Փաստ ինֆո

Երևանի Շենգավիթ վարչական շրջանում և Վանաձորում պրոբացիոն ծառայության պիլոտային ծրագրի ներդրման արդյունքները բավականաչափ տպավորիչ են: Այս մասին «Փաստինֆո»-ի լրագրողի հետ զրույցում նշեց ՀՀ արդարադատության նախարարի տեղակալ Սուրեն Քրմոյանը:

Նա պարզաբանեց, որ խոսքը վերաբերվում է պրոբացիայի ծառայության ապագա շահառուներին կամ այն մարդկանց, ովքեր ներկայումս գտնվում են քրեակատարողական ծառայության այլընտրանքային պատիժների կատարման ստորաբաժանման հսկողության տակ: «Մենք վերջիններիս հետ աշխատելու ոճը, ձևը, եղանակները փոխել ենք՝ ապագա պրոբացիայի  ծառայությանը համահունչ: Մասնավորապես, բացի պատժի կատարումից, այսինքն՝ նրանց նկատմամբ հսկողություն սահմանելուց, մենք ներ ենք դրել նրանց աջակցության, ուղղորդման, վերասոցիալականացման,    վերաինտեգրման ծառայություններ: Մենք նրանց համապատասխանաբար փորձում ենք ապահովել աշխատանքով, ներգրավել մշակութային, կրթական, սպորտային միջոցառումներին, փորձում ենք հասկանալ նրանց անձնական կարիքները և անհրաժեշտության դեպքում տրամադրել նաև իրավական խորհրդատվություն»,- ասաց փոխնախարարը՝ հավելելով, որ այսինքն՝ արվում է ամեն ինչ, որպեսզի պատժի ժամկետի ընթացքում նրանք նախապատրաստվեն հասարակության լիարժեք անդամ լինելուն, հասարակությունում նորմալ, օրենքին համահունչ ապրելուն և որպեսզի հանցագործության կատարմանը դրդած բոլոր պատճառները բացահայտվեն և վերացվեն: «Այսինքն՝ յուրաքանչյուր դատապարտված անձի նկատմամբ մենք փորձում ենք կազմել անհատական ծրագիր և այդ ծրագրով նրա հետ աշխատել»,- ասաց Ս.Քրմոյանն՝ ընդգծելով, որ  դատապարտյալները հաճույքով մասնակցում են այդ միջոցառումներին:

Արդյունքում մի խումբ անձինք արդեն տեղավորվել են աշխատանքի, ստեղծվել է կապ զբաղվածության գործակալության հետ: Թեև այդ պիլոտային ծրագրերն ամբողջ ծավալով չէին կարող աշխատել, օրինակ՝ իրականացվեր էլեկտրոնային հսկողություն, որովհետև համապատասխան օրենսդրական բազա չկար,  բայց, այդուհանդերձ, «արդեն հաջորդ փուլն  ենք անցել» և հիմա կամավորության սկզբունքով ներդրվելու է էլեկտրոնային հսկողության համակարգը, որպեսզի ապագայում Պրոբացիայի մասին օրենքի ընդունումից հետո հնարավորություն լինի այդ հսկողությունն իրականացնել: «Այսինքն՝ անձին վերահսկեն, ուղղորդեն հենց էլեկտրոնային սարքերի միջոցով, որը կբացառի անձի՝ քրեակատարողական հիմնարկում  գտնվելու անհրաժեշտությունը միայն նրա համար, որ նրա վարքագծի նկատմամբ պետք է հսկողություն իրականացնել:  Մենք այդ ամենը ամփոփում ենք, խնդիրները վեր ենք հանում և այդ ամենն օգտագործում ենք օրենսդրության մշակման ընթացքում»:

Արդյոք չի՞ խանգարում այն, որ Պրոբացիայի մասին օրենքի և այլ հարակից օրենքների նախագծերն առաջին ընթերցմամբ ընդունվել են, իսկ Քրեական դատավարության նոր օրենսգիրքը՝ ոչ, Սուրեն Քրմոյանը նշեց՝ խանգարելը չի խանգարի, բայց այդուհանդերձ անցումային դրույթներում գրվել է, որ, օրինակ, այլընտրանքային խափանման միջոցների վերաբերյալ գլուխն ուժի մեջ կմտնի Քրեական դատավարության օրենսգրքի ընդունումից հետո: «Այսինքն՝ պրոբացիայի ծառայությունը կսկսի աշխատել, բայց բուն խափանման միջոցները կկիրառենք միայն Քրեական դատավարության նոր օրենսգրքի ընդունումից հետո»,- ասաց ՀՀ արդարադատության փոխնախարարը՝ հույս հայտնելով, որ այս տարի նաև Քրեական դատավարության նոր օրենսգիրքը կընդունվի և Քրեական օրենսգրքի նախագիծը կլինի Ազգային ժողովում առնվազն քննարկման փուլում:

Ս.Քրմոյանը նշեց նաև, որ պրոբացիայի ծառայության և հարակից այլ օրենքների նախագծերի վերաբերյալ  բազմաթիվ դիտողություններ հաշվի են առնվել, հիմնականում դրանք վերաբերվում էին Քրեական, Քրեական դատավարության և Քրեակատարողական օրենսգրքերի հետ ճիշտ կապերի ապահովմանը: Առաջարկներ են ստացվել պրոբացիայի ծառայության շահառուների իրավունքներին, իրականացման մեխանիզմներին, ամենաշատ առաջարկությունները վերաբերել են ապագայում այդ ծառայության պատշաճ գործունեությունը ապահովելուն, մասնավորապես, որպեսզի դրույթները հստակ կյանքի կոչվեն և ոչ թե ձևական գրված լինեն:

«Օրինակ՝ մենք նոր գլուխ ենք մտցրել, որը վերաբերվում է անչափահասների պրոբացիայի ծառայությանը: Նոր գլուխ ենք մտցրել, որը վերաբերվում է ծանուցումներին, այսինքն՝ ծանուցման մի մեծ համակարգ ենք դրել, որպեսզի  այդ փուլում չխախտվի պրոբացիայի շահառուի իրավունքներն ու պարտականությունները: Համապատասխան պատժատեսակներ են նախատեսվել պրոբացիայի ծառայողին խոչընդոտելու համար: Փոխնախարարը նշեց, որ առաջարկություններն եղել են և՛ տեխնիկական, և՛ օրենսդրական, և՛ նաև կոնցեպտուալ բնույթի: «Փորձել ենք հնարավորինս հաշվի առնել»,- ասաց նա:

Ս.Քրմոյանը նշեց, որ մշակվել են վերապատրաստման ծրագրեր, վերապատրաստվել են ոչ միայն  պրոբացիայի ծառայության ապագա աշխատակիցները, այլև գրեթե բոլոր այլընտրանքային պատիժների կատարման ստորաբաժանման աշխատակիցները, վերապատրաստվել են դատավորները, դատախազները, քննիչները, փաստաբանները և այդ վերապատրաստումները շարունակական են լինելու: