Փաստ ինֆո

Tert.am –ի հետ զրույցում «Մոդուս վիվենդի» կենտրոնի ղեկավար Արա Պապյանը անդրադառնում է հարցին, թե արդյո՞ք Վիեննայում ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցիչ Անջեյ Կասպրշիկի գրասենյակի լիազորությունների ընդլայնման շուրջ (ինչի մասին հայտարարել էր եռանախագահությունը) եղել է բանավո՞ր, թե գրավոր, համաձայնեցված, թե՞ չհամաձայնեցված առաջարկ:

Հիշեցնենք, որ Վիեննայի հանդիպման հաջորդ օրը Ադրբեջանի նախագահի աշխատակազմի արտաքին կապերի բաժնի ղեկավար Նովրուզ Մամեդովը հայտարարեց, թե նման պարտավորություն իրենք չեն ստանձնել:

-Պարոն Պապյան, Վիեննայից անմիջապես հետո Ադրբեջանի արտգործնախարարության ներկայացուցիչը հայտարարեց, որ Կասպրշիկի գրասենյակի լիազորությունների ընդլայնման պարտավորություն չեն ստանձնել, ինչից կարելի է ենթադրել, որ դա համաձայնեցված չի եղել: Ի՞նչ եք կարծում` համաձայնեցված է եղել, թե չէ: Եվ արդյո՞ք բանավոր պայմանավորվածությունների հիման վրա է եղել:

-Նման կարևոր բաների` դիտորդական առաքելությունների կազմի և հետաքննական մեխանիզմների, անպայման պետք է լիներ գրավոր և մանրամասն ամրագրված: Ճիշտն ասած` նույն օրը, երբ Սերժ Սարգսյանն օդանավի մեջ հարցազրույց էր տալիս,ինձնից մեկնաբանություն են ուզել, ես ասել եմ` սպասենք` ինչ կլինի, որովհետև կասկածելի է: Չեմ բացառում, որ կարող է` Ալիևը բանավոր ինչ-որ գլխով արել է, որ կտեսնենք, կքննարկենք, բայց, այն, որ ինքը հաստատ որևէ բան չի ստորագրել, դա ակնհայտ է, որովհետև եթե ինչ-որ փաստաթուղթ լիներ ստորագրված, նախ դրա մասին կողմերը հայտարարություն կանեին: Եվ Ադրբեջանի դիրքորոշումն այն է, որ դա եռանախագահության ցանկությունն է:

-Բայց չէ՞, որ նրանք այդ մասին հայտարարել են իրենց հայտարարության մեջ:

-Այո, բայց եռանախագահները միջնորդ են, նրանց դիրքորոշումը Ադրբեջանի դիրքորոշում չէ, մենք համաձայն չենք այդ դիրքորոշման հետ: Այլ բան է, որ համանախագահները պետք է տեղում պարտադրեին և ոնց որ ասած` հնգակողմ մի բան ստորագրեին: Բայց քանի որ նման փաստաթուղթ չկա, ադրբեջանցիներն էլ իրենց խոսքի տերը չեն, եթե անգամ եղել է բանավոր պայմանավորվածություն, փաստ է, որ Ադրբեջանն արդեն որերորդ անգամ հրաժարվում է: Դրա համար էլ մենք միշտ էլ մտահոգություններ ունենք Ադրբեջանի հետ բանակցելիս: Իսկ Ձեր այն հարցը, որ, լավ, անգամ, բանավոր, բայց համաձայնեցվա՞ծ է եղել, չեմ կարող ասել, որովհետև դրա մասին որևէ մեկը հստակ հայտարարություն չի արել:

-Բաքվում Միացյալ Նահանգների դիվանագիտական ներկայացուցչության ղեկավարի Ռիչարդ Մորնինգսթարը «Ազատություն» ռադիոկայանի ադրբեջանական ծառայությանը տված հարցազրույցում ասել է, որ «Լեռնային Ղարաբաղին հարող յոթ շրջանների ազատագրումը անվերապահ պայման է և ավելացրել, որ հետագա բանակցությունների ընթացքում է, որ կհստակեցվի Լեռնային Ղարաբաղի վերջնական կարգավիճակը»:

-Ռիչարդ Մորնինգսթարի հայտարարությունն, իհարկե, մտահոգիչ է, բայց պետք է հստակորեն պատկերացնել, որ կրկնում է այն, ինչ ամրագրված է Մադրիդյան սկզբունքներում: Այսինքն` 7 շրջանների հանձնումը հակամարտության լուծման բաղադրիչներից է, իսկ մյուսը, որ հետագա բանակցությունների ընթացքում պիտի որոշվի Լեռնային Ղարաբաղի ճակատագիրը: Այսինքն` չի ասվում` փուլային տարբերակ է, թե ինչ պետք է լինի: Միակ բանը, որի մասին չի խոսել, այն է, որ այդ ընթացքում Ղարաբաղը պետք է ունենա միջանկյալ կարգավիճակ: Եվ այն, որ ասել` նախ` տարածքներ, ապա Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակ, ապա Մադրիդյան սկզբունքներն է դա: Ասում ենք չէ, որ իշխանությունները տվել են համաձայնություն Մադրիդյան սկզբունքներին. Տարածքների հանձնում, փախստականների և տեղահանվածների վերադարձ, Ղարաբաղի միջանկյալ կարգավիճակի շնորհում, հետո միայն պլեբիսցիտի միջոցով Ղարաբաղի կարգավիճակի հստակեցում: Դա Մադրիդյան սկզբունքներն են, հենց դրա համար էլ Մադրիդյան սկզբունքներն անընդունելի են կոնկրետ իմ և շատ-շատերի համար: Դա, կրկնում եմ, Հայաստանի Հանրապետության պաշտոնական դիրքորոշումն է, մենք մեզ անընդհատ խաբում ենք, որ այդպես չէ, այդպես է…Մորնինգսթարը չի շեղվել Մադրիդյան սկզբունքներից: Սերժ Սարգսյանն ինքը ասաց, որ Կազանում ընդունել է Կազանի սկզբունքները, որոնք ավելի վատն են, քան Մադրիդյանը:

-Իսկ ինչո՞վ եք բացատրում, որ վերջին մեկ ամսում ամերիկյան կողմն արդեն 7-րդ անգամ է ասում, որ խնդիրը պետք է շուտափույթ կարգավորվի, այսինքն` ստատուս քվոն չպահպանվի:

-Եթե իմ հարցազրույցներին հետևել եք, հատկապես 2013-ից, երբ մենք անսպասելիորեն մտանք ԵՏՄ, ես հստակ ասացի, որ դա արվեց, որովհետև Հայաստանի ղեկավարությունը վախենում էր Ռուսաստանի պատժամիջոցներից, հատկապես Ղարաբաղի հարցում: Հիմա սպասենք, տեսնենք, թե Եվրոպան ու ԱՄՆ-ը ինչ պատժամիջոցներ կառաջադրեն Հայաստանի դեմ և դրանք, հաստատ, պակաս ցավոտ չեն լինի: Սա այդ պատժամիջոցներից մեկն է, այսինքն` իմ թշնամու բարեկամը, իմ թշնամին է: Չմոռանանք, որ այսօր Միացյալ Նահանգներ-Ռուսաստան հարաբերությունները խիստ լարված են, եթե ոչ թշնամական, և Հայաստանի միակողմանի կողմնորոշումը բերում է նրան, որ ԱՄՆ-ի հետ ունենք այն հարաբերությունները, ինչ որ ունենք: Սա ցավալի իրողություն է,կանխատեսելի և որի մասին առնվազն երկու տարի առաջ խոսվել է, այդ թվում` իմ կողմից: Սա դեռ վերջը չէ, և շատ ավելի կոշտ բաներ կարող են լինել:

- Բնական է, որ ամերիկյան դեսպանները տանում են ամերիկյան կառավարության գիծը, ինչու, հետևաբար, Երևանում Միլսը չհայտարարեց այդ մասին, Մորնինգսթարը հայտարարեց: Կարելի՞ է ասել, որ դեսպաններն էլ տեղերում դառնում են, այնտեղ` ավելի պայմանական ասած` ադրբեջանամետ, Երևանում` ավելի հայաստանամետ:

-Այո, բայց մենք չգիտենք ինչ միջավայրում է տեղի ունեցել հարցազրույցը, ինչպես են կորզել նման հայտարարություն: Եվ, կրկնում եմ, Մորնինգսթարը չի շեղվել Մադրիդյան սկզբունքներից: Իսկ այն, որ ասում եք` ավելի «մետ», բնական է, որ այնտեղ, որտեղ հյուր ես, չես ասում բաներ, փորձում ես ավելի նրբանկատ լինել: Բայց, եթե այստեղ հարցնեք Միլսին, թե որն է ամերիկյան դիրքորոշումը, կասի, որ մենք ամբողջությամբ աջակցում ենք Մադրիդյան սկզբունքները, ուղղակի չի մանրամասնի: Եթե մանրամասնի, կպարզվի, որ երկու դիվանագետները նույն բանն են ասում:

Աղբյուր` Փաստինֆո