Փաստ ինֆո

«Հայկական Ժամանակ»-ը գրում է. «Տպավորությունը, թե հայաստանյան հոգեբանների շրջանում բացասական վերաբերմունք կա «Ընտանեկան բռնության կանխարգելման եւ ընտանեկան բռնության ենթարկված անձանց պաշտպանության մասին» օրինագծի նկատմամբ, հաստատվում է մեր հարցումների արդյունքում: Ավելին՝ պարզվեց՝ օրենքի այս նախագծին դեմ են անխտիր բոլոր մասնագետները, որոնց մենք դիմեցինք՝ չնայած նրանց մի մասի համար ոլորտում նմանատիպ կարգավորումները սկզբունքորեն անընդունելի չեն:

Ընտանեկան բռնության մասին օրինագծի վերաբերյալ հոգեբանների կարծիքն ու նրանց համառոտ հիմնավորումը թերթը ներկայացնում է:

Կարինե Նալչաջյան – հոգեբանական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ (Եվրոպական կրթական տարածաշրջանային ակադեմիա)

Օրինագծին դեմ է

-Ես դեմ եմ եւ ունեմ լուրջ հիմքեր: Իհարկե, մարդը պետք է պաշտպանված լինի ե՛ւ ընտանիքում, ե՛ւ ընտանիքից դուրս. ամեն տեղ, ու եթե տվյալ երկրի Քրեական օրենսգիրքը դա թույլ է տալիս, ուրեմն լրացուցիչ օրենքներ ընդունելու կարիք չկա: Այլ խնդիր է, որ պետք է մարդկանց իրավագիտակցությունը այնպիսին լինի, որ իրենք, եթե սպառնալիքի տակ են, դիմեն իրավապահ մարմիններին: Բայց իրավապահ մարմինների նկատմամբ էլ պետք է վստահություն լինի, որը խնդիր է: Այնուամենայնիվ, մտնել ընտանիք, ընտանիքի ներսում այնպիսի հարցեր բարձրացնել… Կան բաներ, որոնք էթնոսպեցիֆիկ են: Մենք պիտի դա հաշվի առնենք: Շտամպներով ապրել չի կարելի: Չի կարելի ինչ-որ մի շտամպ վերցնել, բերել այստեղ ներդնել:

Այնպես որ ե՛ւ կինը, ե՛ւ երեխան, ե՛ւ տղամարդը, մեծն ու փոքրը պիտի պաշտպանված լինեն ամեն տեղ ու ոչ միայն ընտանիքում, բայց լրացուցիչ օրենքն իրավիճակն ընդամենը կսրի: Ես տեսնում եմ՝ կան գործոններ, որոնք ուղղակի ընտանիքի ներսում բռնություններ առաջացնելու պոտենցիալ ունեն իրենց մեջ:

Սամվել Խուդոյան – հոգեբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր (Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարան)

Օրինագծին դեմ է

Ամենակարեւոր հիմնավորումն այն է, որ այդ օրենքի նախագծով նախատեսվում է, որ ամուսինները կոնֆլիկտ չպիտի ունենան: Բայց ինչպես կարող է կոնֆլիկտ չլինել ընտանիքում: Եվ եթե կոնֆլիկտ եղավ, դա դրսեւորվելու է հենց օրենքում նկարագրված բռնության ձեւերով, ուրիշ ոչ մի այլ կերպ: Ու փաստորեն ամեն մի կոնֆլիկտ կարող է դառնալ ընտանիքի մեջ այլ մարդկանց, կառույցների, ոստիկանության, իրավապահների քիթը խոթելու առիթ: Իսկ ինչպես էլ լինի, ցանկացած ընտանիքում տարվա մեջ մի 20 անգամ կոնֆլիկտային իրավիճակներ կստեղծվեն, ու եթե ասենք կողքի մարդիկ ուզենան վատություն անել, կօգտագործեն այդ կոնֆլիկտները եւ այլն, եւ այլն:

Այս օրենքի ընդունումից հետո ահռելի գումարներ են ծախսվելու, եւ դա՝ պատերազմող երկրում, որն ամեն րոպե կարող է կործանվել. կացարաններ կառուցել, վերանորոգել, սնունդ տրամադրել, այդքան ծառայություններ իրականացնել, թղթաբանություն, դատարաններ, փորձագետներ… Այդ ամենը միլիարդավոր դրամներ, միլիոնավոր դոլարներ են արժենալու, որոնցով մենք կարող ենք զինել մեր բանակը, նորագույն զենքեր առնել: Իսկ ինչքան կաշառակերություն ու թալան կլինի այդ պրոցեսում: Դրա համար էլ մեր կաշառակեր պաշտոնյաները բոլորը կողմ են այդ օրենքի նախագծին: Բոլորը շատ ուրախ են, որովհետեւ իրենց համար  մե՜ծ-մեծ թալանի ոլորտ կբացվի եւ կկարողանան այդ ուղղությամբ իրենց ախորժակը բավարարել: Նածագծին կողմ են նույն այն մարդիկ, որոնց ունեցվածքը իրենց աշխատավարձից միլիարդ անգամ ավելի բարձր է: Որտեղի՞ց այդ փողերը: Հարցնող չկա:

Հրանտ Ավանեսյան – հոգեբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր (Երեւանի պետական համալսարան)

Այս տեսքով օրինագծին դեմ է

Նախ օրինագծի շուրջ առաջացած աղմուկն է շատ զարմանալի եւ միգուցե նույնիսկ հրահրվող: Դեմ ու կողմի հարց չէ այստեղ: Ուրիշ հարց է, որ այդ խնդիրը պետք է տեղացի հոգեբանների, մանկավարժների եւ ընտանիքի մասնագետների հետ մինչ այդ քննարկվեր, գիտաժողովներ կամ սեմինարներ անցկացվեին, ինչից հետո նոր կարելի էր այդպիսի քայլի դիմել: Հիմա դրամաշնորհ են շահել, ինչ են արել, ինչո՞ւ են այդքան արագ գործում, մի քիչ անհասկանալի է, բայց որ ընտանեկան բռնության խնդիրը թաքնված գոյություն ունի, միանշանակ: Օրենքին սկզբունքորեն դեմ չեմ եւ որպես հոգեբան էլ տեղյակ եմ, որ կա ընտանեկան բռնություն: Դա նույնիսկ իմ արտասահմանյան գործընկերներն էին նկատել: Այսինքն՝ ե՛ւ հայաստանցի, ե՛ւ դրսի մասնագետները գիտեն, որ կա խնդիր, բայց այս ձեւով օրինագծին դեմ եմ: Այն չպետք է լինի արտագրված կամ «քոփի-փեսթ» արած տարբերակով: Քննարկումները մինչ այդ պետք է սկսվեին, հետո խնդիրը լուծում ստանար: Միգուցե օրինագիծ ունենալու կարիք էլ չլիներ: Այլ բան է, որ հասարակությունը պետք է տեղյակ լինի իր իրավունքներին, համապատասխան ինստիտուտները պետք է դրանով զբաղվեն, մենք ունենք սոցիալական աշխատանքի համակարգ, որն ընտանիքների հետ զբաղվում է, այդ պրոֆիլի տարբեր հասարակական կազմակերպություններ կան: Բայց դարձնել պետական ծրագիր, պետության մակարդակով հաթաթա անել ընտանիքներին, չգիտեմ ինչքանով ճիշտ է:

Նարինե Հարությունյան – հոգեբանական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ (Երեւանի պետական համալսարան)

Այս տեսքով օրինագծին դեմ է

-Քննարկվող օրենքի նախագծին ես միայն մասնակիորեն եմ կողմ: Դրույթներ կան, որոնք լավ չեն ձեւակերպված: Դրանք լավ չի ընկալվում հասարակության կողմից, եվրոպական երկրների ծանոթ փորձը նրա մեջ վախ է առաջացնում, որովհետեւ հայկական ընտանիքներն իրենց բնույթով երեխայակենտրոն են, ու ցանկացած հայ մարդու մեջ անհանգստություն է առաջանում, որ կարող են գալ, իր երեխային իր ձեռքից տանեն ուղղակի կամ անուղղակի:

Օրինագիծը, երբ փորձում եմ խորքային նայել, ըստ էության, պարունակում է փուլային աշխատանք. սկզբից պիտի պրոֆիլակտիկա, ընդհանուր հարցումներ անցկացվեն, դուրս բերվի վիճակագրություն, բռնության խորքային ձեւեր… Ի վերջո պետք է տարանջատենք, ո՞ր բռնության ձեւի մասին է խոսքը: Ես չգիտեմ՝ ով է աշխատել օրինագծի վրա, բայց ամենաառաջին հերթին ոչ թե սոցաշխատողներ, ոչ թե իրավաբաններ, այլ հոգեբաններ պիտի աշխատեին, որովհետեւ այնտեղ հստակ գրված էլ չէ, թե բռնությունը ո՞ր սահմանից է դառնում բռնություն, հարաբերությունների ո՞ր որակն է կարող համարվել բռնություն:

Ես կարծում եմ, որ օրինագծի վրա հոգեբան չի աշխատել, որովհետեւ այնտեղ ընդհանրապես հոգեբանի ձեռագիր չկա»:

Հոդվածն ամբողջությամբ կարող եք կարդալ «Հայկական Ժամանակ»-ի՝ 26.10.17թ. համարում:

Աղբյուր` Փաստինֆո