Փաստ ինֆո

Շրջակա միջավայրի անվտանգության դեմ ուղղված հանցագործությունների համար գործող օրենսդրությամբ սահմանված պատիժն ակնհայտ համարժեք չէ արարքի ծանրությանը և վտանգավորությանը: Նման եզրահանգման են եկել Քննչական կոմիտեում առաջարկելով՝ «Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծում խստացնել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 296 և 297-րդ հոդվածների սանկցիաները:

Ինչպես «Փաստինֆո»-ի թղթակցին հայտնեց ՀՀ Քննչական կոմիտեի իրավական ապահովման վարչության պետ Դավիթ Թումասյանը,  օրինագիծն արդեն դրվել է շրջանառության մեջ։

Այսպես՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 296-րդ հոդվածը պատասխանատվություն է սահմանում ծառերի, թփերի և բուսածածկի ապօրինի հատման համար, սակայն այդ հոդվածի մասերի սանկցիան համահունչ չէ դիսպոզիցիայում նկարագրված գործողությունների բնույթին և ծանրության աստիճանին:

Անտառային ֆոնդի տարածքներում, ինչպես նաև անտառային ֆոնդի մեջ չմտնող տարածքներում, հատումներն արգելված ծառերը, թփերը հատելու կամ ոչնչացնելու, պետական կամ մասնավոր սեփականություն համարվող բուսածածկը ոչնչացնելու կամ մինչև աճի դադարեցման աստիճանի վնասելու համար, եթե այդ գործողություններն զգալի վնաս են պատճառել, նախատեսված են մեղմ պատիժներ` տուգանք՝ նվազագույն աշխատավարձի 500 000 -700 000 ՀՀ դրամի չափով՝ միևնույն ժամանակ որոշակի պաշտոններ զբաղեցնելու կամ որոշակի գործունեությամբ զբաղվելու իրավունքից զրկելով՝ առավելագույնը երեք տարի ժամկետով, կամ կալանքով՝ առավելագույնը երկու ամիս ժամկետով:

Ծանրացնող հանգամանքների դեպքում, երբ արարքը կատարվել է՝ պաշտոնեական դիրքն օգտագործելով, բնության հատուկ պահպանվող տարածքներում, խոշոր վնաս պատճառելով, Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում գրանցված ծառատեսակների կամ բուսածածկի նկատմամբ՝ ներկա դրությամբ օրենքով սահմանված՝ 400.000-700.000 ՀՀ դրամ պատիժները նույնպես մեղմ են.

տուգանք` նվազագույն աշխատավարձի վեցհարյուրապատիկից հազարապատիկի չափով,
կալանք` առավելագույնը երեք ամիս ժամկետով, կամ ազատազրկում` առավելագույնը երկու տարի ժամկետով` որոշակի պաշտոններ զբաղեցնելու կամ որոշակի գործունեությամբ զբաղվելու իրավունքից զրկելով` առավելագույնը երեք տարի ժամկետով կամ առանց դրա:

Եթե քննարկվող հանցագործությունն առաջացրել է առանձնապես խոշոր վնաս՝ 700.000 ՀՀ դրամից ավել գումարի չոփով, ապա պատիժներն են. կալանք` առավելագույնը երեք ամիս ժամկետով, ազատազրկում` առավելագույնը հինգ տարի ժամկետով` որոշակի պաշտոններ զբաղեցնելու կամ որոշակի գործունեությամբ զբաղվելու իրավունքից զրկելով` առավելագույնը երեք տարի ժամկետով կամ առանց դրա:

Ստացվում է, որ 400.000 ՀՀ դրամի չափով վնաս պատճառած անձի նկատմամբ գործով օրենսդրությամբ կարող է կիրառվել տուգանք՝ 500.000 ՀՀ դրամի չափով, ինչը կհամարվի, որ պետությունը կատարել է իր պատժիչ քաղաքականությունն, ավելին՝ ապահովել է մարդու իրավունքների պաշտպանության՝ իր պոզիտիվ պարտականությունը:

Իսկ արդյո՞ք պատիժն համարժեք է կատարված արարքի ծանրությանը և վտանգավորությանը՝ Քննչական կոմիտիեում գտնում են, որ՝ ոչ:

Առաջարկվող փոփոխության համար հիմք է հանդիսացել նաև այն, որ ըստ հոդվածով նախատեսված հանցագործության վերաբերյալ ՔԿ-ի կողմից կատարված վիճակագրության՝ 2015թ.-ին շրջակա միջավայրի անվտանգության դեմ ուղղված հանցագործությունների (281-298-րդ հոդվածներ) դեպքերով քննված գործերից դատարան է ուղարկվել 18 քրեական գործ, որից 9-ը՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 296-րդ հոդվածով, իսկ 2016թ.-ին՝ համապատասխանաբար 12, որից 6-ը քրեական օրենսգրքի 296-րդ հոդվածով:

Ստացվում է, որ շրջակա միջավայրի անվտանգության դեմ ուղղված հանցագործությունների ընդհանուր թվի մեջ՝ ծառերի, թփերի և բուսածածկի ապօրինի հատման դեպքերը այդ երկու տարիներին էլ կազմել են 50%:

Այստեղից կարելի է եզարահանգել, որ հոդվածների դիսպոզիցիայով սահմանված պատժաչափերի մեղմ լինելը կանխարգելիչ ազդեցության չունի:

Բացի այդ առաջարկվում է նաև, փոփոխության ենթարկել քննարկվող հանցագործության հարակից հանցագործության՝ անտառներ ոչնչացնելու կամ վնասելու համար նախատեսված սանկցիաները:

Առաջարկվում է ՀՀ քրեական օրենսգրքի 297-րդ հոդվածի 1-ին մասի սանկցիայում տուգանքի չափը սահմանել նվազագույն աշխատավարձի յոթհարյուրապատիկից հազարապատիկի չափով:
Գործող օրենսդրությամբ՝ հոդվածի սանկցիայով նախատեսված է նվազագույն աշխատավարձի երեքհարյուրապատիկից հինգհարյուրապատիկի չափը, իսկ ազատազրկումը՝ առավելագույնը չորս տարի ժամկետով՝ գործող խմբագրությամբ նախատեսված է առավելագույնը երկու տարի ժամկետով ազատազրկում:

ՔԿ-ն առաջարկում է՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 297-րդ հոդվածի 2-րդ մասի սանկցիան համաչափորեն խստացնել՝ սահմանելով չորսից տաս տարի ժամկետով ազատազրկում՝ որոշակի պաշտոններ զբաղեցնելու կամ որոշակի գործունեությամբ զբաղվելու իրավունքից զրկելով՝ առավելագույնը երեք տարի ժամկետով այն դեպքում երբ գործող խմբագրությամբ նախատեսված է ազատազրկում՝ երեքից ութ տարի ժամկետով:

Աղբյուր` Փաստինֆո