Փաստ ինֆո

Այս տարի հոկտեմբերի 21-ին Հատուկ քննչական ծառայությունը պաշտոնական հաղորդագրությամբ հանդես եկավ` հայտնելով, որ դատական իշխանության մարմնի ներկայացուցիչները քրեական գործով ամբաստանյալ, ՀՀ ԱՆ «Նուբարաշեն» ՔԿՀ կալանավորի նկատմամբ նշանակված պատիժն առավել մեղմ պատժատեսակով փոխարինելու դիմաց պահանջել են խոշոր չափերով կաշառք:

Իբրև կաշառք ստանալու գործընթացն էլ կազմակերպվել էր փաստաբան Վաղինակ Աթոյանի միջոցով:

Նշված հաղորդագրությամբ նաև ասվում էր, որ 03.10.2017թ.-ի դատավճռով Մանուկ Մանուկյանի նկատմամբ նշանակված 3 տարի ժամկետով ազատազրկման ձևով պատիժը բեկանվել և նշանակվել է ավելի մեղմ պատիժ՝ 2 տարի ժամկետով ազատազրկում:

Իսկ դատավճռի հաջորդ օրը, վերացնելով անձամբ կաշառատուից գումարն ստանալու պարագայում հավանական բացահայտման խոչընդոտը, փաստաբան Աթոյանն անձամբ ստացել և դատական իշխանության ներկայացուցիչներին է փոխանցել կաշառքի առարկան` 470.000 ՀՀ դրամը:

Փաստաբանը միջնորդի դեր է ստանձնել՝ դատական իշխանությանը կաշառք տալու համար. ՀՔԾ-ն՝ մեղադրանքի մասին

Նախ ՀՔԾ-ում հարուցված քրեական գործի շրջանակներում Վաղինակ Աթոյանին մեղադրանք առաջադրվեց ՀՀ քրեական օրենսգրքի 38-311-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 3-րդ կետով` դատական իշխանության ներկայացուցիչների կողմից նախնական համաձայնությամբ խոշոր չափերով կաշառք ստանալուն օժանդակելու համար: Սակայն օրեր անց ՀՔԾ -ն հայտարարեց, որ Վաղինակ Աթոյանին նախկինում առաջադրված մեղադրանքը փոփոխվել է և նոր մեղադրանք  առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 38-34-312-րդ հոդվածի 2-րդ մասով`խոշոր չափերով կաշառք տալու փորձի դրդչության համար: Իսկ դատական իշխանության մարմնի ներկայացուցչին ձևակերպումը փոխարինվեց՝ օգտվելով ստեղծված բարենպաստ պայմաններից` այն որ արդեն իսկ դատարանը նշանակված պատիժը փոփոխել է և ավելի մեղմ պատժի է դատապարտվել Մանուկյանը՝ փաստաբան Վաղինակ Աթոյանը, դատարանի այդ դրական փոփոխություններն իրեն վերագրելով՝ խաբեությամբ զգալի չափերով գումար հափշտակելու նպատակով Մանուկյանին՝ հետագայում նաև նրա քրոջը, հավաստիացրել է, թե իբր, դատավորները ամբաստանյալի օգտին գործողությունները կատարել են կաշառքի դիմաց: Նկատենք, որ, թեեւ ըստ հաղորդագրության, փաստաբանի նպատակը խաբեությամբ գումար հափշտակելն է եղել, սակայն նրան մեղադրանք է առաջադրվել ոչ թե խարդախությամբ գումար հափշտակելու փորձի, այլ կաշառք տալու փորձի դրդչության համար։

