Փաստ ինֆո

Ցմահ ազատազրկման դատապարտված,  20 տարի պատիժ կրող Արթուր Մկրտչյանի նկատմամբ տույժերի մասին որոշում կայացնելիս   խախտվել են  ՀՀ սահմանադրությամբ ամրագրված  համաչափության ու որոշակիության սկզբունքները:   Տույժի ենթարկելու քրեակատարողական հիմնարկի  երկու որոշումները անվավեր ճանաչելու պահանջի վերաբերյալ ցմահ  դատապարտյալ Արթուր Մկրտչյանի դիմումի քննությանն այսօր հայտարարեց  դատապարտյալի ներկայացուցիչ, փաստաբան Ռոբերտ Ռևազյանը:

Փաստաբանն ընդգծեց, որ քանի դեռ հակառակը չի ապացուցվել, հստակ է, որ թեև իր վստահորդին ասվել է, որ եթե ինքնակամ հանձնես արգելված իրը՝ բջջային հեռախոսը, կազատվես պատասխանատվությունից, սակայն ինքնակամ հանձնելուց հետո դատապարտյալն  ենթարկվել է  կարգապահական տույժի:

Դատապարտյալի ներկայացուցիչը նշեց, որ եթե իր վստահորդը չհանձներ հեռախոսը և այն հայտնաբերվեր խուզարկությամբ, նույնպես նույն տույժն էր ստանալու՝ նկատողություն:

«Նուբարաշեն» քրեակատարողական հիմնարկի ներկայացուցիչ Արմեն Պետրոսյանը փորձեց շեշտադրումներ ավելացնել, մասնավորապես,  «ինքնակամ հանձնել» տերմինի փոխարեն օգտագործեց «իր կամքով  է  հանձնել»   կամ  «ինքն է հանձնել», ինչից ասվածի իմաստը չփոխվեց: ՔԿՀ ներկայացուցիչը նույն հարցի վերաբերյալ երեք տարբեր պատասխան տվեց՝  նախ նա ասաց, որ ինքնակամ չհանձնելու դեպքում անձը կարող է ենթարկվել նկատողության,  ապա ասաց՝  խիստ նկատողության կամ պատժախուց տարվելու,  եղավ նաև երրորդ պատասխանը՝  նկատողություն, խիստ նկատողություն, պատժախուց տանելը:

Ռ.Ռևազյանը հակադարձեց, որ միայն իր վստահորդի պարագայում   երկորդ անգամ նույն խախտման, այն է՝ բջջային հեռախոս պահելու համար նույն կարգապահական տույժն է նշանակվել՝   նկատողություն: Այդ դեպքում ո՞րն է տարբերությունը ինքնակամ հանձնելու և խուզարկությամբ հայտնաբերվելու դեպքում նշանակված տույժերի   միջև, հարցրեց փաստաբանը:

Իսկ լինո՞ւմ են դեպքեր, երբ անձը ինքնակամ հանձնում է ու տույժի չի ենթարկվում հարցին  ՔԿՀ ներկայացուցիչը պատասխանեց, որ եթե անձը հայտարարում է, որ ասենք,  միջանցքում գտել է  հեռախոսը ու չի օգտագործել,  ինքնակամ հանձնում է, չի ենթարկվում տույժի:

Ռ.Ռևազյանը մեջ բերեց ՀՀ քրեակատարողական օրենսգրքի  96-րդ հոդվածի առաջին մասը, ըստ որի ազատազրկման դատապարտված անձի կողմից պատիժը կրելու սահմանված կարգի չարամիտ խախտումներ են համարվում զանցանքը, ուղղիչ հիմնարկի վարչակազմի ներկայացուցիչներին ուղղված սպառնալիքը, անհնազանդությունը կամ անհարգալից վերաբերմունքը կամ այլ խմբային անհնազանդություններ կազմակերպելը կամ դրանց ակտիվորեն մասնակցելը, նշված խախտումները կատարելու նպատակով խմբեր կազմակերպելը կամ դրանց մասնակցելը, ինչպես նաև մեկ տարվա ընթացքում պատժի կրման սահմանված կարգի երկու կամ ավելի խախտումները, եթե դրանցից յուրաքանչյուրի համար դատապարտյալը ենթարկվել է տույժի։

