Փաստ ինֆո

Դոնալդ Թրամփին հաղթանակ պարգևած ԱՄՆ նախագահական ընտրությունների նախաշեմին փորձագետների մեծամասնությունը իրենց կանխատեսումներում նախապատվություն էր տալիս Հիլլարի Քլինթոնին: Այդ մասին էին ասում նաև հարցումների տվյալները:

Դեմոկրատների թեկնածուն ներկայանում էր ավելի կանխատեսելի, հավասարակշռված, ստանդարտներին համապատասխանող: Նրա օգտին խոսում էր սենատորի և պետքարտուղարի դերում նրա հարուստ փորձը: Թրամփը՝ լինելով ԱՄՆ պատմության մեջ ընտրված ամենատարեց նախագահը (70 տարեկան), ամբողջ նախկին կյանքը նվիրել է ոչ թե քաղաքականությանն ու պետական ծառայությանը, այլ բիզնեսին:

BBC-ի ռուսական ծառայությունը նշում է, որ ԱՄՆ պատմության մեջ այլ օրինակներ էլ կան, երբ, հակառակ բոլոր սպասելիքներին, Սպիտակ տանը հայտնվել են թվացյալ աութսայդերները:

Անակնկալ նախագահներից էր 1844թ. ընտրված Ջեյմս Փոլքը, նրա մասին նախկինում քչերն էին լսել, Փոլքը համարվում էր թույլ փոխզիջումային ֆիգուր, բոլորը հաղթանակ էին կանխորոշում վիգերի ներկայացուցիչ (Հանրապետական կուսակցությունն այն ժամանակ դեռևս գոյություն չուներ) Հենրի Քլեյի օգտին:
Սակայն ձայները փաստացի հավասարաչափ բաժանվեցին:

Մեկ տարուց էլ ավելի քիչ անց նա պատերազմ սկսեց Մեքսիկայի դեմ, որի արդյունքում ԱՄՆ-ին միացվեցին ԱՄՆ ներկայիս 9 նահանգների տարածքները: Երկիրը ելք ունեցավ դեպի Խաղաղ օվկիանոս:

Արդյունքում ամերիկյան ժամանակակից պատմաբանները Փոլքին միաձայն ընդգրկում են աչքի ընկող նախագահների առաջին տասնյակում:

1876թ. ԱՄՆ նախագահ ընտրվեց Ռութերֆորդ Հեյսը: Ինչպես և սպասվում էր, ընտրություններում ձայների մեծամասնությունը ստացել էր դեմոկրատ Սեմ Թիլդենը, սակայն հեռացող նախագահ-հանրապետական Ուլիս Գրանտը դաշնային զորքերը մտցրել էր Թիլդենի օգտին քվեարկած հարավային նահանգներ ու պահանջել ձայների վերահաշվարկ կատարել:

Սենատը օրինական նախագահ էր ճանաչել Հեյսին, իսկ ներկայացուցիչների պալատը՝ Թիլդենին: Ի վերջո հարավային դեմոկրատները համաձայնել են պաշտպանել Հեյսին նախկին ստրկատիրական նահանգների այսպես կոչված ռեկոնստրուկցիայի դադարեցման դիմաց:

Հեյսը պատմության մեջ մտավ որպես թղթադրամների հակառակորդ:

1912թ. ԱՄՆ նախագահ ընտրվեց Վուդրո Վիլսոնը: Նրա հիմնական մրցակիցներ էին համարվում երկրորդ ժամկետին հավակնող հանրապետական Ուիլյամ Թաֆթը և արտակարգ հանրաճանաչ, 1901-1909թթ. ԱՄՆ նախագահ Թեոդոր Ռուզվելտը:

Գրեթե չունենալով քաղաքական փորձ՝ Վուդրո Վիլսոնը դարձավ թեկնածու ծանր ներկուսակցական ճգնաժամի պայմաններում:

