ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Սնունդը սիրտ-անոթային հիվանդությունների ժամանակ 02/04/2017 15:23 | Առողջություն
Սիրտ-անոթային հիվանդությունների բարձր տարածվածության պատճառով դեռ անցյալ դարի կեսերից գիտնականները առանձնահատուկ ուշադրություն դարձրեցին սննդային օրաբաժիններում ճարպերի (հատկապես հագեցած) պարունակության հարցին: Այս մասին ծավալուն հոդված է հրապարակվել doctors.am-ում:
Նրանց կողմից անցկացված հետազոտությունները ցույց են տվել, որ մինչև 65 տարեկանների մոտ սննդի մեջ ճարպերի քանակության 10% կրճատման դեպքում ինֆարկտները նվազել են 9%-ով:
Արևմտյան Եվրոպայի երկրներում ճարպի քանակի որոշակի սահմանափակումների միջոցով սրտի իշեմիկ հիվանդությունների տարածվածության արձանագրված կայունության հիմքում ընկած է խոլեստերինի հիպոթեզը, ըստ որի կենդանական ծագում ունեցող ճարպերի քանակի կրճատումը արյան մեջ խոլեստերինի մակարդակի իջեցման միջոց է: Այսօր արդեն հստակ է, որ սիրտ-անոթային հիվանդությունների զարգացմանը նպաստում են չբալանսավորված սնունդը, հիպոդինամիան և ծխելը: Այս հիվանդություններով հիվանդանալու ռիսկը մեծ է` հատկապես հավելյալ քաշ, հիպերտենզիա, դիսլիպոպրոտեինեմիա և դիաբետ ունեցող մարդկանց մոտ:
Արանից բխում է, որ սիրտ-անոթային հիվանդությունների կանխարգելման հիմքում ընկած է ճարպային փոխանակության նորմալացումը: Անհրաժեշտ է կանոնավոր օգտագործել մրգեր, բանջարեղեն, հատապտուղներ և ծովային ձկներ: Ապացուցված է, որ օրեկան 50 գ ծովային ձկների օգտագործումը 50%-ով իջեցնում է սիրտ-անոթային հիվանդություններից մահացության ռիսկը (ձկներում բարձր է լինոլենաթթվի և K-ի պարունակությունը):
Ճարպային փոխանակության նորմալացմանը նպաստում են նաև այն նուտրիենտները, որոնք իջեցնում են խոլեստերինի յուրացումը և հագեցած ճարրպերի յուրացումը աղիքներում: Դրանք են` սիտոստերինները (բուսական ստերինները), սննդաթելերը, անտիօքսիդանտները և ֆոլատը (իջեցնում է արյան շիճուկում աթերոսկլորոզի համար կարևոր ռիսկի գործոն հանդիսացող հոմոցիստեինի մակարդակը): Բազմաթիվ հետազոտությունները ցույց են տվել, որ ռացիոնում սոյայի մթերքների ընդգրկումը թողնում է դրական ազդեցություն արյան շիճուկի ճարպաթթուների սպեկտրի վրա, որն ամենայն հավանականությամբ պայմանավորված է նրա ամինաթթվային կազմով:
Վերջին ժամանակներում շատ ակտիվ խոսվում է սիրտ-անոթային հիվանդությունների վրա ալկոհոլի փոքր և չափավոր դոզաների դրական ազդեցության մասին՝ (1 բաժակ բնական գինի) հիմնականում անոթային ախտաբանության ժամանակ: Սակայն օրինակ գլխուղեղի անոթների պաթոլոգիայի ժամանակ ալկոհոլն ունի բացասական էֆեկտ, դրա համար այն չի կարելի առաջարկել որպես ամենօրյա կանխարգելիչ միջոց (կարող է բերել նաև կախվածության):
Կան տվյալներ նաև ոչ ֆիլտրացված սուրճի (լուծվող) խոլեստերինի մակարդակը բարձրացնելու վերաբերյալ (հատիկները պարունակում են կաֆեստոլ` ճարպային ծագման տերպենոիդ): Պետք է նշել նաև, որ սուրճի պատրաստման ժամանակ թղթի ֆիլտրի օգտագործումն ամբողջությամբ հեռացնում է կաֆեստոլը: Օրինակ, Նորվեգիայում ամեն օր շատ են օգտագործում այս սուրճը, ինչի հետ և կապում են սիրտ-անոթային բարձր հիվանղացությունը: Դա ապացուցում է այն փաստը, որ Ֆինլադիայում օգտագործում են ֆիլտրացված սուրճ և սիրտ-անոթային հիվանդացության մակարդակը ցածր է:
Սիրտ-անոթային հիվանդությունների համար հիմնական ռիսկի գործոնը զարկերակային հիպերտենզիան է, որի զարգացման մեջ շատ կարևոր տեղ է հատկացվում կերակրի աղին այն դեպքում, երբ միաժամանակ ցածր է K-ի մակարդակը: Օրեկան 2 գ ավել աղի օգտագործումը բերում է սիստոլիկ ճնշման 5 մմ. սնդ. սյունով բարձրացման 15-19 տարեկանների և 10 մմ. սնդ. սյան բարձրացման՝ 60 տարեկանից բարձր մարդկանց մոտ: Ռիսկը կտրուկ իջնում է աղի քչացման և K:Na-ի 1,5:1 հարաբերությւսն ժամանակ (մրգերի և բանջարեղենի միջոցով):
Սիրտ-անոթային հիվանդությունների ալիմենտար կանխարգելումը կազմակերպվում է մի քանի ուղղություններով.
