Փաստ ինֆո

Եվրոպայի Խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովը Թուրքիայի վերաբերյալ պատրաստած զեկույցում, որում խստորեն քննադատել է այդ երկրում ժողովրդավարության եւ ազատությունների ճնշումները, Թուրքիայում «զուգահեռ կառույցի» առկայության մասին նախագահ Թայիփ Էրդողանի պնդումների նկատմամբ կիրառել է «այսպես կոչված» ձեւակերպումը, այդպիսով հասկացնելով Անկարային, որ չի հավատում նման կառույցի գոյությանը:

Ինչպես հաղորդում է «Արմենպրես»-ը` վկայակոչելով թուրքական ԶԼՄ-ները, զեկույցում խոսվում է Թուրքիայի դատական մարմինների վրա գործադրվող ճնշումների մասին, որոնցում, ելնելով ինչ-որ «զուգահեռ կառույցի» մասնակցության մասին թուրքական իշխանությունների պնդումներից, կատարվել են մեծ թվով դատավորների եւ դատախազների պաշտոնանկություններ:

ԵԽԽՎ-ն որոշել է տվյալ զեկույցը քննարկել հունիսի 22-ին տեղի ունենալիք լիագումար նիստում: Զեկույցում խոսվում է Թուրքիայում մարդու իրավունքների եւ ազատությունների կոպիտ խախտումների, դատական համակարգի թերությունների, հիմնականում քուրդ պատգամավորների անձեռնմխելիությունը վերացնելու անթույլատրելիության մասին, եւ ընդգծվում, որ Թուրքիայում ժողովրդավարական ինստիտուտների աշխատանքը սպառնալիքի տակ է:

Զեկույցում կոչ է արվում Թուրքիայի իշխանություններին երկրի օրենքները համապատասխանեցնել ԵԽ չափանիշների հետ: Զեկույցում նաեւ խոսվում է այն մասին, որ ահաբեկչության դեմ պայքարն ուռճացված է, եւ փաստորեն, այն տարվում է հասարակական շարժումների եւ կազմակերպությունների նկատմամբ: Ելնելով այսպես կոչված «զուգահեռ կառույցի» մասին պնդումներից պետական հաստատություններում պաշտոնանկությունների միջոցով ճնշում է գործադրվել դատական համակարգի վրա, բազմաթիվ դատավորներ եւ դատախազներ հեռացվել են աշխատանքից կամ տեղափոխվել այլ վայրեր: 

Բացի այդ, զեկույցում նշվել է, որ Թուրքիայի իրավական համակարգում սահմանափակիչ միջոցները, վերահսկողության իրականացումն ու դատական համակարգի վրա ճնշումը, ներքին անվտանգության մասին օրենքներում փոփոխությունները, հատուկ դատարանների ստեղծումն ու ինտերնետում սահմանափակումներ մտցնելն արվել են 2013 թվականի դեկտեմբերի 17-25-ին «Մեծ կաշառք» կոռուպցիոն սկանդալի գծով գործողությունների անցկացումից հետո, որոնցում մասնակից են եղել 4 նախարարներ եւ նախագահ Էրդողանի որդին` Բիլալ Էրդողանը:

ԵԽ-ն նաեւ անհանգստություն է հայտնել լրագրողների եւ ԶԼՄ-ների ազատության պաշտպանության մասին 2015 թվականին ստորագրված համաձայնագիրն Անկարայի կողմից չկատարվելու, ԶԼՄ-ների եւ մեդիա ընկերութունների վրա կալանք դրվելու առնչությամբ: Գնահատականը պետք է տրվի մարդու իրավունքների գծով Եվրոպական համաձայնագրի 10-րդ հոդվածի դրույթներին համապատասխան: ԵԽ-ն գտնում է, որ լրագորղներին թույլ չի տրվում կատարել իրենց աշխատանքը եւ Թուրքիայի կառավարությունը խախտում է հասարակության իրավունքները` արգելելով ԶԼՄ-ներին արժանահավատ տեղեկատվություն ներկայացնել», -ասվում է զեկույցում: 

«Զուգահեռ կառույց» հասկացողությունն առաջադրվել էր Թուրքիայի նախագահ Էրդողանի կողﬕց 2013 թվականի վերջին կառավարության բարձրաստիճան անդաﬓերի նկատմամբ սկանդալային հակակոռուպցիոն հետաքննությունից հետո:

Էրդողանը կոռուպցիոն սկանդալը կապել էր «Հիզմեթ» կրոնական շարժման հետ, որի ոգեշնչողը հանդիսանում է 1999 թվականից ԱՄՆ-ում բնակվող Ֆաթուլլահ Գյուլենը: Շարժումն անվանելով «զուգահեռ կառույց», Էրդողանը հետաքննության կապ ունեցած ոստիկանության աշխատակիցներին, դատավորներին եւ դատախազներին մեղադրել է շարժման հետ խոսքը մեկ անելու եւ «պետական հեղաշրջման փորձի» մեջ:

«Զուգահեռ կառույցի» դեմ պայքարի շրջանակում հազարավոր ոստիկաններ եւ դատախազության ներկայացուցիչներ աշխատանքից ազատվել կամ տեղափոխվել են այլ բաժիններ, որից հետո հետաքննությունը մտել է փակուղի, իսկ ավելի ուշ` դադարեցվել:

Էրդողանի խոսքով` «Հիզմեթ» շարժումը «իմպերիալիստական արտասահմանյան տերությունների» եւ ինչ-որ «մեծ բանականության» ձեռքում խաղածո է հանդիսանում, որոնց նապատակը Թուրքիային վնաս հասցնելն ու իր կառավարության տապալումն է:

Աղբյուր` Փաստինֆո