Փաստ ինֆո

 Իր պաշտպանյալին տեսակցելու փաստաբանի իրավունքը չի կարող սահմանափակվել. դա ակնհայտ խոչընդոտ է փաստաբանների լիազորությունների իրականացմանը: Նման հայտարարությամբ է հանդես եկել փաստաբան Երեմ Սարգսյանը:

Ֆեյսբուքում նրա կատարած գրառման մեջ, մասնավորապես, ասվում է.

Օրերս ակտիվ քննարկման առարկա է դարձել ՀՀ արդարադատության նախարարության քրեակատարողական հիմնարկների որոշ պաշտոնատար անձանց կողմից փաստաբանների մուտքը քրեակատարողական հիմնարկ ձևական պատճառներով արգելելու և իրենց պաշտպանյալների հետ անարգել տեսակցել չթույլատրելու հարցը:

Քրեակատարողական հիմնարկների պաշտոնատար անձինք պատճառաբանում են, որ փաստաբանները հրաժարվել են իրենց մոտ առկա փաստաթղթերը զննման համար տրամադրել իրենց:

Այս ապօրինի գործելակերպը դատապարտող հայտարարություններով հանդես եկավ ինչպես Մարդու իրավունքների պաշտպանը, այնպես էլ ՀՀ փաստաբանների պալատը` մանրամասն կերպով հղում կատարելով միջազգային իրավական փաստաթղթերին, ՀՀ Սահմանադրությանը, «Փաստաբանության մասին» և «Իրավական ակտերի մասին» օրենքներին, արձանագրեցին, որ փաստաբանն իրավունք ունի անարգել տեսակցել իր պաշտպանյալի հետ, որ իր մասնագիտական գործունեությունն անմիջականորեն իրականացնելիս չի կարող խուզարկվել, ինչպես նաև, որ փաստաբանի մոտ գտնվող` իրավաբանական օգնությանը վերաբերող փաստաթղթերը և կրիչները, այդ թվում` համակարգիչները, տեսաձայնագրող սարքերը, լազերային սկավառակները և այլն, անձեռնմխելի են և չեն կարող առգրավվել կամ վերցվել: Ի վերջո, դրանց առկայության փաստը և բովանդակությունը համարվում է փաստաբանական գաղտնիք, որը փաստաբանը պարտավոր է պահել օրենքի ուժով:

Այս դատապարտող հիմնավորված հայտարարություններից հետո ՀՀ արդարադատության նախարարության քրեակատարողական վարչությունը հաղորդագրություններ տարածեց, որում հիմնականում հղում կատարելով ՀՀ կառավարության որոշմանը և ՀՀ արդարադատության նախարարի հրամանին, փորձեց արդարանալ, թե իբր օրինական են գործել, քանի որ ընդամենը առաջարկել են, որ փաստաբանը ներկայացնի իր մոտ առկա պոլիէթիլային տոպրակի պարունակությունը, որում ըստ պաշտպանի հայտարարության, եղել են փաստաթղթեր, որոնք վերջինս հրաժարվել է ներկայացնել, որի պատճառով էլ չեն թույլատրել, որ նա տեսակցի իր պաշտպանյալի հետ:

Ցավում եմ, որ հատկապես երկրի արդարադատության նախարարության ստորաբաժանումը չի տիրապետում ոլորտը կարգավորող իրավական ակտերին կամ էլ ծանոթ չէ իրավական ակտերի ստորադասությանը, որ ՀՀ Սահմանադրությունը և «Փաստաբանության մասին» օրենքն ավելի բարձր իրավաբանական ուժ ունեն, քան ՀՀ կառավարության որոշումը կամ արդարադատության նախարարի հրամանը:

Ըստ քրեակատարողական վարչության պարզաբանման, ստացվում է, որ այդ կառույցի տրամաբանությամբ փաստաբանն է մեղավոր, որ չի կարողացել տեսակցել իր պաշտպանյալի հետ և իրավաբանական օգնություն ցուցաբերել նրան:

Մնում է արդարադատության նախարարության և քրեակատարողան վարչության համապատասխան պաշտոնատար անձանցից պարզել, թե երբ օրենքում կարդում են, որ փաստաբանն, առանց վերապահման, իրավունք ունի անարգել տեսակցել իր պաշտպանյալի հետ, ինչպես են իրենք դա հասկանում, որ, այնուամենայնիվ, իրենք կարող են ինչ-որ պատճառով արգելք սահմանել, երբ օրենքում կարդում են, որ փաստաբանը չի կարող խուզարկվել, ինչ են հասկանում, որ իրենք, այնուամենայնիվ, կարող են խուզարկել, երբ օրենքում կարդում են, որ փաստաբանի մոտ առկա` իրավաբանական օգնությանը վերաբերող իրերը, առարկաները, այդ թվում` փաստաթղթերը, համակարգիչը կամ այլ կրիչները, չեն կարող վերցվել կամ առգրավվել և որ դրանք համարվում են փաստաբանական գաղտնի, իսկ փաստաբանն էլ պարտավոր է պահպանել այդ գաղտնիքը և իրավունք չունի դրանք փոխանցել այլ անձի, ինչ են հասկանում, որ իրենք, այնուամենայնիվ, օրենքից բարձր են և կարող են խուզարկել փաստաբանին կամ պահանջել, թեկուզ` առաջարկել, որ իր մոտ առկա իրերը կամ փաստաթղթերը հանձնի իրենց և թույլ տա, որ ծանոթանան փաստաբանական գաղտնիքին:

Իրականում նախկինում էլ նման դեպքեր եղել են, սակայն որոշ «բանակցությունների» և փոխադարձ զիջումների արդյունքում ամեն ինչ հարթվել է և ի վերջո փաստաբանի կողմից իր պաշտպանյալին տեսակցելու իրավունքը չի սահմանափակվել: Ներկայումս այդ իրավունքը համառորեն սահմանափակվել է և ակնհայտ խոչընդոտվել են փաստաբանների լիազորությունների իրականացմանը:

Մնում է ՀՀ արդարադատության նախարարության և քրեականատրողական վարչության աշխատակիցներին պարզաբանել, որ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 332.3-րդ հոդվածը քրեական պատասխանատվություն է նախատեսում պաշտոնատար անձի կողմից փաստաբանի լիազորությունների իրականացմանը խոչընդոտելու համար, ուղղակի փաստաբանները դեռևս հանդուրժողականություն են ցուցաբերում և համապատասխան հաղորդումներ չեն ներկայացնում հանցագործությունների վերաբերյալ, իսկ որոշ պաշտոնատար անձինքն էլ օգտվում են այդ «բարի» վերաբերմունքից:

Աղբյուր` Փաստինֆո