել ծխելու արգելքները խախտելու համար նախատեսված պատասխանատվության գործող միջոցները, որից հետո միայն հանրությանը նախապատրաստի այդ արգելքի գործողության ոլորտն ընդլայնելուն: Կարճ ասած, պետք է լուծել սահմանադրական երկու արժեքների հավասարակշռման խնդիրը: Մեր իրավական համակարգը կառուցված է ոչ թե պատերնալիստական (հայրավարական) փիլիսոփայության վրա, որտեղ պետությունն էր որոշում մարդու համար ինչն է լավ, կամ վատ, այլև՝ մարդու ինքնավարության գաղափարախոսության վրա (Տե՛ս Սահմանադրության 3-րդ հոդվածը):

- Ծանոթացե՞լ եք  կառավարության՝ դատաիրավական ոլորտի բարեփոխումների վերաբերյալ մոտեցումներին։

Դեռ չեմ հասցրել ծանոթանալ այս ոլորտում իրականացվող նոր բարեփոխումների ռազմավարությանը, սակայն այս հարցը իմ հետաքրքրությունների տիրույթում է: Դատաիրավական ոլորտի ներկայիս մարտահրավերը դատավորների և փաստաբանների անկախությունն է, որը, տարբեր ձևաչափերով (դատավորների թոշակի նվազեցում, փաստաբանների հարկային բեռի ավելացում), փորձ է արվում կասկածի տակ դնել:  

-Որքանով տեղյակ ենք՝ ակտիվացրել եք փաստաբանական արտոնագիրը։ Մտադի՞ր եք զբաղվել փաստաբանությամբ։

Այո, փաստաբանական գործունեության արտոնագրի գործողությունը վերսկսվել է: Նկատի ունենալով գիտության և պրակտիկայի անխզելի և դիալեկտիկական կապը՝ բնականաբար, շարունակելու եմ պրակտիկ աշխատանքը և կրկին զբաղվելու  փաստաբանական գործունեությամբ:

- Պարոն Ղամբարյան, նախկինում աշխատել եք քննչական կոմիտեում, եղել ՔԿ նախագահի տեղակալ ։ Դա չի՞ կաշկանդի փաստաբանությամբ զբաղվելու համար, ի վերջո, գուցե լինեն գործեր, որոնք  քննվել են կոմիտեի վարույթում։

-ՀՀ քննչական կոմիտեում նախաքննության համակարգման հարցերով չեմ զբաղվել, ուստի կոնկրետ քրեական գործերով շահերի բախում չի կարող լինել:

Աղբյուր` Փաստինֆո