Մասնավորապես, «եթե դրանցից յուրաքանչյուրի համար դատապարտյալը ենթարկվել է տույժի»   ձևակերպումը, ըստ դատապարտյալի ներկայացուցչի,  թույլ է տալիս եզրահանգելու, որ ոչ բոլոր դեպքերում է անձը ենթարկվում տույժի:

Դիմումի քննության այսօրվա նիստում ՔԿՀ ներկայացուցիչը միջնորդեց դիմումը վերադարձնել դիմումատուին, քանի որ, ըստ քրեակատարողական օրենսդրության ու Ներքին կանոնակարգի դրույթների, որոշումները կարող են բողոքարկվել հսկողություն իրականացնող մարմիններին:  Ռոբերտ Ռևազյանի այն հարցին, թե իր վստահորդին պարզաբանվե՞լ է, արդյոք, որոշումների բողոքարկման կարգը, ՔԿՀ ներկայացուցիչն ընդհանրական պատասխան տվեց՝  երբ ծանոթացնում են տույժի մասին որոշմանը, բանավոր բացատրվում  է նաև բողոքարկման կարգը:

Դուք ասացիք ինչպես պետք է լինի, այլ ոչ թե ինչպես կա՝  հակադարձեց դատապարտյալը.  «Չեն բացատրել բողոքարկման կարգը, ոչ էլ պարզաբանել են, թե որոշումներն ինչ հետևանքների կարող են բերել»: Ա.Մկրտչյանը նշեց նաև, որ ինքը հինգ տարի հետո է իմանում հետևանքների մասին, իսկ ՔԿՀ վարչակազմն էլ իրեն ասել է, որ կարող է բողոք ներկայացնել դատարան:

Ռ. Ռևազյանն իր հերթին  նշեց, որ իրենք դիմում են ներկայացրել ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի հիմքով: Իսկ հոդվածն ամրագրում է, որ որոշումների ու գործողությունների օրինական և հիմնավոր չլինելու դեմ բողոքները կարող են ներկայացվել դատարան, եթե այդ որոշումներով ու  գործողություններով  խախտվել են անձանց իրավունքներն ու օրինական շահերը և եթե նրանց բողոքները չեն բավարարվել դատախազի կողմից: Փաստաբանը հավելեց, որ իրենք վիճարկում են նաև համապատասխան մարմնի անգործությունը:

Դատարանը մերժեց ՔԿՀ ներկայացուցչի միջնորդությունը:

Հաջորդ դատական նիստում իր դիրքորոշումը կհայտնի դատախազ Վահան Հարությունյանը:

Հիշեցնենք, որ Արթուր Մկրտչյանը  1997թ. դատավճռով դատապարտվել է մահապատժի՝ համածառայակիցների սպանության մեղադրանքով,  2003թ.  մահապատիժը փոխարինվել է  ցմահ ազատազրկման:

Արդեն քսաներորդ տարին է, ինչ դատապարտյալը կրում է իր պատիժը և օրենքով կարող է ներկայացվել վաղաժամկետ ազատ արձակման, սակայն 2011թ. երկու անգամ բջջային հեռախոս ունենալու համար տույժի ենթարկվելը, այսինքն՝   չարամիտ խախտում կատարելը   խանգարող հանգամանք  է:  Ըստ օրենքի, վաղաժամկետ ազատ արձակման համար դատապարտյալը վերջին հինգ տարում չարամիտ խախտում չպետք է կատարած լինի, իսկ չարամիտ խախտում է գնահատվում   մեկ տարվա ընթացքում երկու խախտումը: