Փաստ ինֆո

Գյումրիում Ավետիսյանների ընտանիքի անդամների դաժան սպանության գործի շրջանակում տուժող կողմի քաղհայցն ընդունելուց հրաժարվելու՝ դատարանի որոշման դեմ վերաքննիչ բողոքը թողնվել է առանց քննության:

Տուժողների իրավահաջորդների ներկայացուցիչ, փաստաբան Արամազդ Կիվիրյանը Վերաքննիչ քրեական դատարան ներկայացրած բողոքում խնդրել է վերացնել 27.05.2016թ. ներկայացված քաղաքացիական հայցն ընդունելուց հրաժարվելու վերաբերյալ ՀՀ Շիրակի մարզի ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի որոշումը և տուժողների իրավահաջորդների քաղաքացիական հայցն ընդդեմ Ռուսաստանի Դաշնության` ոչ նյութական վնասի հատուցման պահանջի մասին, համարել վարույթ ընդունված:

Ռուսաստանի Դաշնության դեմ ներկայացված քաղհայցում տուժողների իրավահաջորդներն ու նրանց ներկայացուցիչները պահանջում են հատուցել կյանքի իրավունքի խախտման հետևանքով հասցված բարոյական վնասը՝ ընդհանուր առմամբ 450 հազար եվրոյի չափով:

Վերաքննիչ դատարանը գտել է, որ քրեադատարավարական օրենքը որևէ նշում չի պարունակում քաղաքացիական հայցն ընդունելուց հրաժարվելու մասին որոշման` վերաքննության կարգով բողոքարկման հնարավորության մասին:

«Փաստինֆո»-ի լրագրողի հետ զրույցում փաստաբան Արամազդ Կիվիրյանը նշեց, որ վերաքննիչ բողոքում իրենք նշել են դատարանի կողմից թույլ տրված բազմաթիվ նյութաիրավական և դատավարական խախտումների մասին:

Ըստ Արամազդ Կիվիրյանի, առաջին ատյանի դատարանի որոշման մեջ ամսաթիվ չի եղել: Հետագայում, Վերաքննիչ դատարանից ստացված որոշումից են իրենք տեղեկացել առաջին ատյանի դատարանի՝ վրիպակն ուղղելու նոր դատական ակտի մասին:

«Ընդ որում, այն կայացվել է մեր վերաքննիչ բողոքը ներկայացնելուց հետո: Այսինքն՝ դատարանն երևի մեր վերաքննիչ բողոքը ստանալով և տեսնելով որոշման թերությունները, ինչ-որ ուղղումներ է կատարել»,- ասաց փաստաբանը:

Բողոքն առանց քննության թողնելու Վերաքննիչ դատարանի այս որոշումը Արամազդ Կիվիրյանը բողոքարկել է ՎՃռաբեկ դատարան: Կողմը վճռաբեկ բողոքում հիմնավորում է, որ տվյալ դատական ակտը ենթակա է բողոքարկման, ընդ որում հենց Սահմանադրական դատարանի կողմից արտահայտված դիրքորոշման հիման վրա: ՍԴ-ն, մասնավորապես, իր արտահայտած դիրքորոշմամբ սահմանել է, թե որոնք են համարվում բողոքարկվող դատական ակտերը, իսկ որոնք հետաձգված բողոքարկվող դատական այտերը, այսինքն՝ այն դատական ակտերը, որոնք բողոքարկվում են ընդհանուր վճռի կամ դատավճռի հետ միասին: Փաստաբանը պարզաբանեց, որ կա բողոքարկման երկու ձև, երբ միջանկյալ դատական ակտերը բողոքարկվում են անմիջականորեն և երբ դրանք բողոքարկվում են ոչ անմիջականորեն, այլ այդ գործով կայացված վերջնական դատական ակտի հետ միասին:

Ըստ Արամազդ Կիվիրյանի, ՍԴ որոշման տրամաբանությունից հետևում է, որ առաջին ատյանի հիշյալ որոշումը կարող է բողոքարկվել անմիջականորեն՝ դատարանի մատչելիության սկզբունքին համապատասխան:

Փաստաբանը միաժամանակ գտնում է, որ քաղաքացիական հայցը քրեական գործի վարույթում պետք է քննվի, քանի որ կա փոխկապակցվածություն քրեական գործի ու քաղաքացիական հայցի միջև և տվյալ դեպքում հենց այդ վարույթում քննելը ավելի ողջամիտ կլիներ՝ արդար դատաքննության իրավունքի տեսակետից:

Ըստ Արամազդ Կիվիրյանի, տվյալ դեպքում քաղհայցը ենթակա էր ներկայացման քրեական գործի շրջանակում, և դատարանը պարտավոր էր այն ընդունել վարույթ և իրականացնել համապատասխան քննություն:

