Փաստ ինֆո

Բարոյական վնասի ինստիտուտի ներդրման անհրաժեշտություն կար և արդեն հասունացել էր պահը: Այս մասին նշեց միջազգային իրավունքի մասնագետ Արա Ղազարյանը՝ «Փաստինֆո»-ի թղթակցի խնդրանքով մեկնաբանելով հունվարի 1-ից ուժի մեջ մտած օրենսդրական կարգավորումները: Նա ընդգծեց, որ հետխորհրդային երկրներից շատերում արդեն բարոյական վնասի փոխհատուցում կար, արդեն ժամանակն էր, այլ հարց է, թե «մենք պատրաստ ենք դրան, թե ոչ»:

Արա Ղազարյանը նշեց, որ մինչև օրենսդրական վերջին կարգավորումներն ընդունելը փաստաբաններն արդեն դատարաններում սկսել էին բարձրացնել այդ հարցը, դա գրեթե պարբերական էր դարձել: Փաստաբան Լիպարիտ Սիմոնյանն էր բարձրացնում այդ հարցը, Էդմոն Մարուքյանը, երբ փաստաբան էր, Արա Ղազարյանն ու Արտակ Զեյնալյանն են բարձրացրել հարցը ու հասցրել Սահմանադրական դատարան, որն էլ կայացրել էր հայտնի որոշումը: Հարցը Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում բարձրացրել էր փաստաբան Սեդա Սաֆարյանն, որի արդյունքում ՄԻԵԴ-ը բարոյական վնասի բացակայությունը գնահատել էր որպես համակարգային խնդիր:

Իրավունքն անընդհատ զարգանում է և պետք է ձգտել հասնել դրան, նշեց Արա Ղազարյանը:

Ըստ նրա, առաջին փուլում բարոյական վնասի ինստիտուտի հետ կապված կառավարությունն ընդունել էր մի նախագիծ, սակայն կարճ ժամանակ անց բոլորը հասկացել էին, որ այն թերություններ ունի: Երկրորդ նախագիծն արդեն ուժի մեջ մտավ հունվարի մեկին, մեծամասամբ թերությունները վերացվեցին:

Արա Ղազարյան. Հայաստանը պարտավոր է ամրագրել բարոյական վնասի փոխհատուցման ինստիտուտը

Ա.Ղազարյանի գնահատմամբ, այն նվազագույնը, որ Եվրոպական կոնվենցիան պահանջում է, այնտեղ ամրագրված է, հիմնական իրավունքների խախտման համար քաղաքացիաիրավական հարաբերություններում բարոյական վնասի ինստիտուտի նյութաիրավական հիմքերը կան: Հարկ է, որ զարգանա Վճռաբեկ դատարանի նախադեպային իրավունքը, որպեսզի դրա հիման վրա դատարանները սկսեն ավելի աշխույժ որոշումներ կայացնել՝ մեկնաբանելով այնպիսի հասկացողություններ, ինչպիսիք են, օրինակ՝ հիասթափությունը, անորոշությունը (ձեռնարկատիրական գործունեությունը կարգավորելու անորոշությունը), տագնապը, հոգեկան տառապանքը: «Սրանք պետք է մեկնաբանվեն: Քաղաքացիական օրենսգրքում ընդհանուր հիմքերը կան, բայց դրանք հնարավոր չէ ամբողջությամբ օրենսդրությամբ կարգավորել, մի մեծ բաժին թողնված է դատարաններին, որպեսզի տարիների ընթացքում դատարանները մեկնաբանելով օրենքների կիրառությունը՝ էլ ավելի որոշակի դարձնեն այդ դաշտը»,- ասաց Արա Ղազարյանը՝ հավելելով, որ «մենք դեռ պրոցեսի սկզբում ենք և ունենք առաջին որոշումները, որ դատարաններն արդեն կայացնում են»:

Արա Ղազարյանն այս առումնով մեծ հաջողություն է համարում Լևոն Բարսեղյանի գործով դատական ակտը, որով անձին մի քանի ժամով ոստիկանություն բերման ենթարկելը դատարանը համարել էր անօրինական և փոխհատուցում սահմանել: Թեև այն վարչաիրավական խնդիր էր, սակայն դատարանը կիրառել էր քաղաքացիական իրավունքի նորմերը և մասամբ էլ օգտվել Եվրոպական կոնվենցիայի մեկնաբանություններից: Դատական ակտը մի կողմից հաջողություն էր, իսկ մյուս կողմից այն ցույց է տալիս, որ վարչական իրավունքում կառուցակարգերը թերի են,եթե Վարչական դատարանը ստիպված օգտվում է քաղաքացիական իրավունքի հիմքերից ու Եվրոպական դատարանի նախադեխային իրավունքից:

«Դա պետք է փորձել զարգացնել»,- ասաց Արա Ղազարյանը՝ ընդգծելով, որ բազան արդեն կա, մնացածն արդեն իրավակիրառողները պետք է անընդհատ զարգացնեն:

Աղբյուր` Փաստինֆո