Փաստ ինֆո

ՀՀ սահմանադրական դատարանն այսօր քննության առավ ՍԴ որոշումների եզրափակիչ մասում նշված նոր հանգամանքի հիմքով վճռաբեկ բողոք ներկայացնելու, վարույթ ընդունելու և նոր հանգամանքների հետևանքով գործերի վերանայման հիմքերի ու ժամկետների վերաբերյալ իրավանորմերի սահմանադրականության հարցերը: Գործը դատարանում քննվում էր ՀՀ գլխավոր դատախազի դիմումի հիման վրա:

ՀՀ սահմանադրական դատարանի որոշմամբ, ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 407-րդ հոդվածի (Վճռաբեկ բողոքը) 2.2-րդ մասի 2-րդ կետում և 414.2-րդ հոդվածի (Վճռաբեկ բողոքը վարույթ ընդունելը) 2-րդ մասի 2-րդ կետում «եզրափակիչ մասում» բառակապակցությունները ճանաչվեցին Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրության 2015թ. փոփոխություններով 1-ին, 3-րդ, 4-րդ, 61-րդ, 63-րդ, 75-րդ, 79-րդ, 80-րդ հոդվածներին և ՀՀ սահմանադրության 2005թ. փոփոխություններով 93-րդ հոդվածի պահանջներին հակասող և անվավեր:

Սահմանադրական դատարանի հիմնավորմամբ, իրավակիրառ պրակտիկայում դրանց տրված բովանդակության շրջանակներում նման ձևակերպման առկայությունը նոր հանգամանքի հետ չկապված վճռաբեկ բողոք բերելիս վճռաբեկ բողոք բերելու իրավունք ունեցող անձին հնարավորություն չի տալիս իր դիրքորոշումը հիմնավորելու համար վկայակոչել Սահմանադրական դատարանի որոշման այլ մասերում՝ բացի եզրափակիչ մասից, արտահայտված իրավանորմի սահմանադրաիրավական բովանդակությունը բացահայտող իրավական դիրքորոշումները, ինչը հաշվի պետք է առնվի բողոքը քննելիս:

Սահմանադրական դատարանը որոշեց նաև ՀՀ սահմանադրության 2005թ. փոփոխություններով 93-րդ և 103-րդ հոդվածներին հակասող և անվավեր ճանաչել ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 426.4-րդ հոդվածի՝ Գործերի վերանայման հիմքերն ու ժամկետները նոր հանգամանքների հետևանքով, 1-ին մասի 1-ին կետի «կամ այն ճանաչել է Սահմանադրությանը համապատասխանող, սակայն որոշման եզրափակիչ մասում բացահայտելով դրա սահմանադրաիրավական բովանդակությունը` գտել է, որ այդ դրույթը կիրառվել է այլ մեկնաբանությամբ», դրույթում, «եզրափակիչ մասում» բառակապակցությունը այնքանով, որքանով դրա առկայության պայմաններում ՀՀ գլխավոր դատախազի կամ նրա տեղակալների կողմից օրենքով սահմանված կարգով նոր հանգամանքի հիմքով բերված վճռաբեկ բողոքի շրջանակներում ՍԴ որոշման պատճառաբանական մասում ամրագրված դրանով սահմանադրաիրավական բովանդակությունը բացահայտող իրավական դիրքորոշումները դատական պրակտիկայում հիմք չեն ընդունվում բողոքի ընդունելիության ու քննության շրջանակներում:

«Փաստինֆո»-ի լրագրողի հետ զրույցում պատասխանող կողմի ներկայացուցիչ, Ազգային ժողովի իրավաբանական վարչության խորհրդատու Սոնա Թևանյանը նշեց, որ Գլխավոր դատախազը վիճարկել է ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի այն հոդվածների սահմանադրականությունը, որոնք վճռաբեկ բողոք բերելու, բողոքարկման հանգամանքը կապում են Սահմանադրական դատարանի որոշման եզրափակիչ մասում արտահայտված դիրքորոշման վրա հղում կատարելու կողմի պարտականության հետ: Սակայն միևնույն ժամանակ ՍԴ որոշման պատճառաբանական մասում շատ ավելի բովանդակային բացահայտում է տեղի ունենում նորմի սահմանադրականության վերաբերյալ և պրակտիկայում դրա կիրառման առանձնահատկությունների վերաբերյալ, իսկ եզրափակիչ մասում, որպես կանոն, արտահայտվում է Սահմանադրական դատարանի դիրքորուշումը հակասահմանադրական ու անվավեր ճանաչել, կամ Սահմանադրությանը համապատասխանող ճանաչել, երրորդ դեպքում՝ Սահմանադրությանը համապատասխանող ճանաչել՝ դատարանի արտահայտած իրավական դիրքորոշման շրջանակներում այն դեպքում, երբ որ սահմանափակվում է կողմի հնարավորությունը բողոք ներկայացնելու՝ հղում կատարելով, բացի եզրափակիչ մասի, նաև այլ մասերում տեղ գտած իրավական դիրքորոշումների վրա:

«Ըստ Գլխավոր դատախազի դիմումի, այդքանով սահմանափակվում էր կողմի իրավունքը, և Սահմանադրական դատարանը հաստատեց այդ տեսակետը»,- ասաց Ս.Թևանյանը՝ հավելելով, որ որոշում կայացնելով՝ ՍԴ-ն ուսումնասիրել է դատաիրավական պրակտիկան. կոնկրետ մի գործի օրինակով վեր է հանվել ընդհանրապես պրակտիկայում ինչ իրավիճակ կա տվյալ նորմերի կիրառության հետ կապված:

Պատասխանող կողմի՝ Ազգային ժողովի դիրքորոշումն այս հարցի հետ կապված, ըստ ԱԺ ներկայացուցչի, հետևյալն էր՝ այնքանով, որքանով որ իրենք փորձել էին հիմնավորել, որ կողմն, այնուամենայնիվ, հնարավորություն ունի պատճառաբանական մասում տեղ գտած դիրքորոշումներին հղում կատարելու միջոցով հիմք ընդունել եզրափակիչ մասը, ԱԺ-ն գտնում էր, որ ցանկության դեպքում հնարավոր է նաև տվյալ խմբագրությամբ նորմերը կիրառության մեջ թողնել՝ միևնույն ժամանակ ապահովելով անձի իրավունքների դատական պաշտպանության լիարժեք իրականացումը: «Մյուս կողմից՝ իրավական որոշակիության և հստակության ապահովման տեսանկյունից հիմա դատական պրակտիկան կգնա մեկ միասնական ուղիով և հնարավոր կլինի առաջնորդվել այն կանոնով, որը որ սահմանեց Սահմանադրական դատարանը»,- ասաց Սոնա Թևանյանը:

Աղբյուր` Փաստինֆո