ԼՂՀ օմբուդսﬔնը վճռական է ռազմական հանցագործության համար Ադրբեջանին պատժելու հայցով ﬕջազգային ատյաններ դիﬔլու հարցում

ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ

Բոլորը

11/23/2024 10:48 Իշխանությունը բանակի կերպափոխման նոր հայեցակարգ է ընդունել, որի 8-րդ գլուխը վերնագրված է` Անցում արհեստավարժ բանակի. Աբրահամյան 11/23/2024 10:37 Տիգրան Ավինյանի գլխավորած պաշտոնական պատվիրակությունը մեկնել է ԱՄՆ 11/23/2024 10:31 Մեկնարկել է Հայաստանում գործող բոլոր դատախազների համար նախատեսված դասընթացի երկրորդ փուլը 11/23/2024 10:29 ՀՀ տարածքում ավտոճանապարհներն անցանելի են 11/23/2024 08:27 Նորից իրավիճակ է փոխվել․ «Հրապարակ» 11/23/2024 08:23 Ընթացք կտա՞ «թղթապանակներին», թե՞ կբավարարվի պաշտոնազրկումով. «Փաստ» 11/23/2024 08:21 Փաշինյանը որոշել է ՔՊ-ականներին բանի տեղ չդնել․ «Հրապարակ» 11/23/2024 08:19 Քյարամյանը հարցաքննվել է Աղազարյանի գործով. «Ժողովուրդ» 11/23/2024 08:17 ՔՊ-ական քաղաքապետի ընտանեկան բիզնեսում խախտումներ են բացահայտել․ «Հրապարակ» 11/23/2024 08:13 Փոխքաղաքապետը նախկիններից մեքենա է նվեր ստացե՞լ. Քոչարյանի խարդավանքների հետքերով . «Ժողովուրդ» 11/23/2024 08:11 Խոշոր հարկատուների ցանկում նաև բեռնափոխադրողներ կան. «Փաստ» 11/23/2024 08:08 Փաշինյանի իշխանությունում հետողորմյա են անում․ «Հրապարակ» 11/23/2024 08:03 Ովքեր եւ ինչ ձեւաչափով կընտրեն Հակակոռուպցիոն կոմիտեի նախագահ. թեկնածությունն է առաջադրելու նաեւ Էդգար Ղազարյանը. «Ժողովուրդ» 11/22/2024 23:56 Կարող ենք գնալ նման գործարքի․ Փաշինյանը՝ Ադրբեջանի դեմ միջազգային հայցերից հրաժարվելու մասին 11/22/2024 23:53 Պետերբուրգում վնասազերծել են սրճարանում նռնակ պայթեցնել սպառնացող տղամարդուն 11/22/2024 23:46 Խաղաղության պայմանագրով համաձայնեցված է, որ Հայաստանը և Ադրբեջանը ճանաչում են միմյանց տարածքային ամբողջականությունը, իրար նկատմամբ չունեն տարածքային պահանջներ․ Փաշինյան 11/22/2024 23:43 Բայդենը հեռազանգել է Մակրոնի ռուսական «Орешник» հրթիռի փորձարկումից հետո 11/22/2024 23:39 Փաշինյանը զուգահեռներ է անցկացրել Արեւմտյան Հայաստանի ու Բաքվի կողից շրջանառվող «Արեւմտյան Ադրբեջան» եզրույթի միջեւ 11/22/2024 23:29 ՀՀ իշխանությունները Բաքվին առաջարկել են` ԵՄ դիտորդների ներկայությունը սահմանափակել` սահմանազատված հատվածներում 11/22/2024 23:27 Երևանում. հողային աշխատանքներ կատարելիս Կոմիտասի պողոտայում տրակտորը բախվել է գազատար խողովակին 11/22/2024 23:23 Էլեկտրաէներգիայի անջատման հասցեները 11/22/2024 23:07 Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում. բախվել են «Toyota»-ն ու «Mercedes GLE»-ն, վերջինս կոտրել է խաչմերուկը կարգավորող լուսակիրը ու հայտնվել հետիոտնի անցման վայրում. կան վիրավորներ 11/22/2024 23:01 Մանդատները դնելու խնդրանքով դիմել եմ Զեյնալյանին և Աղազարյանին, հուսով եմ Աղազարյանը ևս անարձագանք չի թողնի․ Փաշինյան 11/22/2024 22:57 Փաշինյանն առաջարկեց, որ հանրաքվե կազմակերպվի արագաչափերի հարցով 