Փաստ ինֆո

Ազգային ժողովի արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններին անցողիկ շեմը չհաղթահարած և տարիների փորձ ունեցող քաղաքական ուժերը ռեբրենդինգ անելու, նոր դեմքեր բերելու, իրենց դեմքը փոխելու, նոր դիրք զբաղեցնելու կարիք ունեն: Այս մասին «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում «Կովկաս» ինստիտուտի տնօրեն քաղաքագետ Ալեքսանդ Իսկանդարյանը:

-Պարոն Իսկանդարյան, քաղաքական ուժերն ինչպիսի՞ քարոզարշավ անցկացրեցին, ինչո՞վ այն առանձնացավ:

-Մինչև ընտրությունները ես ասում էի, որ արդյունքներն ընդհանուր առմամբ կանխատեսելի են: Այս ընտրությունները նախորդին նման էր այն հանգամանքով, որ պարզ էր, թե որ քաղաքական ուժն է հաղթելու: Մասնակցող քաղաքական ուժերի զգալի մասը չէր ասում, թե պայքարելու է առաջին տեղի համար: Բոլորը խոսում էին երկրորդ, երրորդ տեղի մասին: Ի դեպ, ընտրությունների ելքի կանխատեսելիությունն ազդեց նաև քվեարկության գնացող անձանց թվի վրա: Քարոզարշավն առանձնացավ դեբատներով, որոնք տեխնիկական առումով բավական լավ կազմակերպված էին: Լրագրողները շատ լավ են աշխատել: Ինչ վերաբերում է դեբատների բովանդակությանը, ապա կարող եմ ասել, որ այդտեղ գաղափարական առումով քննարկումներ չկային: Հիմնականում դեմքերի, անձանց վեճեր էին:

Հետաքրքիրն այն էր, որ գրեթե բոլոր քաղաքական ուժերն իրենց քարոզարշավում անդրադարձ էին կատարում անցյալին՝ ովքեր են մեղավոր, ում պատժել և այլն: Այդ ամենի համատեքստում ստվերվում էր ծրագրային հատվածը: Թեպետ, ասեմ, որ «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցությունը քարոզարշավը կառուցել էր հենց իր ծրագրերի ու առաջիկա անելիքների վրա:

Այստեղ մի հանգամանք էլ նկատվեց. «Իմ քայլ»-ի վարկանիշը փոքր-ինչ նվազել է: Բայց դա հեղափոխությունից հետո բնական գործընթաց է:

-Արդեն արդյունքները պարզ են, խորհրդարան է անցել երեք քաղաքական ուժ: Ինչպիսի՞ խորհրդարան ունենք, ըստ ձեզ:

-Ինձ շատ են հարցնում, թե արդյո՞ք լավ էր կամ վատ, որ Հանրապետական կուսակցությունը խորհրդարան չանցավ: Ես կարծում եմ, որ դա առանձնապես մեծ նշանակություն չունի: Մենք այսօր ունենք այնպիսի արդյունք, որ մեկ կուսակցությունը հավաքել է զգալի մեծամասնություն և միանձնյա է կառավարելու: Եթե նույնիսկ Հանրապետական կուսակցությունն անցներ, միևնույն է, բան չէր փոխվելու, ինչպես, օրինակ, հիշում ենք նախորդ խորհրդարանում «Ելք» խմբակցության աշխատանքի դեպքում: Կար քննադատություն, սուր խոսք, սակայն նրանց ասածն, ըստ էության, ազդեցություն չուներ:

Բայց այստեղ ուզում եմ մի բանի մասին խոսել: Մենք անցում ենք կատարել խորհրդարանական համակարգին, սակայն մեր կուսակցական համակարգը կայացած չէ: Մեր կուսակցությունները ինստիտուցիոնալ կառույցներ չեն, ինչը լուրջ խնդիր է, և դրա համար դեռ պետք է աշխատանք տանել:

-Իշխանություններն իրենց առաջ խնդիր էին դրել անցկացնել ազատ, արդար ընտրություններ: Ինչպե՞ս կգնահատեք այդ գործընթացը: Նախորդ խորհրդարանական ընտրություններին խոսվում էր գումարի, ավտոբուսներով քաղաքացիներին տանելու, փողոցներն ասֆալտապատելու և նման այլ հարցերի մասին: Այս անգամ դրանք բացակայե՞լ  են:

-Այն, ինչ դուք նշում եք, այո, այս ընտրություններին չկային: Բայց այստեղ մի բան պետք է ընդգծել: Այդ ամենը շատ լավ է, բայց այդ ամենը քաղաքական կամքի արդյունք է, իսկ կամքն այսօր կա՝ վաղը չկա, մարդիկ կարող են փոխվել, նորերը գան, դրա համար առաջիկայում ինստիտուցիոնալ փոփոխություններ են պետք:

Ինչո՞ւ այդ քաղաքական կամքը կա... Շատ պարզ պատճառով: Այն մարդիկ, ովքեր ունեին հաղթելու հնարավորություն, նրանց այդ ձեր նշած քայլերը պետք չէին, ի վերջո, նրանք ունեն բավական բարձր լեգիտիմություն: Դա շատ լավ է, բայց պետք է խնդիր դրվի՝ կառուցել համապատասխան ինստիտուտներ: Անգլերեն լավ բնորոշում կա՝ «watch dog» (պահապան շուն), նկատի ունեմ այն, որ համապատասխան ստեղծված ինստիտուտները հսկում են իշխանությանը, հետևում են գործունեությանը, պարբերաբար մատնանշում են բացթողումները: Դա կարող է լինել քաղաքացիական հասարակության, մեդիայի, ընդդիմության զարգացում և այլն:

-Պարոն Իսկանդարյան, ինչպիսի՞ զարգացումների սպասել ընտրություններից հետո: Ի՞նչ անելիքներ ունեն արտախորհրդարանական ուժերը:

-Այո, հետաքրքիր զարգացումներ կլինեն քաղաքական դաշտում: Մի կողմից՝ օբյեկտիվ, սուբյեկտիվ պատճառներով իշխանության վարկանիշն ընկնելու է, ի վերջո, այս կարգի բարձր ռեյտինգը չի կարող երկար պահպանվել, այն կրճատվելու է, հետևաբար, մյուս կողմից, ակտիվանալու են մնացած քաղաքական ուժերը: Այստեղ պետք է նկատել, որ ներկայիս իշխանությունները սովոր են գոյատևել բարձր վարկանիշի, լեգիտիմության պայմաններում: Եվ ահա, այս բարձր լեգիտիմության, բարձր վարկանիշի գործիքը պետք է օգտագործել ինչ-որ բանի համար, ասենք՝ նոր բարեփոխումների, ռեֆորմների, ծրագրերի, որ մարդիկ արդյունք տեսնեն: Ի վերջո, 70 տոկոսը քիչ չէ: Իշխանություններն, իսկապես, շատ անելիք ունեն: Ահա նոր մարտահրավերների պարագայում և՛ այլ քաղաքական ուժերն են ակտիվանալու, վերադասավորվելու, և՛ նոր զարգացումներ են լինելու:

Ինչ վերաբերում է խորհրդարան չանցած հին քաղաքական ուժերին, այո, նրանք ռեբրենդինգ անելու, նոր դեմքեր բերելու, կուսակցության դեմքը փոխելու, նոր դիրք զբաղեցնելու կարիք ունեն: Այդ պրոցեսում, եթե նրանք կարողանան հասնել հաջողության, ապա արդեն բոլորովին այլ քաղաքական ուժերի հետ գործ կունենանք: Բայց նորից եմ ուզում ընդգծել այն միտքը, որ մենք դեռ չունենք իրական կուսակցական համակարգ:

Աննա Գզիրյան   

Աղբյուր` Փաստինֆո