Փաստ ինֆո

Քաղաքագետ Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանը Շուշիի ազատագրումը ժամանակակից պատմության ամենամեծ ու ամենակարևոր ձեռքբերումներից մեկն է համարում:

Մինչև Շուշիի ազատագրումը նախապատրաստական աշխատանքները բավականին երկար են տևել: Արցախում ստեղծված դժվար իրավիճակներում Շուշիի ազատագրումը նախապատրաստելը շատերի համար անիրականանալի նպատակ էր թվում: «Այդ տարիներին ես ապրում էի Ստեփանակերտում: Քաղաքն ամեն օր ոչնչացվում էր Շուշիից, Ջանհասանից, Խոջալուից, հարակից ադրբեջանական բնակավայրերից: Ստեփանակերտի մատույցներում պատերազմ էր: Հակառակորդն ուզում էր ոչնչացնել Արցախի կենտրոնը, սիրտը: Պատերազմական գործողություններն ամենուր էին, օր էր լինում, երբ Ստեփանակերտի վրա 200-300 արկ էր ընկնում՝ ոչնչացնելով խաղաղ բնակչությանը: Նման պայմաններում Արցախի ռազմաքաղաքական իշխանությունը ձեռնամուխ է լինում Շուշիի ազատագրման նախապատրաստմանը»,- մայիսի 9-ին լրագրողների հետ հանդիպմանը նշեց քաղաքագետը:

Նրա խոսքով` ստեղծված իրավիճակում ռազմաքաղաքական սպառնալիքները ոչնչացնելու համար Արցախի իշխանություններն առաջին հերթին որոշում են տանել կազմակերպչական լուրջ աշխատանք:

Մարտի 26-ին ստեղծվում է պաշտպանության կոմիտե, հետագայում կոչվում է ինքնապաշտպանության կոմիտե, նախագահը Սերժ Սարգսյանն էր, ով առաջադրանք ուներ երկու ամսվա ընթացքում կազմակերպել ինքնապաշտպանական բոլոր ջոկատները, ապահովել դրանց նյութատեխնիկական հիմքը, մատակարարումները:

Երկու ամսվա ընթացքում փաստացի ինքնապաշտպանության կոմիտեն, որի հիման վրա հետագայում ստեղծվեց Արցախի պաշտպանության նախարարությունը, կարողացավ Շուշիի շուրջբոլորը, մոտավորապես 45 կմ երկարությամբ ռազմաճակատում, բերել և հավաքել ինքնապաշտպանական ջոկատներ, զինել: 

Անգամ առողջապահական ոլորտի բավականին լուրջ աշխատանք է տարվել, բացվել են դաշտային հոսպիտալներ: Կազմակերպչական տեսակետից կատարվել է իդեալական աշխատանք:

«Այս ամենի արդյունքում, նաև Արկադի Տեր-Թադևոսյանի ռազմական բացառիկ տաղանդի շնորհիվ մշակվում է մի գործողություն, որն իրականացվում է անթերի: Մայիսի 9-ի առավոտյան արդեն Շուշին հայկական էր, առավոտյան հայ զինվորները մտնում են Շուշիի Աﬔնափրկիչ Սուրբ Ղազանչեչոց եկեղեցի»,- ասաց Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանը:

Շուշիի ազատագրումը, նրա դիտարկմամբ, փոխեց հոգաբանական իրավիճակը, մթնոլորտը: Նա նշեց, որ Ստեփանակերտում չկար մեկը, ով կասկածեր, որ հայ զինվորները կարող են վերցել Շուշին, քանի որ նախապատրաստական աշխատանքի ընթացքը, ձևն արդեն վստահություն էին ներշնչում:

«Շուշիի ազատագրումը կամքի և ﬕասնականության հաղթանակ էր, երբ համատարած պատերազﬕ ընթացքում մշակվում է մի ծրագիր, որ ներառում է մի շարք կոմպոնենտ՝ սկսած քաղաքական, դիվանագիտական աշխատանքից:

Շուշիի ազատագրումը հաղթանակի ոգին բերեց Արցախ, դրա արդյունքում հետագայում կարողացան զարգացնել գրոհը և բացել Հայաստանի հետ միջանցքը: Եթե խոսենք հաղթանակի գրավականի մասին, առաջին հերթին նախապատրաստական աշխատանքն էր` հասարակությանը նախապատրաստել հաղթանակի, ապահովել ամեն ինչով, ինչ պետք է հաղթանակի համար, իհարկե, նաև ռազմական ոգին, ռազմական ծրագրավորումը, որն իրականացավ իդեալական: Սա ոչ միայն ռազմական, նաև ռազմաքաղաքական լուրջ հաղթանակ ու ձեռքբերում էր:

Այս գործողությունը ուսումնասիրելիս պետք է երկրորդ կոմպոնենտի վրա նույնպես ﬔծ ուշադրություն դարձնել: Հենց այս երկրորդ կոմպոնենտը հետագայում, նաև մեր օրերին նոր հաղթանակների համար աﬔնակարևոր գրավականներից մեկն է»,- ասաց քաղաքագետը:շ

Նա խորհրդանշական է համարում, որ Հայաստանում կա երեք սերունդ, որ հաղթանակ է տեսել՝ Հայրենական Մեծ պատերազմում, Արցախյան ազատամարտում և ապրիլյան չորսօրյա պատերազմի ընթացքում:

Լուսանկարում՝ Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանը

Լուսանկարը՝ Ֆոտոլուրի