11/22/2024 22:54 Գերմանիայի ԱԳ նախարարը հայտարարել է ամուսնուց բաժանվելու մասին 11/22/2024 22:46 Արթուր Պողոսյանի թեկնածությունը կառաջարկվի ՔԿ նախագահի պաշտոնում. Փաշինյանը հաստատեց 11/22/2024 22:45 Նիկոլ Փաշինյանը հաստատեց` ԲԴԽ նախագահը հրաժարական է տվել իր խնդրանքով 11/22/2024 22:39 Նիկոլ Փաշինյանը հաստատել է` հրաժարականներ ներկայացնելու առաջարկը եղել կիրակի օրով` sms-ով 11/22/2024 22:31 Մեր բոլոր պաշտոնանկ արված գործընկերները համակարգային լուրջ փոփոխություններ են իրականացրել ու այդ առումով լավ էին աշխատում․ Փաշինյան 11/22/2024 22:19 Նիկոլ Փաշինյանի հարցազրույցը՝ Հանրային հեռուստաընկերությանը․ ուղիղ միացում 11/22/2024 22:11 Արամ Առաջինը Լիբանանի հայկական կուսակցապետերի և պատգամավորների հետ խորհրդակցություն է անցկացրել 11/22/2024 22:01 Ռիչարդ Գիրը խոսել է Ջուլիա Ռոբերթսի հետ հանդիպման մասին «Գեղեցկուհին» ֆիլմում նկարահանումներից առաջ 11/22/2024 21:39 Մասկը խոստացել է բարձրացնել ԱՄՆ-ի ռազմական ծախսերի արդյունավետությունը 11/22/2024 21:24 Արցախից բռնի տեղահանված 115.000 արցախցուց միայն 30-ի դիմումն է հաստատվել՝ բնակարանային ապահովման ծրագրի համար 11/22/2024 21:12 «Орешник» համակարգը կմատակարարվի հրթիռային զորքերին. Պուտին 11/22/2024 21:01 Ներքին Սասնաշեն գյուղում մեծ քանակությամբ անասնակեր է այրվել 11/22/2024 20:49 Աֆղանստանում մզկիթի 12 ծխականների են սպանել 11/22/2024 20:35 «Արտաշատ» ԲԿ-ն որպես կարմիր գիծ առողջապահությունում. Ծաղիկ Վարդանյան 11/22/2024 20:20 Երևանում. «Zil» մակնիշի բեռնատարը Խարբերդում բախվել է ծառին, ապա բետոնե էլեկտրասյանը. վերջինը կոտրվել է 11/22/2024 20:19 Մեծ տոկոսը կտրելու եմ կացնային ձեւով. Փաշինյան 11/22/2024 20:14 Մուշեղ Մկրտչյանը՝ ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր 11/22/2024 20:02 10 տարի առաջ այս օրը ՊԲ-ն հատուկ գործողություն իրականացրեց. չեզոք գոտուց դուրս բերվեցին հայ օդաչուների դին ու մասունքները 11/22/2024 19:49 Եթե ձայնագրությունները չկորեն՝ կերևա, որ ձեռքս էլ մնացել է ավտոբուսի դռների արանքում. Քաղաքապետարանը հերքում է, որ 100 դրամ չունեցող քաղաքացու նկատմամբ բռնություն է եղել 11/22/2024 19:38 Իսպանիան պաշտպանության պլան է պատրաստում՝ ռազմական ռիսկերի դեպքում 11/22/2024 19:27 Դատախազությունը պահանջում է բռնագանձել Ատեփանավանի նախկին քաղաքապետի գույքը․ Դարաքեշիշյանը դատարանի առաջ է կանգնել՝ թե՛ քաղաքացիական, թե՛ քրեական գործերով 11/22/2024 19:20 Կիևի մարզում Օդային տագնապ Է հայտարարվել 11/22/2024 19:07 Սարգիս Գալստյանը մեղավոր ճանաչվեց լրտեսության համար և դատապարտվեց 18 տարվա ազատազրկման 11/22/2024 18:59 Նախարարը ներկայացրել է «Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության» համաձայնագրի ոլորտային բարեփոխումները 11/22/2024 18:51 Մարդու իրավունքների պաշտպանն ընդունել է Նիդերլանդների Թագավորության արտակարգ և լիազոր դեսպանին 11/22/2024 18:46 Ադրբեջանական SOCAR-ը վաճառում է իր բիզնեսի մի մասը Թուրքիայում

