Փաստ ինֆո

Գաղտնի չէ, որ դատարանները պետք է լինեն անկախ, դատավորը որևէ պարագայում երկրում քաղաքական իրավիճակով պայմանավորված չպետք է գործ քննի, այլ ապավինի միայն օրենքի պահանջին. ճնշումները, միջամտությունները դատարան համակարգի վրա անթույլատրել են:

Նախօրեին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ևս անդրադարձել էր հարցին, հայտարարելով՝ Հայաստանում որևէ մեկը իրավունք չունի դատական համակարգի գործերին միջամտել, ներկայումս օրենսդրությամբ ՀՀ դատավորները գործունեության որոշակի երաշխիքներ ունեն և նրանք պետք այդ երաշխիքներից օգտվեն` ցանկացած գործով կայացնեն օբյեկտիվ դատավճիռ՝ հիմք ընդունելով իրենց ձեռքի տակ եղած ապացույցները:

Հարցի վերաբերյալ «Փաստինֆո»-ի թղթակիցը զրուցել է փաստաբան Ռաֆայել Ամիրխանյանի հետ:

«Իրականում դատական համակարգը, մասնավորապես՝ որոշ դատավորներ, կարծես անհաղորդ են մնացել Հայաստանի Հանրապետությունում տեղի ունեցած իրադարձություններին և դեռևս շարունակում են աշխատել հին ու արատավոր կանոններով: Այո, դատարանը պետք է կատարի իր հիմնական առաքելությունը, այն է՝ արդարադատության շահի իրականացումը, այլ ոչ թե առաջնորդվի կամայականություններով և չգրված ու ձևավորված արատավոր պրակտիկայով, որը բխում է ոչ, թե օրենքից, այլ ինչ-որ անձանց կամայական ցանկությունից»:

Փաստաբանի խոսքերով՝ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի` դատական համակարգին հասցեագրված հայտնի հորդորը սպասված էր: Հայաստանում կան հաշված դատավորներ, ովքեր, թե նախկինում, թե ներկայումս գործում են բացառապես օրենքի տառով և կայացնում ձևավորված կարծրատիպերին հակառակ որոշումներ: Փաստաբանն այս հանգամանքը ողջունելի է համարում եւ նշում է, որ պետք է օրինակ ծառայեն մյուսների համար:

«Մի քանի օր առաջ բախվեցի մի իրավիճակի, երբ ծանր մարմնական վնասվածք հասցնելու գործով ամբաստանյալի նկատմամբ գրավ չկիրառելը պատճառաբանվեց նրանով, թե պրակտիկա կա ձևավորված, որ ծանր մարմնական վնասվածք հասցնելու գործերով գրավ չի կիրառվում: Հիշյալ գործով ի սպառ բացակայում է որևէ ապացույց, որ պաշտպանյալս կատարել է այդ հանցավոր արարքը, բացի այդ որևէ բողոք և պահանջ տուժող կողմը չունի, ավելին` տուժողը և վկաները պնդում են, որ ամբաստանյալին դեպքի վայրում չեն տեսել, նա մարմնական վնասվածք հասցնողը չէ, սակայն այս փաստական հանգամանքները հաշվի չառնելով դատարանը նշածս պրակտիկայով առաջնորդվելով ամբաստանյալին կալանքից, որպես այլընտրանքային խափանման միջոց գրավով ազատելը մերժեց»,-նշում է Ռաֆայել Ամիրխանյանը:

Փաստաբանը գտնում է, որ անընդունելի է, երբ դատական համակարգում դեռևս առաջնորդվում են շաբլոնային մտածելակերպով և մոտեցումներով, քանի որ յուրաքանչյուր գործի և յուրաքանչյուր անձի պետք է անհատական մոտեցում ցուցաբերվի, որովհետև մենք թևակոխել ենք զարգացման նոր փուլ և կոտրելով բոլոր նախկին կարծրատիպերը պետք է հանրության մոտ բարձրացնենք դատաիրավական համակարգի բարի համբավը և օբյեկտիվության մակարդակը, իսկ այս ճանապարհին որոշ ոչ բարեխիղճ և սուբյեկտիվ մոտեցումների արդյունքում այն լավը, որը թեկուզ կատարվել է կամ կկատարվի՝ մեկ վայրկյանում ի չիք է դառնում:

Արդարություն, օրենքի գերակայություն, հավասարություն և հանրության գոհունակություն կունենանք միայն այն ժամանակ, երբ Հանրապետությունում կգործի ոչ թե կամայականությունն ու արատավոր պրակտիկան, այլ բացառապես օրենքը, - ասում է փաստաբանը, իսկ նման աշխատանքի արդյունքում էլ կձևավորվի օրենքից բխող պրակտիկան: «Տպավորությունն այնպիսին է կարծես այդ գործերը վարույթն իրականացնող մարմիններն իրենց տնից են բերել կամ անձնական թշնամություն ունեն գործով անցնող անձանց հետ, որ ամեն գնով փորձում են կայացնել այնպիսի որոշումներ, որոնք որևէ ողջամիտ քննադատության դիմանալ չեն կարող»:

Փաստաբանի գնահատմամբ, վարչապետի՝ դատական համակարգին ուղղված հորդորը, ուղիղ մեսիջ է նաև նախաքննական մարմինների և դատախազության համար, քանի որ բազմաթիվ դեպքեր կան, երբ քրեական գործով անձի մեղավորությունը չի ապացուցվում, գործը ենթակա է կաճման, սակայն տարբեր ասեկոսեների և ամբիցիաների պատճառով այդ գործերը մեղադրական եզրակացությամբ ուղարկվում են դատարան՝ գնդակը գցենք դատարանի դաշտ, թող դատարանը որոշի մեղավոր է, թե ոչ սկզբունքով, սակայն շարունակում են ամեն ինչ անել, որ դատարանի օբյեկտիվ որոշման կայացմանը խոչընդոտեն՝ իրենք սխալ դուրս չգալու համար, որով արհեստական ծանրաբեռնվում է նաև դատական համակարգը, անտեղի միջոցներ ու ժամական է վատնվում նախապես պարզ տրամաբանական ավարտին հասնելու համար, որը նաև դժգոհություն և անվստահություն է սերմանում հանրության մոտ և հեղինակազրկում այդ կառույցները:

«Այսուհետ յուրաքանչյուրս պետք է շարունակենք բարձրաձայնել դատաիրավական համակարգին և նրանց գործունեությանը վերաբերող թեկուզ չնչին թվացող ցանկացած իրավիճակ՝ և լավը և, վատը, որպեսզի անցումը օրենքի գերակայության երկրի՝ արագ ստացվի»,-նշում է փաստաբանը:

Աղբյուր` Փաստինֆո