Փաստաբանը դրդել է խոշոր չափերով կաշառք տալ պաշտոնատար անձանց

Ինչեւէ, նշենք, որ Մանուկ Մանուկյանին մեղադրանք է առաջադրված եղել 242-րդ հոդվածի 2-րդ մասով, այն է՝ խախտելով «Ճանապարհային երթևեկության անվտանգության ապահովման մասին» ՀՀ օրենքի 24-րդ հոդվածի 5-րդ կետի պահանջները, այն է` չունենալով տվյալ կարգի տրանսպորտային միջոց վարելու վարորդական իրավունքի վկայական, 2016թ. ապրիլի 02-ին ժամը 22:20-ի սահմաններում, նա իրեն վստահված «Մերսեդես-Բենց» մակնիշի ավտոմեքենան վարել է Երևան քաղաքի Արարատյան փողոցի կողմից Բագրատունյաց պողոտայով դեպի Տարոնցի փողոցի ուղղությամբ, որի ընթացքում ավտոմեքենան վարել է ձախ եզրային գոտու տարածքով, մոտական լույսերը միացված վիճակում, շուրջ 70 կմ/ժ արագությամբ: Չհասած Բագրատունյաց պողոտայի թիվ 26 շենքի դիմացի ճանապարհահատվածին` տեսել է, որ պողոտայի բաժանարար զույգ հոծ գծանշումների մոտից իր ընթացքի ուղղությամբ ձախից դեպի աջ կողմը` արագ քայլերով, իրերով լցված պոլիմերային տոպրակները երկու ձեռքերով բռնած, պողոտան է հատում հետիոտն Սոնիկ Հակոբյանը, որի առջևի մասով անցնելու նպատակով ավտոմեքենայի արագությունը բարձրացրել է մինչև 90 կմ/ժ և միաժամանակ մանևրել դեպի աջ, որի ընթացքում խախտել է ճանապարհային երթևեկության կանոնների 65 և 67 կետերի պահանջները և ունենալով տեխնիկական հնարավորություն ժամանակին կատարած արգելակումով դանդաղեցնելու ավտոմեքենայի արագությունը` ընդհուպ մինչև այն կանգնեցնելը, առանց արգելակման մանևրել է դեպի ձախ և ավտոմեքենայի առջևի աջ մասով վրաերթի է ենթարկել հետիոտն Սոնիկ Հակոբյանին` անզգուշությամբ վերջինիս պատճառելով մահ:

Շենգավիթ վարչական շրջանի ընդհանուր իրավասության դատարանում՝ նախագահությամբ Նելլի Բաղդասարյանի, գործը քննվել է արագացված ընթացակարգով, ինչը ենթադրում է, որ Մանուկյանն առաջադրված մեղադրանքն ընդունել է:

Այժմ անդրադառնանք առաջին ատյանի դատարանի իրավական վերլուծության այն դրվագին, որ դատարանը Մանուկյանի կատարած հանցագործության համար պատիժ նշանակելիս որպես նրա պատասխանատվությունը և պատիժը ծանրացնող հանգամանք հաշվի է առել հանցագործությունների վտանգավոր ռեցիդիվը:

Նշենք, որ Մանուկյանը նախկինում դատապարտված է եղել, սակայն ՀՀ քրեական օրենսգրքի 22-րդ հոդվածի (հանցագործությունների ռեցիդիվը) համաձայն հանցագործության ռեցիդիվ կարող է դրվել միայն դիտավորությամբ հանցագործության կատարման դեպքում, մինչդեռ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 242-րդ հոդվածով նախատեսված արարքը բնութագրվում է որպես անզգուշությամբ կատարված հանցագործություն:
Նման պայմաններում առաջին ատյանի դատարանը 11-07-2017թ. Մանուկյանին դատապարտել է 3 տարի ժամկետով ազատազրկման՝ 3 տարի ժամկետով էլ տրանսպորտային միջոցներ վարելու իրավունքի զրկմամբ:

Առաջին ատյանի դատարանի դատավճիռը բողոքարկվել է վերաքննիչ դատարան՝ պահանջելով մասնակիորեն բեկանել Մ. Մանուկյանի վերաբերյալ դատավճիռը և նրա նկատմամբ նշանակել օրենքով սահմանված ավելի մեղմ պատիժ, ազատազրկման ձևով նշանակված պատիժը ՀՀ քրօր-ի 70-րդ հոդվածի կիրառմամբ պայմանականորեն չկիրառել` սահմանելով փորձաշրջան:

Վերաքննիչ դատարանը՝ նախագահությամբ Սահակյանի, դատավորներ Ազարյանի և Մխիթարյանի, 03-10-2017թ. որոշմամբ, Մանուկյանի նկատմամբ նշանակված պատժի մասով դատավճիռը բեկանել և փոփոխել է` Մանուկյանին ՀՀ քրեական օրենսգրքի 242-րդ հոդվածի 2-րդ մասով դատապարտելով 2 տարի ժամկետով ազատազրկման` զրկելով նրան տրանսպորտային միջոցներ վարելու իրավունքից` 2 տարի ժամկետով:

Վերաքննիչ դատարանը գտել է, որ վերը շարադրված պայմաններում ամբաստանյալի կողմից ճանապարհային երթևեկության կանոնների խախտումը թույլ է տրվել գիտակցաբար, իսկ առաջացած հետևանքների նկատմամբ վերջինիս դրսևորած հոգեբանական վերաբերմունքը արտահայտվել է անզգուշության`հանցավոր ինքնավստահության ձևով:

Վերաքննիչ դատարանը, անդրադառնալով ամբաստանյալի պատասխանատվությունը ու պատիժը ծանրացնող հանգամանքների վերաբերյալ առաջին  ատյանի դատարանի հետեւություններին,  գտել է, որ  դրանք ուղղակիորեն հակասում է ՀՀ քրեական օրենսգրքի 22-րդ հոդվածով ամրագրված ռեցիդիվի հասկացությանը:

Վերաքննիչ դատարանը նաև արձանագրել է, որ քրեական օրենքը ռեցիդիվի առկայությունը իրավակիրառ մարմիններին պարտավորեցնում է հաշվի առնել միայն նոր հանցանք կատարելիս: Ընդ որում` Օրենսդիրն այս կարգից բացառություն նախատեսել է անզգույշ հանցագործությունների և մինչև տասնութ տարին լրանալը անք կատարած անձանց նկատմամբ:

Այսինքն` պատիժ նշանակելիս ռեցիդիվը որպես պատիժը և պատասխանատվությունը ծանրացնող հանգամանք և որպես պատիժ նշանակելու իմպերատիվ կանոն չի կարող կիրառվել այն դեպքում, երբ նախկինում դիտավորյալ հանցանք կատարելու համար դատվածություն ունեցող անձի կողմից կատարվում է նոր հանցանք, որն անզգույշ է կամ, երբ նախորդ հանցանքը կատարելու պահին անձի տասնութ տարին լրացած չի եղել:

Այս համատեքստում Վերաքննիչ դատարանն արձանագրել է՝ առաջին ատյանի դատարանի կողմից, որպես Մանուկ Մանուկյանի պատասխանատվությունն ու պատիժը ծանրացնող հանգամանք վտանգավոր ռեցիդիվը դիտարկելը իրավաչափ չէ, քանի որ վերջինիս կատարած արարքը (ՀՀ քրեական օրենսգրքի 242-րդ հոդվածի 2-րդ մաս) սուբյեկտիվ կողմից բնութագրվում է մեղքի անզգույշ ձևով, որի պարագայում, ինչպես արդեն նշվեց, ռեցիդիվի կանոնները չեն գործում:

Միևնույն ժամանակ Վերաքննիչ դատարանն անհրաժեշտ է համարել քննարկել նաև այն, որ սույն գործով առաջին ատյանի դատարանը, թեև դատավճռով նշել է, որ գործի քննությունն իրականցվում է արագացված կարգով, հետևաբար ամբաստանյալի նկատմամբ պատիժ չի նշանակել 67.1 հոդվածով սահմանված կարգով, սակայն ռեցիդիվի առկայությունը հաշվի է առել որպես պատասխանատվությունն ու պատիժը ծանրացնող հանգամանք, այլ կերպ նշված ինստիտուտը կիրառել է միայն մեկ ասպեկտով:

