Փաստ ինֆո

Կալիֆորնիա ամերիկյան նահանգի դատավորը մոտակա ամիսներին պատրաստվում է սուրճը հայտարարել որպես քաղցկեղածին:

Ըստ kp.ua-ի, Կալիֆորնիայում 1986թ.-ից գործում է օրենք, որը պարտավորեցնում է հանրային վայրերում նախազգուշական մակագրություն անել, եթե տարածքում ինչ-որ բան պոտենցիալ վտանգավոր է առողջության համար:

Ըստ այդ փաստաթղթի, պետությունը ամեն տարի հրապարակում է քիմիական նյութերի ցանկը, որոնք ավելացնում են քաղցկեղի զարգացման ռիսկը կամ վնաս են հասցնում ռեպրոդուկտիվ առողջությանը: Ներկա դրությամբ այդ ցանկում առկա է մոտ 900 անվանում, գրում է The Wall Street Journal-ը:

Սրճի գործողության մասին բազմաթիվ հետազոտությունները ունեն տրամագծորեն հակառակ արդյունքներ: Որոշ գիտնականներ ասում են, որ սուրճը քաղցկեղ է առաջացնում և «նստեցնում» լյարդը: Մյուսները համոզված են, որ այդ ըմպելիքը, հակառակը, պաշտպանում է քաղցկեղից և բարելավում լյարդի աշխատանքը:

Սուրճի քաղցկեղածին լինելու մասին սկսել են խոսել հարաբերականորեն վերջերս: 2002թ. Ստոկհոլմի համալսարանի գիտնականները հայտնաբերել են, որ ակրիլամիդը, որը վտանգավոր քաղցկեղածին է համարվում, պարունակվում է մեր ամենաօրյա սննդի ռացիոնի մաս կազմող շատ սննդամթերքներում: Ակրիլամիդը սննդում ձևավորվում է օսլայից (շաքարից) և ասպարագինային ամինոթթվից բարձր ջերմաստիճանների ներգործության ժամանակ ( 120 Ցելսիուս աստիճանից սկսած):

Պարզ ասած՝ ակրիլամիդը առաջանում է ածխաջրերով հարուստ մթերքի տապակելու կամ թխելու ժամանակ: Իսկ դրանք են՝ հացը, բուլկիները, կարկանդակները, թխվածքները, չիպսերը, կարտոֆիլը, եգիպտացորենի ձողիկները, փաթիլներն ու բոված սրճի հատիկներ: Ամենավտանգավորն այդ առումով չիպսերն են, տապակած կարտոֆիլն ու ֆրին:

Ակրիլամիդն ուղղակի գենոտոքսիկական գործողություն ունի, ավելի պարզ ասած՝ վնասում է գեները: Այսինքն՝ առաջացնում է մուտացիաներ: Նրանք էլ քաղցկեղային բջիջների ձևավորման հիմքում են ընկած:

Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը 2009թ. խորհուրդներ է տվել աշխարհի երկրներին՝ ուղղված պատրաստման բոլոր փուլերում կարտոֆիլից սննդատեսակներում ակրիլամիդի ձևավորման սահմանափակմանը:

Խուսափեք չափից դուրս ջերմային մշակումից տապակում կամ գրիլում սննդամթերքի տապակելու ու թխելու ժամանակ, խորհուրդ են տալիս ԱՀԿ մասնագետները:

Ամենաօգտակար պատրաստման ձևը համարվում է եփելը և շոգեխաշելը: Այդ դեպքում ջերմաստիճանային մշակումը չի գերազանցում համապատասխանաբար 100 և 115 աստիճանը: Սակայն եթե կարտոֆիլը կարելի է եփել, ապա ինչպես է պետք վարվել սուրճի բովելու հետ: Այո, գոյություն ունի, այսպես կոչված «կանաչ սուրճ», որտեղ հատիկները չեն բովում: Սակայն ըմպելիքը գնահատողները ասում են, որ կանաչ սուրճը քիչ առնչություն ունի իսկական սուրճի հետ:

Աղբյուր` Փաստինֆո