11/22/2024 18:36 Դժբախտ պատահարի հետևանքով մաhաgել է Հայաստանի կարատեի առաջնությունների բազմակի չեմպիոն Մկրտիչ Ղազարյանը 11/22/2024 17:59 «Ֆազ»-ը սպանվել է գլխի շրջանում ստացած հրազենային վնասվածքներից. Մեղադրյալներն են՝ «Չաղ Ռուստամը» և Աշոտ Կուրեղյանը. Հայտնի է ով կքննի 11/21/2024 21:29 Վարորդը մահացել է, ուղևորները տեղափոխվել են հիվանդանոց 11/22/2024 15:19 Հաջիևն ասել է՝ ինչ պայմանով հայերը կարող են վերադառնալ Արցախ 11/21/2024 13:58 ԲԴԽ բոլոր նախագահների լիազորություններն են դադարեցվել՝ նախատեսված ժամկետից շուտ. Սա խոսում է իշխանությունների թևերի բաժանման սկզբունքի ի սպառ բացակայության մասին. Վարդազարյան 11/21/2024 21:51 Արմավիրի մարզում տեսախցիկն արձանագրել է «BMW»-ի և ջերմաքարշ գնացքի բախումը. քննչական բաժինն ու ոստիկանությունն էլ պարզել են մահացածի ինքնությունը 11/21/2024 14:49 Երեք օրվա ընթացքում Ֆրանցիսկոս Պապին երկու անգամ ողջունելու հնարավորությամբ ինձ իսկապես օրհնված եմ զգում. Աննա Հակոբյան 11/21/2024 20:20 Պետական դավաճանության մեջ մեղադրվող տղամարդն ինքնախոստովական ցուցմունքը տվել է ԱԱԾ-ում ծեծի ենթարկվելուց հետո․ նրան դիմակավորված անձինք ձերբակալել են 7 տարեկան երեխայի աչքի առաջ. պնդում է կինը 11/21/2024 16:37 Ռոմանոս Պետրոսյանը կփոխարինի՞ Ռուտամ Բադասյանին 11/21/2024 18:45 Շատ ճիշտ գնահատական է, կամավորականությունը պետություն չունենալու մասին է. Մովսես Հակոբյան 11/22/2024 15:04 Քաղաքապետարանի աշխատակիցները բռնի ուժով իջեցրին ավտոբուսից. TelCell-ի ապարատը կտրոն չի տալիս, ես էլ 100 դրամանոց չունեի.Ահազանգ բնակչից 11/22/2024 10:50 Ողբերգական վթար Երևանում.մահացածը մոտոցիկլի վարորդ պարեկն է. shamshyan.com 11/21/2024 20:35 Ինչ ժառանգություն թողեց Վահե Ղազարյանը 11/21/2024 20:36 Հեղափոխությունը մտնում է «յակոբինյան» փուլ. Փաշինյանն էլ չգիտեր, որ պետք է հեռացնի այդ մարդկանց․ Շարմազանով (Տեսանյութ) 11/22/2024 20:19 Մեծ տոկոսը կտրելու եմ կացնային ձեւով. Փաշինյան 11/21/2024 12:29 Մարտից հետո արցախցիներին 50 հազար դրամի աջակցությունը կնվազեցվի 40 հազարի ու կտրվի միայն թիրախային խմբերին 11/22/2024 23:07 Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում. բախվել են «Toyota»-ն ու «Mercedes GLE»-ն, վերջինս կոտրել է խաչմերուկը կարգավորող լուսակիրը ու հայտնվել հետիոտնի անցման վայրում. կան վիրավորներ 11/22/2024 08:09 Հովիկ Աղազարյանը անհարմար դրության մեջ է դրել Նիկոլ Փաշինյանին. «Ժողովուրդ» 11/21/2024 17:04 Կարեն Սարուխանյանը շարունակո՞ւմ է մնալ Գյումրիի քաղաքապետի՝ ՔՊ-ի թեկնածուն. Էմմա Պալյանը՝ Սարուխանյանի մասին գյումրեցիների կարծիքի վերաբերյալ 11/22/2024 08:19 3 միլիոն դրամը փող չԷ՞․ «Հրապարակ»

