Փաստ ինֆո

Քառօրյա պատերազմը առաջին պլան մղեց գաղտնի տեղեկությունների արտահոսքի խնդիրը: Մեզանում այդ խնդիրը հասունանում էր վաղուց, ուղղակի հետպատերազմական շրջանում այն արդեն այնքան բացահայտ դարձավ, որ չնկատել այն պարզապես անհնարին է: Ինչպե՞ս լուսաբանել երկրի ռազմական անվտանգությանն առնչվող խնդիրները առանց գործին վնասելու: Այս հարցի պատասխանն է, որ հարկավոր է գտնել:

Բոլորս գիտենք՝ խոսքի, տեղեկատվության ազատությունն ամենուր սահմանափակումներ ունի: Այդ սահմանափակումները չպահպանողին ամենուր պատասխանատվության են ենթարկում: Բնականաբար, մեզ մոտ էլ կան այդպիսի սահմանափակումներ: Ավելին, մեզանում բոլորն էլ ընդունում են, որ մեզ որպես պատերազմող երկրի այդ սահմանափակումներն անհրաժեշտ են: Սակայն այդ սահմանափակումների անհրաժեշտությունը առերևույթ ընդունելը մի բան է, գործնականում հավատարիմ մնալ այդ սահմանափակումներին՝ բոլորովին այլ բան: Գոյություն ունեն գաղտնիության չափանիշներ, տեղեկատվական անվտանգության կանոններ, որոնք հարկավոր է պահպանել: Տվյալ դեպքում կարևոր է ընդգծելը, որ խոսքը այդ չափանիշները ու կանոնները խստացնելու մասին չէ, թեև եթե անհրաժեշտություն առաջանա, ապա նաև պետք է գնալ այդ քայլին: Բայց տվյալ դեպքում խոսքը ընդամենը գոյություն ունեցող կանոններին հետևելու մասին է:

Ի վերջո՝ ինչու են գաղտնի տեղեկությունները մերթ ընդ մերթ հայտնվում համացանցում, եթերում: Պատճառները առնվազն երկուսն են: Առաջինը՝ անտեղյակությունն է. շատերը գուցե պարզապես իրազեկված չեն, չգիտեն, թե ինչն է գաղտնի, ինչը՝ ոչ: Երկրորդը, որը և իմ կարծիքով ամենավտանգավորն է՝ անպատասխանատվությունն է: Խոսքն այն մասին է երբ կա՛մ անփութորեն ուշադրություն չեն դարձնում հրապարակվող նյութի առանձին դետալներին, իսկ գաղտնին տեղեկության կոնկրետ դետալներն են, կա՛մ միտումնավոր կերպով հրապարակում են այն ինչ գաղտնի է՝ ներքաղաքական պայքարում դիվիդենտներ շահելու համար:

Այստեղ կարևոր է շեշտել հետևյալը: Առողջ քննադատությունը բանակին օդի ու ջրի պես անհրաժեշտ է: Ավելին այս տարիներին մենք համոզվել ենք, որ պաշտպանության նախարարը պատրաստակամ է աշխատել բոլոր սրտացավ կառույցների ու անհատների հետ: Տարբեր աղբյուրներից գիտենք, որ ոչ մի հրապարակում, որտեղ մատնանշվում է կոնկրետ թերություն անպատասխան, անհետևանք չի մնում: Երբեմն անգամ հենց հրապարակված հոդվածի վրա նախարար Օհանյանը մակակգրում է այս կամ այն ենթակա կառույցի պետին՝ ստուգել, շտկել, զեկուցել: Ի վերջո՝ հարյուրավոր անհատներ ու կառույցներ են համագործակցում ՊՆ հետ, ու շատ –շատերը կհաստատեն վերը նշվածը:

Տեղին, հասցեական քննադատությունը օգտակար է, անհրաժեշտ: Ուրեմն՝ լրագրողական վերահսկողության ու սրտացավ քննադատության կարիք բանակը ունի, որովհետև անպարկեշտ չինովնիկներից ոչ մի կառույց, ու նաև բանակը ապահովագրված չէ:

Հետևաբար տվյալ դեպքում խոսքը ընդամենը գաղտնիության չափանիշներին ծանոթ լինելու ու դրանք պահպանելու մասին է, հանուն սոցիալական ցանցերում ու կայքերում շատ դիտումներ ապահովող սենսացիայի մեր անվտանգությանը վնասող տվյալներ հրապարակելու գայթակղությունը զսպելու մասին:

Եվ հետո՝ բոլորի համար պետք է հստակ լինի, որ գաղտնիություն պարունակող տեղեկությունների արտահոսքը օրենքով պատժելի արարք է: Բարոյական հասունություն է հարկավոր գիտակցելու համար, որ երկրի ռազմական անվտանգությանը վերաբերող այս կամ այն տեղեկությունը հրապարակելուց առաջ նախ ճշտել է պետք՝ գաղտնի է այն թե ոչ: Իսկ եթե այդ հասունությունը բավարար չէ, ապա որպես զսպող գործոն պետք է հանդես գա պատժի անխուսափելիությունը:

Հեղինակ՝ Տարոն Ղազարյան

Աղբյուր` Փաստինֆո