1912թ. ընտրությունները վերջինն էին ԱՄՆ-ում, որոնց ընթացքում եղել են երկուսից ավելի հիմնական թեկնածուներ, իսկ հաղթող դարձած նախագահը ստացել էր ձայների ընդամենը 42%-ը, քանի որ երկրորդ փուլը ամերիկյան օրենսդրությամբ նախատեսված չէ:

1940թ. նախագահ ընտրվեց Ֆրանկլին Ռուզվելտը: Ամերիկյան և միջազգային փորձագետների մեծամասնությունը, այդ թվում՝ Ստալինի ու Հիտլերի խորհրդականները իրենց կանխատեսումներում նախապատվություն էին տալիս հանրապետական Ուենդել Ուիլքիին. Ռուզվելտը երրորդ անգամ էր առաջադրվել, իսկ Ուիլքին արշավ էր անցկացնում՝ եթե մարդն անփոխարինելի է, ապա մեզնից ոչ ոք ազատ չէ լոզունգով: Երկրորդ, հանրապետական թեկնածուն մեղադրում էր ընդդիմախոսին ԱՄՆ-ն համաշխարհային պատերազմի մեջ ներքաշելու վատ քողարկված մտադրություն ունենալու մեջ՝ հանրահավաքներում պնդելով՝ Ռուզվելտի օգտին տրված ձայները ձեր որդիների, ամուսինների ու եղբայրների գերեզմաններին խաչեր են:

Այդուհանդերձ Ռուզվելտը հաղթեց:

1951թ. ընդունվեց ԱՄՆ սահմանադրության 22-րդ ուղղումը, որով օրենսդրորեն սահմանափակվում էր նախագահի պաշտոնում գտնվելը՝ երկու ժամկետով:

1948թ. Հարրի Թրումենը նախագահ ընտրվեց՝ Ռուզվելտի մահից հետո պաշտոնը ժառանգելուց հետո երեք տարի որպես նախագահ պաշտոնավարելուց հետո՝ նա Ռուզվելտի օրոք ԱՄՆ փոխնախագահն էր:

Շատերը շարունակում էին նրան համարել որպես պատահականություն Սպիտակ տանը և հաղթանակ էին կանխատեսում հանրապետական Թոմաս Դյուիին, ով Նյու Յորքում աշխատելով որպես դատախազ, մեծ ճանաչում էր ստացել որպես մաֆիայի դեմ մարտիկ:

Թրումենը հավաքեց ընտրողների կեսից պակաս ձայներ և հաղթեց ընտրիչների համակարգի շնորհիվ:

1960թ. նախագահ ընտրվեց Ջոն Քեննեդին:

Հանրապետական թեկնածու Ռիչարդ Նիքսոնը համարվում էր Սպիտակ տան առաջատար հավակնորդ, իսկ Դեմոկրատական կուսակցության ներսում Քեննեդիի մրցակիցներն էին քաղաքական ծանրքաշային սենատորներ Հեմֆրին, Ջոնսոնը, Սայմինգթոնը:

Քեննեդիի օգտին չէր աշխատում նրա պարզապես անպարկեշտ երիտասարդ տարիքը՝ 43 տարեկան և Կաթոլիկ եկեղեցուն նրա պատկանելությունը, ինչը գերազանցապես բողոքական Ամերիկայում բնավ էլ պլյուս չէ:

Որոշ պատմաբաններ գտնում են, որ նրա հաղթանակում վճռորոշ դեր խաղաց այն, թե նա ինչպիսի տեսք ուներ հեռուսատատեսային էկրանին: 1960թ. նախագահական ընտրություններն առաջինն էին, որոնց նախորդել էին հեռուստաբանավեճերը:

Քեննեդին պատմության մեջ գլխավորապես մտել է մարդասպանի ձեռքով իր ողբերգական և մեծապես առեղծվածային մահվան պատճառով:

Աղբյուր` Փաստինֆո