Վերաքննիչ դատարանն արձանագրել է`ՀՀ քրեական օրենսգրքի 63-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետը և 67.1 հոդվածը չեն կարող կիրառվել միմյանցից անջատ, այլ կերպ դրանք լրացնում են մեկը մյուսին:

Այսինքն` չի կարող ռեցիդիվի առկայությունը գնահատվել որպես անձի պատասխանատվությունն ու պատիժը ծանրացնող հանգամանք, սակայն չկիրառվել 67.1 հոդվածով նախատեսված պատժի նշանակման կանոնները: Քանի որ հակառակ մոտեցումը կհակասի օրինականության սկզբունքին: Նման պայմաններում Վերաքննիչ դատարանը Մանուկյանի վերաբերյալ առաջին ատյանի դատարանի դատավճիռը բեկանել և փոփոխել է:

Սակայն նշված գործով կա մեկ կարևոր հանգամանք՝ «Փաստինֆո»-ի թղթակցի հետ զրույցում Վերաքննիչ դատարանի դատավոր Ալեքսանդր Ազարյանը հրաժարվեց մեկնաբանել առաջին ատյանի դատարանի դատավճիռը՝ նշելով, որ վերաքննիչ դատարանի ակտով ամեն ինչ ասված է:

Միևնույն ժամանակ դատավոր Ազարյանը ուշադրություն հրավիրեց այն հանգամանքի վրա, որ փաստաբան Աթոյանին առաջադրված սկզբնական մեղադրանքում ուղղակիորեն հնչեցվում է մեղադրանք իրենց կազմի դեմ:

Այսպես, թեև ՀՔԾ-ի կողմից տարածված հաղորդագրության մեջ օգտագործվում է դատական իշխանության ներկայացուցիչներ տերմինը, սակայն Աթոյանին առաջադրված սկզբնական մեղադրանքից՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 38-311-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 3-րդ կետ, ակնհայտ է, որ նա մեղադրվել է հենց դատավորների կողմից կաշառք ստանալուն օժանդակելու համար:

Իսկ datalex.am կայքով ցանկացածին է պարզ դառնում, որ Մանուկյանի նկատմամբ դատական ակտը վերաքննիչ դատարանում կայացվել է իրենց կազմի կողմից:

Բացի այդ՝ ՀՔԾ-ի կողմից տարածված հաղորդագրությամբ պարզ է դառնում, որ Աթոյանին սկզբնական մեղադրանք առաջադրելու պահին, կատարված քննությամբ պարզվել է, որ նա արդեն իսկ դատավորներին փոխանցել է կաշառքը:

Դատավոր Ազարյանը նաև հայտնեց, որ եթե հետագայում պարզվի, որ Աթոյանին սկզբնական մեղադրանքն առաջադրելու ժամանակ, քննությունն իրականացնող ՀՔԾ-ի քննիչը չի ունեցել նշված մեղադրանքը հիմնավորող ապացույցներ, ապա Ազարյանը կդիմի համապատասխան մարմիններին՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 308-րդ հոդվածով՝ այն է քննիչի կողմից պաշտոնական դիրքը չարաշահելու համար, քրեական գործ հարուցելու խնդրանքով, քանի որ Աթոյանին առաջադրված սկզբնական մեղադրանքով էական վնաս է պատճառվել ոչ միայն իրեն՝ որպես անձի և դատավորի, այլև՝ վերաքննիչ քրեական դատարանին, ամբողջ դատական համակարգին, պետությանը:

Նշենք նաև, որ գործի վերաբերյալ փաստաբան Վաղինակ Աթոյանը հրաժարվեց որևէ հարցի պատասխանել:

Աղբյուր` Փաստինֆո