Փաստ ինֆո

Արմանը քայլում է.

Արցախյան պատերազմի առաջին օրը՝ դասակի վիրավոր հրամանատարին օգնության շտապելիս ժամկետային զինծառայող Արման Ավետիսյանը Արցախի հարավում կորցրեց ձախ ոտքը: Նա նման խնդիր ունեցող զինծառայողներից առաջինն է, ով այսօր կարողանում է քայլել, նաև հեծանիվ վարել, առայժմ հարևանինը, մինչև սեփականն ունենա:

«Մինչև բանակ գնալս զբաղվել եմ հեծանվային սպորտով ու զբաղվելու եմ: Պրոթեզը որևէ բան չպիտի փոխի իմ կյանքում: Շատ շնորհակալ եմ պրոթազավորող բժշկից՝ Մկրտիչ Գինոսյանից: Էսօր էլ իր մոտ էի՝ հայ-գերմանակն պրոթեզարանում: Ասաց՝ ձեռնափայտը գցելու ես, հասնելու ենք էն արդյունքի, որ վազես: Վազելու ժամանակ էլ կգաք, կնկարեք»,-Panorama.am-ի հետ զրույցում ասում է Արմանը:

Ոտքերի վիրավորում ստացած զինակից ընկերներին, ովքեր դեռ չեն կարողանում քայլել, Արմանը կոչ է անում չհուսահատվել, որոշ ժամանակ անց իրենք էլ են քայլելու:

«Ինձ շատ օգնեց իմ հարազատների, բարեկամների ջերմ վերաբերմունքը: Ես էլ իմ վրա շատ աշխատեցի՝ չէի հուսահատվում: Ուզում էի, որ ամեն ինչ շուտ արվի: Բժիշկները շատ օգնեցին»,-պատմում է զինվորը:

Արմանի քայլելու լուրն իմանալուց անմիջապես հետո այսօր նրան տեսակցության են եկել նաև Երևանի կենտրոնական կլինիկական զինվորական հոսպիտալի կադրերի բաժնի աշխատակցուհիները: Նրանք ուրախանում են ամեն վիրավոր զինվորի ապաքինման մասին լուրերից:

Արմանի ու պատերազմում երկու ոտքը կորցրած Դավթի՝ ժպտացող լուսանկարը մեծ արձագանք գտավ սոցիալական ցանցերում: Հոսպիտալի ընկերոջ հետ կապը պահպանում է՝ մի քանի օր առաջ պրոթեզարանում են տեսնվել:

«Այնտեղ էլ ժպտում էր: Ո՞նց ասեմ: Հանրությունը կարող ա ուրախանա քո ժպիտից, բայց ժպիտով դու քո ցավերն ես ծածկում քո հարազատներից»,-անկեղծանում է Արմանը:

Անելիքները.

Հիվանդանոցում գտնվելու ու դրան հաջորդող օրերին Արմանը անելիքները մտովի գրի է առել. «Սեպտեմբերից դասերն են սկսում: Երևի կսովորեմ՝ գյուղինստիտուտում էի սովորում: Տեսնեմ ինչ հարմար աշխատանք կարանք ճարենք: Տեսնենք, կօգնի՞, չի՞ օգնի մեր կառավարությունը: Մինչ օրս դեռ ոչ մի օգնություն ցույց չեն տվել»:

Ամեն ինչին զուգահեռ Արմանը բժիշկների ցուցումներով պետք է ինտենսիվ մարզվի: Պրոթեզը ժամանակավոր է, հստակ չէ՝ հիմնական պրոթեզավորումը երբ կարվի:

Դժվարությունները.

Սոցիալական վատ վիճակից մերօրյա հերոսներից մեկը քիչ է խոսում: Միայնակ մոր մինուճար որդի է: Ապրում են վարձով Արարատի մարզում: Հիմա, երբ ինտենսիվ բուժման ու անընդհատ բժշկի վերահսկողության ներքո գտնվելու խնդիր կա, մայր ու որդի ապրում են մոր՝ մորաքրոջ աղջկա տանը՝ Էրեբունի վարչական շրջանում: Հասարակական տրանսպորտով երթևեկելը նրա համար դեռ դժվար է, իսկ տաքսիներից օգտվելը բավական թանկ արժե:

«Ես մեծ ցանկություն ունեմ գնամ իմ հարազատ բակը տեսնեմ: Բայց էս դժվարությունները հաշվի առնելով, ստիպված այստեղ ենք մնում: Դժվար է, բայց ինչ անեմ: Դեռ պետությունից որևէ օգնություն չի եղել: Չգիտեմ, կլինի, թե չէ: Եղել է պապիկ, որ իր թոշակն Ամերիկայից ուղարկել է»,-ասում է Արմանը:

Զինվորի մայրը կայուն աշխատանք չունի: Մասնագիտությամբ վարսավիր է, գնում է տներ՝ մազ կտրում, ֆենում, ներկում: Ուզում է վերապատրաստման դասընթացներ անցնի, որպեսզի հիմնական աշխատանք ունենա:

«14 տարի վարձով ենք ապրում: Մինչև Արմանի 14 տարեկան դառնալը նպաստառու ենք եղել: 97 թվականից կայուն աշխատանք չունեմ: Ավելի քան երկու ամիս՝ ոչ մի կոպեկ չեմ աշխատել: Հույսս Արմանն էր, որ բանակից կգա, կաշխատի, ինչ-որ մի բան կանի: Շնորհակալ եմ, բուժումն անվճար արվել է: Բայց հետո… Մարզից ոնց գնա, գա դասի: Չգիտեմ»,-դժվարություններն ու մտահոգությունները ներկայացնում է զինվորի մայրը՝ տիկին Քնարիկը:

Արմանի ընկերներն ու նրանց առաջ ունեցած պարտքը.

«Բոլոր ընկերներիս անփորձանք ծառայություն եմ մաղթում: Երկու օրը մեկ խոսում եմ իրենց հետ: Նորմալ են»,-ասում է Արմանը:

Մի քանի ամսից նա զորացրվելու էր: Դասակի վիրավոր հրամատարին՝ լեյտենանտ Շահբազյանին փրկելու էր գնում Արմանը, երբ պայթեց նռնակը: Պայթյունից կորցրեց ձախ ոտնաթաթը:

«Նա մահացավ: Սկզբում անհետ կորածների ցուցակում էր, հետո իմացանք, որ զոհվել է: Սիմոնյանը Ազատը, Սարգսյան Նորիկը՝ Երանոս գյուղից, Գևորգյան Արթուրը, Գրիշան, Ադամը մեր վաշտից էր, Կարենը Ներսիսյանը… Բոլորն էլ թագավոր տղաներ են, բոլորին էլ ճանաչում էի, շփում եղել էր, բոլորն էլ իրենց կյանքը պատրաստ էին հայրենիքի համար տալու: Ու տվեցին: Ես իրենց հարգում եմ, շատ սիրում եմ»,-ասում է նա:

Հստակ պլանավորած անելիքներից մեկն էլ զոհված ընկերների ծողներին այցելելն է. «Բոլորի տները գնալու եմ, բոլորի, ում ճանաչել եմ: Ում էլ չեմ ճանաչել, էլի ցանկություն ունեմ գնալու, տեսնելու: Էդ իրենց շնորհքն է, որ էսօր ես այստեղ եմ: Պիտի գնամ ու անձամբ շնորհակալություն հայտնեմ իրենց ծնողներին, որ ըտենց առյուծ տղաներ են տվել, ու ըտենց տղաների հետ ես շփվել եմ»:

Հիշում է, թե ինչպես թշնամու տանկերը շրջանցելով, կրակոցների միջով հրամանատարի տեղակալի «Ուազ» մեքենայով կարողացան իրեն հրամանատարական դիտակետ հասցնել: Այդ ընթացքում գնդացրի կրակոցից վնասվում է նույն ոտքը: Հիշում է, ինչպես տեղափոխեցին զորմասին կից հոսպիտալ, այնտեղից էլ՝ ուղղաթիռով Երևան:

«Ապրիլի 3-ից մինչև մայիսի 17-ը պառկեցի Մուրացանում: Ապրիլի 3-ին հանեցին էդ պուլյան, չէին կարողանում հանել, փախնում էր: Հետո ապրիլի 17-ին երրորդ անգամ վիրահատեցին…»,-հետևում մնացած դժվարություններն ու բարդությունները ներկայացնում է զինվորը:

Հոսպիտալը մորաքրոջ տան մոտ է: Բժիշկներին տեսնելու, ուրախացնելու համար Արմանը որոշել է հեծանիվով այնտեղ հասնել:

«Ընտելանում եմ կյանքին…»,-նշում է նա:

Լուսանկարները՝ Panorama.am-ի

Աղբյուր` Փաստինֆո