«Ուղղակի դատարանն, իմ խորին համոզմամբ, չունի այդպիսի կամք արդարադատություն իրականացնելու այդ մասով՝ ՌԴ-ի դեմ գործ քննել»,- ասաց Ա.Կիվիրյանը՝ համոզմունք հայտնելով, որ դատարանի որոշումն ավելի խորքային արմատներ ունի, տվյալ դեպքում հարցը լուծվել է ոչ միայն դատարանի մակարդակով:

«Անկեղծորեն ասած՝ չեմ կարող այդպիսի մեծ հույսեր ունենալ, որ Վճռաբեկ դատարանը կընդունի վարույթ՝ զուտ պրակտիայից ելնելով, սակայն այնուամենայնիվ դա ընթացակարգ է, որ մենք պետք է սպառենք, և հետագա մեր քայլերը կախված կլինեն կոնկրետ այն բանից, թե Վճռաբեկ դատարանն ինչպիսի որոշում կկայացնի»,- ասաց նա:

Եթե Վճռաբեկ դատարանը վերադարձնի տուժող կողմի ներկայացուցչի բողոքը, կողմը հնարավորություն ունի և պատրաստվում է դիմել ՀՀ սահմանադրական դատարան:

Արամազդ Կիվիրյանը հայտնեց նաև, որ կախված զարգացումներից՝ իրենք կբողոքարկեն նաև քրեական գործով վերջնական դատական ակտը՝ քաղհայցի մասով, կամ ամբողջությամբ՝ կախված նրանից, թե ինչպիսի դատական ակտ կկայացվի:

Ավետիսյանների ընտանիքի անդամների դաժան սպանության գործով նախորդ դատական նիստում տուժողների իրավահաջորդների ներկայացուցիչները լքել էին դատական նիստերի դահլիճը՝ հայտարարելով, որ անիմաստ են համարում իրենց հետագա ներկա գտնվելը դատական նիստին: Ըստ Արամազդ Կիվիրյանի, պատճառը դատարանի կողմից իրականացվող ոչ իրավաչափ գործողություններն էին՝ նաև քաղհայցի հետ կապված:

Դատարանն սկզբնապես որոշում էր ընդունել վարույթ ընդունել քաղաքացիական հայցը, տուժողների իրավահաջորդներին ճանաչել էր որպես քաղհայցվորներ, իսկ Ռուսաստանի Դաշնությանը՝ որպես քաղպատասխանող: Դատարանը նաև մեկ ամիս ժամկետով հետաձգել էր դատական նիստը, որպեսզի այդ ընթացքում քաղհայցը թարգմանվի և ուղարկվի ՌԴ: Սակայն մեկ ամիս անց դատարանը կայացրել էր անհասկանալի որոշում, որով հրաժարվել էր քաղաքացիական հայցը վարույթ ընդունելուց: «Այդպիսի ընթացակարգ գոյություն չունի. եթե քաղաքացիական հայցն ընդունվում է վարույթ, չկա այնպիսի ընթացակարգ, որ դրանից հետո դատարանն իրավասու է հրաժարվել քաղհայցը վարույթ ընդունելուց: Այդ հարցն արդեն լուծված էր, դատարանն արդեն վարույթ էր ընդունել քաղհայցը»,- ասաց Ա.Կիվիրյանը՝ հավելելով, որ քաղաքացիական հայց ներկայացնելը ոչ միայն նպատակ ուներ ամբողջությամբ պաշտպանել անձանց իրավունքները, այսինքն՝ ինչ-որ չափով խախտված իրավունքը վերականգնել, այլ նաև հետագայում նմանատիպ իրավիճակները բացառել:

Անդրադառնալով բարոյական վնասի հատուցման ինստիտուտին՝ Արամազդ Կիվիրյանը նշեց, որ չի կարող ասել, որ Հայաստանում այն զարգացում է ապրում: Ըստ նրա, այն նորմերը, որոնք որ նախատեսված են օրենսդրության մեջ, ամբողջությամբ չեն արտացոլում բարոյական վնասի հատուցման ինստիտուտը: Բացի այդ, Հայաստանում դատական պրակտիկան բարոյական վնասի հատուցման գործերով այս պահին շատ սուղ է և ինստիտուտի զարգացումը շատ դանդաղ է տեղի ունենում:

Մասնավորապես, կյանքի իրավունքի խախտման համար բարոյական վնասի հատուցման չափն, ըստ փաստաբանի, շատ նվազ է, կարող էր ավելին լինել: Եվ ինչ չափով պետք է բավարարվի բարոյական վնասի հատուցման պահանջը, փաստորեն թողնված է դատարանի սուբյեկտիվ մոտեցմանը:

Աղբյուր` Փաստինֆո