Փաստ ինֆո

ՀՀ սահմանադրական դատարանն այսօր Սահմանադրությանը համապատասխանող ճանաչեց ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 174-րդ հոդվածը (Ժամկետը բաց թողնելու հետևանքները և դրա վերականգնման կարգը) և 262-րդ հոդվածի (Քննիչի գործողությունները քրեական գործով վարույթը կարճելուց և քրեական հետապնդումը դադարեցնելուց հետո) 3-րդ մասը:

ՍԴ որոշմամբ, առաջին հոդվածը համապատասխանում է Սահմանադրությանը այնպիսի սահմանադրաիրավական բովանդակությամբ, որ բաց թողնված ժամկետը հարգելի համարելու միջնորդության հետ միասին պետք է նաև բողոքը ներկայացվի: Իսկ երկրորդ նորմի հետ կապված ՍԴ-ն սահմանեց, որ տուժողները պետք է հնարավորություն ունենան ծանոթանալ կարճված գործի նյութերին:

ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 174-րդ հոդվածը հոդվածի և 262-րդ հոդվածի 3-րդ մասի՝ ՀՀ Սահմանադրությանը համապատասխանության հարցը որոշելու վերաբերյալ գործը Սահմանադրական դատարանում քննվում էր Երևանի Ավան և Նոր Նորք վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի դիմումի հիման վրա:

«Փաստինֆո»-ի հետ հարցազրույցում գործով պատասխանող Ազգային ժողովի պաշտոնական ներկայացուցիչ Վահե Դանիելյանը նշեց, որ պրակտիկայում առաջացել է լուրջ խնդիր երկու հոդվածների հետ կապված: Մասնավորապես, ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 174-րդ հոդվածի (Ժամկետը բաց թողնելու հետևանքները և դրա վերականգնման կարգը) հետ կապված խնդիր է առաջանում՝ եթե դատավարական գործողությունները որոշակի ժամկետում չկատարելուց հետո բաց թողնված ժամանակահատվածը հարգելի համարելու հիմնավոր պատճառաբանություն է ներկայացվում, բողոքը պետք է ներկայացվի բաց թողնված ժամկետը հարգելի համարելու միջնորդության հետ միասի՞ն, թե՞ նախ պետք է ներկայացվի միջնորդությունը, և վարույթն իրականացնող մարմնի կողմից բաց թողնված ժամկետը հարգելի համարվելու դեպքում՝ նոր հաջորդի բողոքարկումը:

Ըստ ԱԺ ներկայացուցրի, հակասական իրավակիրառ պրակտիկա է ստեղծվել այս առումով, և ընդհանուր իրավասության դատարանն այդ հարցը բարձրացրել էր: Ազգային ժողովի դիրքորոշումն այն էր, որ բաց թողնված ժամկետը հարգելի ճանաչելու միջնորդության հետ միասին պետք է ներկայացվի բողոքը, այլապես հակառակ պարագայում ռեսուրսների անհիմն վատնում կլինի: Բացի այդ, դա բողոքարկման ինստիտուտի էությունից է բխում, վերաբերվում է բոլոր տեսակի միջնորդություններին, այդ թվում նաև՝ վճիռների ու դատավճիռների բողոքարկմանը, երբ ժամկետանց լինելու համար հարգելի պատճառ կա:

ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 262-րդ հոդվածի (Քննիչի գործողությունները քրեական գործով վարույթը կարճելուց և քրեական հետապնդումը դադարեցնելուց հետո) 3-րդ մասն ամրագրում է, որ մասնավորապես, տուժողը վարույթը կարճվելուց հետո իրավունք ունի ծանոթանալ գործի նյութերին, ինչը հնարավորություն է տալիս իրացնելու տուժողի բողոքարկման իրավունքը: Պրակտիկայում լուրջ խնդիր է առաջացել, որ տուժողները հնարավորություն չեն ստանում ծանոթանալ գործի նյութերին, քանի որ քննիչներն անմիջապես վարույթը կարճելուց հետո գործի նյութերը ուղարկում են դատախազին, որպեսզի վերջինս դատավարական հսկողության շրջանակներում ստուգի գործի կարճման իրավաչափությունը: Քննիչները պրակտիկայում ուղղորդում են տուժողներին՝ ասելով՝ գնացեք դատախազությունում ծանոթացեք, արդյունքում տուժողները բաց են թողնում բողոքարկման յոթօրյա ժամկետը:

«Մեր դիրքորոշումն այն է, որ խնդիրը ոչ թե նորմատիվային է, այլ կազմակերպչական, տեխնիկական, քանի որ և՛ տուժողն իրավունք ունի ծանոթանալ գործի նյութերին, և՛ դատախազը, որպեսզի իր հսկողական գործառույթն իրականացնի: Այսինքն՝ մինչև գործի նյութերը դատախազին ուղարկելը պետք է ապահովվի տուժողի իրավունքը՝ պատճենահանելու, թվայնացնելու կամ այլ եղանակով: Եվ պրակտիկայում հիմա սկսել են գործի նյութերը թվայնացնել, տուժողները հնարավորություն կունենան ստանալու գործի նյութերը և իրացնելու բողոքարկման իրավունքը»,- ասաց Վահե Դանիելյանը:

Աղբյուր` Փաստինֆո