1. Ռացիոնում իջեցնել ճարպերի քանակը 30% ըստ կալորիականության, հագեցած ճարպաթթուները մինչև 7-10%, տրանսֆորմ ճարպաթթուները՝ մինչև 1%` ի հաշիվ ճարպոտ մսի և կաթնամթերքի և հիդրոգենիզացված ճարպերի սահմանափակման:
2. ԳՉՃԹ-րը ռացիոնում պետք է կազմեն 3-7% ըստ կալորիականության (ռիսկի խմբում 10%, ընդ որում վիտամին E : ԳՉՃԹ = 1), իսկ ω6 : ω3 = 6-8 : 1՝ ի հաշիվ բուսական յուղի, ընկույզի ամենօրյա օգտագործման և շաբաթը 2-3 անգամ ձկան օգտագործման:
3. Օպտիմալ մակարդակի վրա պահել թաղանթանյութի, հակաօքսիդանտ վիտամինների, Ca-ի, ֆոլատների մակարդակը՝ ամեն օր օգտագործելով մրգեր հատապտուղներ, բանջարեղեններ, լոբազգիներ և ոչ յուղոտ կաթնամթերք:
4. Աղը օրական օգտագործել մինչև 6 գ և ավելի քիչ:
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
01/14/2025 18:28
Ալիևի հարաբերությունները լարվում են և’ Իրանի, և’ Ռուսաստանի հետ
Տեսադարան
09/02/2024 10:55
Սեպտեմբերի 2-ը Արցախի Հանրապետության հռչակման օրն է
Մամուլ
- 01/18/2025 08:30 Ի՞նչ խորհուրդ են ստեղծում Արշակ Կարապետյանը, Միքայել արքեպիսկոպոս Աջապահյանն ու Ալբերտ Բազեյանը. «Փաստ»
- 01/18/2025 08:26 Ձվածեղ պատրաստող բռնապետը ստիպում է իրեն տեսնելիս ոտքի կանգնել. «Ժողովուրդ»
- 01/18/2025 08:23 Փաշինյանը՝ երկու քարի արանքում․ «Հրապարակ»
- 01/18/2025 08:20 Հերթական խորհուրդն է ստեղծվել․ ի”նչ են փոխելու ոստիկանության համակարգում վարչապետն ու 30 պաշտոնյաների աստղաբույլը. «Ժողովուրդ»
- 01/18/2025 08:18 Նիկոլ Փաշինյանի նոր վախերը․ «Հրապարակ»
- 01/18/2025 08:15 10 տարում ԱԺ կրտսեր փորձագետից՝ ՀՀ Գլխավոր հարկադիր կատարող․ ով է Սիրո Ամիրխանյանը. «Ժողովուրդ»
- 01/18/2025 08:12 Տուգանվելու նոր թեմա են մտածել․ «Հրապարակ»
Գործ #
09/21/2024 14:53
«Արմավիր» ՔԿՀ-ում կալանավորին տևական ժամանակ խոշտանգել, ապա՝ սպանել են՝ «կանոններ» չպահելու, այդ թվում՝ գիշերն անկողնում միզելու համար, ՔԿՀ -ում նույն խցում են պահել սպանվածի որդուն ու հորը սպանողին
03/06/2023 21:01
Արյունոտ օղակն ամբողջական չէ առ այսօր. Ինչ կապ ուներ Յուզբաշյանի սպանությունը Ղանդիլյանի սպանության հետ
06/17/2022 17:36
Նոտարի աշխատասենյակից հափշտակվել է կնիքը ու աշխատասենյակը հրկիզվել՝ ԵԿՄ Էրեբունու տարածքային բաժանմունքի նախագահ Մանվել Բատիկյանի քավորությամբ. Խարդախությունների մի ամբողջ կծիկի հետքերով
07/20/2020 20:31
Վանաձորում սպանվել է հայտնի ֆիզիկոս Մնացականյանը. Սպանության առիթը՝ 1000 դրամ
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 09/27/2024 20:29 Միջպետական սահմանների՝ աշխարհագրական առումով ճշգրտման հարցերը գործադիր իշխանության իրավասության տիրույթում են. հրապարակվել է ՍԴ որոշումը
- 09/02/2024 15:38 Հրատապ. Հրապարակվել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև պետական սահմանի սահմանազատման և սահմանային անվտանգության հարցերով հանձնաժողովների համատեղ գործունեության մասին կանոնակարգը
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
Հարցազրույց
- 01/19/2025 17:07 Վաշինգտոնում ստորագրված փաստաթղթով ոչ միայն աղավաղվել են միջազգային կազմակերպությունների արձանագրած որակումները, այլև փորձ է արվել կանխորոշելու միազգային դատական ատյանների վճիռները. Գեւորգ Դանիելյան
- 01/04/2025 20:09 Ինֆորմացիա բացեմ՝ դեռ 90-ականներից հանցավոր պլան է մշակվել, որ Հայաստանում չպետք է լինի 1 միլիոնից ավել հայ. դրա հետևում միայն թուրքերը չեն. էքստրասենս
- 12/30/2024 11:29 Ամանորի նախաշեմին «Հայաստան» խմբակցության անդամներն այցելել են առաջնագիծ
- 12/19/2024 19:01 Եթե Ադրբեջանը Հայաստանի վրա հարձակվելու մտադրություն չունի, էսկալացիայի հավանականությունը զրո է. Փաշինյանն արձագանքել է Ալիևի հայտարարություններին
Մեկնաբանություն
- 01/17/2025 17:41 Գնամ Եռաբլուր, ասեմ՝ հորդ դատեցին․ Աստղ Գալեյան
- 01/17/2025 16:20 Աշխարհը չի կարող թույլ տալ, որ Ադրբեջանի շինծու արդարադատությունը հաղթի. Օսկանյան
- 01/17/2025 14:47 Գաբրիել Չենբերջյանը կմնա ազատության մեջ
- 01/17/2025 14:05 Ակնհայտ է, որ Ալիևի նպատակն է հերթական շանտաժների, սպառնալիքների ու վերջնագրերի միջոցով կորզել հերթական զիջումներ, նվաճել ռազմավարական նշանակության նոր տարածքներ. Դանիելյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 01/19/2025 20:41 Երևանում անչափահաս տղան «Mercedes»-ով բախվել է «07»-ին, ապա՝ երկաթե սյանը
- 01/19/2025 18:19 Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան» ՍՊԸ-ի պահեստամասերի և սպասարկման բաժնի ղեկավարի երկու «Lexus»-ները
- 01/19/2025 17:35 Զովունիում բախվել են «ԳԱԶ 3110»-ն ու «Volkswagen»-ը․ վերջինը կիսակողաշրջված հայտնվել է բնակչի այգում
- 01/19/2025 15:51 Արագածոտնում ընտանիքի 5 անդամ շմոլ գազից թունավորման հետևանքով տեղափոխվել է հիվանդանոց
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 01/19/2025 20:00 Բժիշկը նախազգուշացրել է արագ նիհարելու տխուր հետևանքների մասին
- 01/19/2025 17:48 Բժիշկը բացատրել է դաշտանադադարի տհաճ ախտանիշի առաջացման պատճառները
- 01/19/2025 15:31 Հայտնի է ռուս դպրոցականների ճաղատանալու պատճառը
- 01/17/2025 23:45 Բրիտանիայում հրապարակվել են հատվածներ Հիտլերի հնարավոր սիրուհու օրագրից