ԼՂՀ օմբուդսﬔնը վճռական է ռազմական հանցագործության համար Ադրբեջանին պատժելու հայցով ﬕջազգային ատյաններ դիﬔլու հարցում 04/13/2016 10:34 | ՀՐԱՏԱՊ ԹԵՄԱ

Ղարաբաղա- ադրբեջանական շփման գծում ապրիլի սկզբին Ադրբեջանի զինուժը լայնածավալ ռազմական գործողություններ էր սկսել՝ նպատակ նենալովու ներթափանցել Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության տարածք:

Չորսօրյա թեժ մարտերի ընթացքում պաշտպանության բանակի ստորաբաժանուﬓերին ի վերջո հաջողվել է հետ մղել հակառակորդի հարձակումը, իսկ ապրիլի 5-ին Մոսկվայում հրադադարի մասին համաձայնություն են ձեռք բերել, ինչից հետո դադարել են լայնածավալ ռազմական գործողությունները: Չորսօրյա մարտերի ընթացքում, խախտելով ﬕջազգային մարդասիրական իրավունքի նորﬔրը, Ադրբեջանի բանակը թիրախավորել էր նաև Արցախի Հանրապետության քաղաքացիական բնակչությանը՝ ռմբակոծության տակ պահելով ﬕ քանի շրջկենտրոններ ու գյուղեր, թույլ տալով ռազմական հանցագործություններ:

Մի քանի օր շարունակ հակառակորդի կրակի տակ է եղել Մարտակերտ քաղաքը, Մարտունի քաղաքի ռմբակոծության հետևանքով ﬔկ երեխա զոհվել էր, երկուսը վիրավորվել:

Ադրբեջանցիները Թալիշ գյուղում դաժանաբար սպանել էին երեք տարեց անձանց, որոնց չէին հասցրել տարհանել գյուղից: Ադրբեջանը ռազմական գործողությունների ընթացքում կիրառել է նաև արգելված զենքեր, անգամ խոսակցություններ եղան, որ ադրբեջանական բանակի կազմում կռվել են վարձկան իսլաﬕստներ:

Ադրբեջանցիները նաև խոշտանգել են զոհված հայ զինծառայողների մարﬕնները, ինչը ևս ﬕջազգային մարդասիրական իրավունքների բացահայտ խախտում է: Թույլ տված ռազմական հանցագործությունների համար ﬕջազգային ատյաններում Ադրբեջանին պատասխանատվության ենթարկելու համար արվող քայլերի վերաբերյալ «Արﬔնպրես»-ի թղթակիցը զրուցել է Արցախի Հանրապետության մարդու իրավունքների պաշտպան Յուրի Հայրապետյանի հետ:

-Պարոն Հայրապետյան, վերջին օրերին Ադրբեջանը ղարաբաղա-ադրբեջանական շփման գծում լայնածավալ ռազմական գործողություններ էր սկսել՝ այդ ընթացքում թույլ տալով ռազմական հանցագործություններ, թիրախավորելով քաղաքացիական բնակչությանը, սպանելով խաղաղ բնակիչների և խոշտանգելով զոհված զինծառայողների մարﬕնները: Ի՞նչ քայլեր են արվում այս աﬔնի համար ﬕջազգային ատյաններում Ադրբեջանին պատասխանատվության ենթարկելու համար: Այդ հարցում համագործակցո՞ւմ եք Հայաստանի ձեր գործընկերոջ հետ:

-Հայաստանի մարդու իրավունքների պաշտպանի հետ ﬔնք, բնականաբար, համագործակցում ենք: Իմ խնդրանքով Հայաստանի մարդու իրավունքների պաշտպան Արման Թաթոյանն այցելել էր Ղարաբաղ: Մենք համարյա երկու օր աշխատել ենք ﬕասին: Մենք գնահատում ենք դա, քանի որ Հայաստանի մարդու իրավունքների պաշտպանի կարողությունները, բնականաբար, ավելի շատ են: Բայց ﬔնք էլ որոշակի քայլեր արել ենք: Սկսեմ նրանից, որ դիﬔլ եմ ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների հանձնակատարին, դիﬔլ եմ Եվրոպայի խորհրդի մարդու իրավունքների հանձնակատարին, ինչպես նաև մարդու իրավունքների պաշտպանությամբ զբաղվող ﬕ շարք ﬕջազգային հասարակական կազմակերպությունների: Ես դիﬔլ եմ նաև Եվրոպայի օմբուդսﬔնի ինստիտուտին, որի անդամը ինչպես ես եմ, այնպես էլ Ադրբեջանի մարդու իրավունքների պաշտպանը: Դա ﬕջազգային հասարակական կազմակերպություն է, որը համախմբում է եվրոպական երկրների բոլոր օմբուդսﬔններին և մարդկանց, ովքեր զբաղվում են մարդու իրավունքների պաշտպանության հարցերով: Այն շատ հեղինակավոր կազմակերպություն է, որն անﬕջականորեն աշխատում է Եվրոպական Միության և Եվրոպայի խորհրդի հետ: Այսքանն արվել է, ես չեմ էլ սպասում, որ ﬔնք շատ շուտ իրենց կողﬕց պատասխան կստանանք:

Ես շատ կցանկանայի, որ այդպես լիներ: Այդ կազմակերպությունները, որոնք զբաղվում են մարդու իրավունքների պաշտպանությամբ, պետք է հեռու ﬓան քաղաքական իրադարձություններից, բայց ինչպես էլ լինի՝ քաղաքական գործոնն ազդում է ու նկատվում է հավասարության նշան դնելու պրակտիկան: Աﬔն դեպքում, որոշակի արձագանքներ կան: Ինձ զանգահարում են իմ գործընկերները: Բնականաբար, չեն ցանկանում հանդես գալ հրապարակուﬓերով, որովհետև որոշակի կապեր ունեն նաև Ադրբեջանի ﬔր կոլեգայի հետ: Երբ ինչ-որ վատ լուր են ստանում, զանգահարում, ցավակցում են ինձ, ինչպես նաև հույս են տալիս, որ ի վերջո օրենքն ու իրավունքը պետք է հաղթեն: Ընդհանրապես, ես այն կարծքին եմ, որ այս գործողությունների ընթացքում Ադրբեջանի առաջնային թիրախը եղել է հենց ﬔր քաղաքացիական բնակչությունը: Նպատակն էր ﬔզ դրանով կոտրել, ցույց տալ, որ կարող է արհամարհել ցանկացած քաղաքակիրթ աշխարհում ընդունված կանոն և թիրախ դարձնել քաղաքացիական բնակչությանը: Եվ այստեղ նշանակություն չունի, թե այդ գործողությունների ընթացքում քաղաքացիական անձանց շրջանում քանի մարդ է տուժել:

Մեզ կարող են ասել, որ նման դեպքերում տուժածները պետք է ավելի շատ լինեն, սակայն մարդիկ պետք է ﬕ բան հասկանան, որ Արցախի բնակչությունը առաջին անգամ չէ, որ ռազմական դրության ﬔջ է: Մենք տասնյակ տարիներ գտնվում ենք ռազմական դրության ﬔջ, և փոքրից ﬕնչև աﬔնածեր մարդը գիտի, թե ինչ է պետք անել նման պարագայում, ոնց պաշտպանել իր կյանքը: Եվ այդ կազմակերպվածութան շնորհիվ մարդիկ էվակուացվել են, իրենք են փորձել ինչ-որ ձևով իրենց կյանքը փրկել: Ձևերը ﬔնք գիտենք: Միայն շնորհիվ այդ կազմակերպվածության ﬔնք քիչ զոհեր ենք ունեցել:

Եթե այս աﬔնը լիներ ﬔկ այլ երկրում, քաղաքացիական բնակչության շրջանում զոհերն ավելի շատ կլինեին: Նրանք բացահայտ թիրախ են դարձրել ﬔր ﬕ քանի շրջկենտրոններ՝ Մարտունին, Մարտակարտը, վերջերս Հադրութն էլ է տուժել, Մատաղիսի ու Թալիշի մասին էլ չեմ ասում: Այս աﬔնը ﬕանշանակ Ժնևյան կոնվենցիայի խախտում է ու համարվում է ռազմական հանցագործություն: Ժնևյան կոնվենցիաներով արգելվում են քաղաքացիական բնակչության, օբյեկտների դեմ գործողությունները: Մենք գիտենք, որ ադրբեջանցիների գործողությունների արդյունքում մարդկանց տներ են ավերվել, դպրոցներ են տուժել, սպանվել է երեխա, վիրավորվել են երեխաներ: Մտել են տուն ու դաժանաբար սպանել են երեք տարեց մարդկանց: Բացի դրանից, նրանք անդամահատել են այդ մարդկանց:

-Պատրաստվո՞ւմ եք Ադրբեջանին պատասխանատվության ենթարկելու համար դիﬔլ ﬕջազգային ատյաններ:

-Ադրբեջանական զորաﬕավորուﬓերի կատարած վայրագությունների առթիվ Արցախի դատախազությունում, քննչական մարﬕններում քրեական գործ է հարուցվել և քննվում է: Այդ քրեական գործի շրջանակներում հնարավոր է առավելագույն փաստեր հավաքել, որոնք կապացուցեն, որ Ադրբեջանի կողﬕց ռազմական հանցագործություններ են իրականացվել: Նրանք տեղերում զննում են իրականացնում, կատարում են դատաբժշկական և այլ փորձաքննություններ, որոնց որոշուﬓերը դառնալու են իրական ապացույցներ: Մենք Ադրբեջանին պատասխանատվության ենթարկելու հարցով, իհարկե, դիﬔլու ենք ﬕջազգային ատյաններ, բայց թե որ դատարան կդիﬔնք, դա կորոշենք հետագայում: Բնականաբար, ﬔնք էլ ﬔր կողﬕց կանենք ﬔր քայլերը՝ հիﬓվելով այդ փաստերի վրա, որոնք ստանում ենք և դեռ ստանալու ենք ﬔր

քննչական մարﬕններից: Ինքներս էլ ենք շարունակում փաստահավաք գործունեություն:

Արդեն ամբողջական պատկեր ունենալուց հետո ﬔնք արդեն կորոշենք, թե որ դատարան ենք դիմում: Աշխարհում գործում են տարբեր դատարաններ: Սա կարծես թե ավելի մոտ է այն դատարանի լիազորություններին, որը կոչվում է ﬕջազգային քրեական դատարան: Մենք պետք է անպայման դիﬔնք այդ դատարան՝ Ադրբեջանին պատասխանատվության ենրթակելու պահանջով: Եթե անգամ նրանք ասեն, որ իրավասու չեն, ﬔնք պետք է այլ մարﬕնների դիﬔնք: Եթե պարզվում է, որ չեն քննում ﬔր գործը, այստեղ առաջանում է ﬔկ այլ դատական մարﬕն ստղծելու անհրաժեշտություն: Մենք գիտենք, որ պատմության ﬔջ կան այլ դատական մարﬕններ, որոնք ստեղծվել են հատուկ որևէ ﬔկ գործ քննելու համար: Եթե ﬔնք զգանք, որ անգամ 1 տոկոս նման հնարավորություն ունենք, աﬔն ինչ պետք է անենք դրա համար:

-Պարոն Հայրապետյան, կարճատև ռազմական գործողությունները լուսաբանել են նաև հեղինակավոր լրատվաﬕջոցներ, որոնք նույնպես նկարահանել են Ադրբեջանական զորաﬕավորուﬓերի կատարած վայրագությունները: Լրատվաﬕջոցների հրապարակուﬓերը կարո՞ղ են դատարանում ապացույց համարվել:

-Ցանկացած դատարան ոչ թե քարացած ﬕ մարﬕն է, որը ﬕայն նայում է փաստերը, այլ նաև դատական քննություն է իրականացվում: Դատարանն իրավասու է դա անել, նրանք նշանակում են դատախազ, որին լիազորում են հավաքել լրացուցիչ փաստեր նաև ﬔդիա հարթակում: Դատարանն օգտագործում է իր հնարավորությունը՝ հավաքված նյութերի ճշգրտությունը ստուգելու համար: Մենք էլ ﬔր փաստաթղթերում պետք է հղուﬓեր տանք լրատվաﬕջոցներին, որովհետև իրավունք չունենք կորցնել այն փաստերը, որոնք կան ԶԼՄ-ներում: Այս աﬔնը պետք է քննվի ﬔր ապագա դիմուﬕ հիմքում:

Ես նրա կողﬓակիցն եմ, որ փաստերը հավաքելուց հետո ﬔնք նստենք հանգիստ քննարկենք իրավապահ մարﬕնների, պատգամավորների, ﬕջազգային իրավունքի մասնագետների հետ, որոնք հրավիրված կլինեն նաև Հայաստանից, որպեսզի համատեղ ուժերով որոշենք, թե որ դատարան ենք գնում՝ գործող դատարաններից ﬔկը դիﬔնք, թե խնդրենք, որ առանձին դատարան ստեղծվի: Բացի այդ, քաղաքացիներն էլ հնարավորություն ունեն սեփական նախաձեռնությամբ, իրենց ﬖասները փոխհատուցելու համար դիﬔլ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան: Դա ժամկետ չունի, եթե անգամ ավելի ուշ արվի, չի խանգարի: Մեր աշխատակիցները հիմա շրջում են հյուրանոցներով, շփվում իրենց բնակավայրերը լքած քաղաքացիների հետ: Նրանք էլ են համարվում տուժած, որովհետև զրկված են բնականոն կյանքից: Ինչի՞ համար մարդ պետք է հյուրանոցում ապրի:

-Եթե դատարանում ներկայացվեն բավարար ապացույցներ, որ Ադրբեջանն իսկապես ռազմական հանցագործուևթյուն է իրականացրել, ի՞նչ պատիժ է սպասվում Ադրբեջանին:

-Այն, ինչ ﬔնք անում ենք, անում ենք նրա համար, որպեսզի Ադրբեջանի ղեկավարությանը պատասխանատվության կանչենք՝ որպես ռազմական հանցագործներ: Մենք գիտենք նման օրինակներ: Չնայած դժվար է բավարարվել ﬕայն դրանով, որովհետև դրանց արածներն այնքան բարբարոսկան են, որ դժվար է ասել, թե ﬕայն այդքանը հերիք է: Եթե ﬔնք իսկապես կարողանանք ապացուցել, իսկ դա ակնհայտ է, որ խաղաղ քաղաքացիական բնակչություն է տուժել, եղել են խոշտանգուﬓեր, ինչը ﬕջազգային մարդասիրական իրավունքի նորﬔրի խախտուﬓեր են, այս դեպքում կլինի նաև համապատասխան փոխհատուցում: Բայց գլխավորն այն է, որ նրանք ճանաչվեն ռազմական հանցագործներ և ենթարկվեն քրեական պատասխանատվության:

-Պարոն Հայրապետյան, Դուք նշեցիք, որ այս պահին քրեական գործ է հարուցված, որի շրջանակներում կատարված քննության ընթացքում հավաքած փաստերով դիﬔլու եք ﬕջազգային ատյաններ: Ե՞րբ հնարավոր կլինի ավարտել փաստահավաք գործողությունները և Ադրբեջանին պատասխանատվության ենթարկելու հայցով դիﬔլ ﬕջազգային որևէ դատարան:

-Չեմ կարող ասել, թե որքան կտևի այդ գործընթացը, բայց կարող եմ ասել, որ ﬔնք պետք է շատ արագ աշխատենք: Գիտեք, ﬕջազգային քրեական դատարանը ﬔծ հեղինակություն ունի, և եթե ﬔնք շատ արագ կարողանանք փաստեր հավաքել ու դիﬔլ այդ դատարան, դա ﬔզ հնարավորություն կտա որոշակի ժամանակահատվածում՝ ﬕնչև դատարանի որոշում կայացնելը, կանխաել պատերազﬕ հնարավոր վերսկսումը: Հիմա ﬔնք չենք հավատում, որ հրադադարը վերջնական է ու հակառակորդն էլի լայնածավալ հարձակում չի սկսի: Իսկ դատարան դիﬔլը ﬔզ հնարավորություն կտա հավատալ, որ որոշակի ժամանակահատվածում հակառակորդը ռազմական գործողությունները չի վերսկսի:

-Այս ընթացքում հնչել են տարբեր գնահատականներ, որ Ադրբեջանը ռազմական գործողությունների ընթացքում կիրառել է նաև արգելված զինատեսակներ: Այս հարցն ուսուﬓասիրության առարկա դարձրե՞լ եք:

-Մենք դա էլ ենք ուսուﬓասիրում: Պետք է հասկանանք, թե հակառակորդի կողﬕց օգտագործված զենքերը որքանով են արգելված: Նման կասկածներ կան, որ ակառակորդը կիրառել է արգելված զինատեսակներ: Ժնևյան սկզբունքներում կա «զենքի չարդարացված կիրառում» տերﬕնը, ինչը նշանակում է, որ օգտագործվել է զենք, որն այդտեղ պետք չէ կիրառել: Նրանք իրենց ողջ զինանոցը, զրահատեխնիկան բերել են ռազմաճակատ: Այդքան զենքի կուտակուﬓ արդեն խոսում է նրա մասին, որ նրանք ոչ ﬕայն զինվորի հետ էին փորձում մարտնչել, այլ փորձում էին մաքսիմալ ﬖաս տալ քաղաքացիական բնակչությանը, ինչը ﬕջազգային մարդասիրական իրավունքի խախտում է:

-Խոսակցություններ եղան, որ Ադրբեջանի բանակի կազմում մարտերին մասնակցել են նաև վարձկան իսլաﬕստներ:

-Գիտեք, այսօրվա Ադրբեջանը «Իսլամական պետություն» ահաբեկչական խմբավորուﬕց ոչ ﬕ բանով չի տարբերվում: Այդ պետության վարքագիծը շատ նման է «Իսլամական պետություն» ահաբեկչական խմբավորման պահվածքին: Ադրբեջանն էլ ﬕ քանի անգամ հայտարարել է, որ այդ խմբավորման ﬔջ ներգրավված են Ադրբեջանի քաղաքացիներ: Վերջերս էլ տեղեկություններ են եղել, որ «Իսլամական պետություն»-ն իր վարձկաններին աշխատավարձ չի վճարում: Այս դեպքում պարզ է, որ դրանք վերադառնալու են Ադրբեջան: Իսկ եթե Ադրբեջանը պատրաստ է բանտերից ցանկացած հանցագործի ազատել և ներգրավել մարտական գործողություներում, կարող են իրենց բանակի կազմում օգտագործել նաև «Իսլամական պետության» զինյալների, մոջահեդների:

-Ադրբեջանցիները նաև խոշտանգել են զոհված հայ զինվորների մարﬕնները: Նման վարքագիծը տեղավորվո՞ւմ է ռազմական հանցագործությունների շրջանակներում:

-Այո, դա էլ է Ժնևյան կոնվենցիաների խախտում: Սա էլ ապացույց է, որ կատարվել է պատերազմական հանցագործություն: Այս դեպքում պատասխանատվության պետք է ենթարկվի ոչ թե նման վայրագություններ կատարած զինվորը, այլ նա, ով ուղարկել է այդ զինվորին: Խոսքն այս դեպքում Ադրբեջանի ռազմաքաղաքական ղեկավարության մասին է:

-Ադրբեջանին պատասխանատվության ենթարկելու առանձին հայցով դիﬔլո՞ւ եք որևէ ﬕջազգային ատյան, թե՞ համատեղելու եք փաստերը և Հայաստանի հետ համատեղ հայց ներկայացնեք:

-Իհարկե, Հայաստանը ﬕջազգային ատյաններ դիﬔլու է, ինչը շատ կարևոր է: Բայց ﬔնք էլ պետք է ﬔր կողﬕց դիﬔնք: Շատ հավանական է, որ ﬕջազգային ատյանները հրաժարվեն քննարկել Արցախի դիմումը, քանի որ ﬔր պետությունը չճանաչված է: Բայց որևէ ﬔկը չի կարող ասել, թե ինչ կլինի 10 տարի հետո, իսկ քանի որ նման դիմուﬓերը վաղեմության ժամկետ չունեն, դրանք կարող են որոշ ժամանակ հետո քննարկման առարկա դառնալ: Եթե անգամ իմանանք, որ չեն քննարկելու ﬔր դիմումը, ﬔնք չպետք է հուսահատվենք ու ոչինչ չանենք: Պետք է դիﬔնք ու իմանանք, որ ﬔր պարտքը կատարել ենք:

Հեղինակ՝ Շանթ Խլղաթյան

Լուսանկարը՝ Armenpress-ի