Կենսաբանական գիտությունների դոկտորը՝ ալյուրի՝ ֆոլաթթվով հարստացման մասին բաց նամակ է հղել

ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ

Բոլորը

01/22/2025 14:36 Տիգրան Բալայանը Բելգիայի Սենատի նախագահին է ներկայացրել Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերությունների կարգավորմանն առնչվող հարցեր 01/22/2025 14:31 Իրանում ռազմական ինքնաթիռ է կործանվել 01/22/2025 14:17 Էդվարդ Ասրյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել պաշտպանության նախարարին կից կոլեգիայի նիստ 01/22/2025 14:14 Արսեն Թորոսյանն ընտրվել է ԱԺ առողջապահության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ 01/22/2025 14:09 Արցախը հանձնել են ռուսները՝ Ադրբեջանի հետ համագործակցելով, թող իրենք էլ վերադարձնեն. ՔՊ-ական պատգամավոր 01/22/2025 14:07 Ռուս-իրանական գազատարը կարող էր բարձրացնել ՀՀ անվտանգությունը, դա լավ հնարավորություն էր, որը կորցնում ենք․ Մանվելյան 01/22/2025 13:53 Իրանում հրդեհ է բռնկվել 18 հազար տոննա տարողությամբ նավթի պահեստում 01/22/2025 13:51 Հայաստանում ապրող մեր քաղաքացիները ռելոկանտներ չեն, և պետք չէ ստեղծել մի իրավիճակ, որ մեկ այլ երկրում դառնան ռելոկանտներ. «Տնտեսական պրոյեկտ» 01/22/2025 13:51 Ջերմաստիճանը բարձրանալու է 01/22/2025 13:29 Թալանել են տունս, տարել են գումար, մի քանի ոսկյա շղթա, ժամացույց, վնասի չափը կազմել է 7,5-8 մլն դրամի չափով է. Հրաչյա Հակոբյան 01/22/2025 13:25 Կոլաբորացիոնիստնե՞ր թե՞ դյուրահավատներ. «Հրապարակ» 01/22/2025 13:14 ՀՀ ԱԽ քարտուղարը շնորհավորել է Մայքլ Ուոլցին պաշտոնը ստանձնելու կապակցությամբ 01/22/2025 13:10 Ծիծաղելի է, թե շահ ունեմ անտառահատումներից, ծեծկռտուք չի եղել ՔՊ նիստին, միայն քննադատել եմ կառավարությանը. Հայկ Սարգսյան 01/22/2025 13:04 Հայաստանի ծանրամարտի ֆեդերացիայի նախագահ է ընտրվել Արայիկ Հարությունյանը 01/22/2025 12:57 «Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ում ձերբակալվել է ներքնազգեստում թմրամիջոց թաքցրած քաղաքացին 01/22/2025 12:49 ԼՂ-ում մնացած մեքենաների համար նույնպես տերերը չպետք է գույքահարկ վճարեն. Խաչատրյան 01/22/2025 12:44 Մեծ Բրիտանիան խորհուրդ է տալիս զերծ մնալ Հայաստան-Ադրբեջան արևելյան սահման գնալ. Խաչատրյան 01/22/2025 12:25 Սիրունյանն արդեն իր թեկնածությունը հետ է քաշում, իրավիճակը պետք է պարզաբանվի. Կոնջորյան 01/22/2025 12:08 Վարչապետը շնորհավորական ուղերձ է հղել Բուլղարիայի վարչապետին 01/22/2025 12:04 Ալեքսանդ Սիրունյանը հրաժարվեց ԲԴԽ անդամի թեկնածությունից 01/22/2025 11:46 Օհանյանի օրոք տուն գնալը 10 000 էր, հենց գալիս էր, տանկերը պլպլացնում ու բոլորս ներկա շարվում էինք. Սիսակ Գաբրիելյան 01/22/2025 11:40 Համաշխարհային բանկի խումբը կաջակցի Հայաստանում աշխատատեղերի ստեղծմանն ու դիմակայունությանը 01/22/2025 11:36 Գարիկ Գալեյանն արդեն տնային կալանքի տակ է, բայց դատարանը որոշումներն առ այս պահը չի ուղարկել պաշտպանության կողմին՝բողոքարկման համար․ փաստաբանն ահազանգում է 01/22/2025 11:32 Տարադրամի փոխարժեքները հունվարի 22 -ին 01/22/2025 11:28 «ԽԾԲ»-ով առաջնորդվող դպրոցի տնօրենները կպատժվեն. տեսչական մարմինը վերահսկողության նոր գործիքակազմեր կունենա 01/22/2025 11:21 Սրբուհի Գալյանն ընդունել է Ղազախստանի Հանրապետության դեսպանին 01/22/2025 11:09 Եթե քաղաքացին ստացել է միանվագ գումար, որը չի գերազանցում 300 հազար դրամը, ապա այն համարվում է չհարկվող գումար և հայտարարագրում կարող է չլրացվել. ՊԵԿ 01/22/2025 10:56 Մինչև 300,000 դրամ փոխանցումները կարող եք չհայտարարագրել. Չախոյան 01/22/2025 10:50 Հաղթանակ թաղամասում սուպերմարկետ է այրվել 01/22/2025 10:33 Նալբանդյան փողոցում այրվել է ավտոմեքենա 01/22/2025 10:32 ՀՀ իշխանությունը ճիշտ կանի, որ ԱՄՆ-ում նոր դեսպան նշանակի. միջազգայնագետ 01/22/2025 10:27 Թուրքիայի ու Ադրբեջանի համար քաղաքական հաշվարկի ժամանակահատված է. Աբրահամյան 01/22/2025 10:22 ԱԺ նիստը շարունակվում է. ինչ է քննարկվում այսօր. ուղիղ 01/22/2025 10:18 Հրդեհ՝ կրպակներում. շենքի նկուղից տարհանել են 2 քաղաքացու 01/22/2025 08:19 Թալանել են պատգամավորի տունը․ «Հրապարակ» 01/22/2025 08:16 Նախարարը հավակնում է վարչապե՞տ դառնալ. միայն նա էր Թրամփի երդմնակալությանը նվիրված երեկոյին. «Ժողովուրդ» 01/22/2025 08:14 ԵՄ դիտորդների հարցով բանակցում են․ «Հրապարակ» 01/22/2025 08:10 ՔՊ-ական Սարիկ Մինասյանը քարոզարշավը չմեկնարկած փաստացի քարոզարշավ է սկսել Գյումրիում. «Ժողովուրդ» 01/22/2025 08:07 Արմեն Մելիքբեկյանի գլխին մութ ամպեր են կուտակվում․ «Հրապարակ» 01/22/2025 08:04 Վարորդները կմիանա՞ն բոյկոտին․ «Հրապարակ» 01/22/2025 07:49 Ալեն Սիմոնյանը կարծում է, որ «Արցախ» ասելու համար Ադրբեջանը պատերազմ կսկսի. 200 կմ² տարածքի հարցը խաղաղ կլուծեն. «Ժողովուրդ» 01/22/2025 07:44 Վահրամ Սահակյանին մեղադրանք կառաջադրվի. «Ժողովուրդ» 01/21/2025 23:57 Էլեկտրաէներգիայի՝ վաղվա անջատման հասցեները 01/21/2025 23:51 Թուրքական հանգստավայրում հրդեհի զոհերի թիվը հասել է 76-ի․ կան ձերբակալվածներ 01/21/2025 23:44 Դատավոր Գառնիկ Ստեփանյանի լիազորությունները կասեցվել են. քրեական հետապնդում կհարուցվի 01/21/2025 23:38 Խոշոր ու ողբերգական ավտովթար՝ Արագածոտնի մարզում. Ուշիի ոլորաններում բախվել են «Howo» բեռնատարն ու «Mercedes»-ը. կան զոհեր ու վիրավորներ 01/21/2025 23:23 Սերոբ Գասպարյանի մասնակցությամբ չորս առերես հարցաքննություն է եղել 01/21/2025 23:19 «Սևան» ՔԿՀ-ում բացվել է կահույքագործության արհեստանոց-կենտրոն 01/21/2025 23:06 Իրավիճակը՝ Լարսում 01/21/2025 23:03 Հանրապետության մի շարք հասցեներում կդադարեցվի ջրամատակարարումը

01/21/2025 14:30 Փաշինյանի կինն անդրադարձել է տրանսպորտի թանկացմանն ու առաջարկել չդոփել տեղում 01/21/2025 20:14 Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարության դեմ կեղծ դատավարության երկրորդ նիստն ավարտվել է 01/21/2025 19:10 Ահազանգ. նախկին փաստաբան, այժմ հակակոռուպցիոն դատարանի դատավորը նախկին կնոջը սպառնացել է խլել ունեցվածքը 01/22/2025 08:19 Թալանել են պատգամավորի տունը․ «Հրապարակ» 01/21/2025 08:25 Հրաժարականի պատճառը նաեւ Արսեն Թորոսյանն է․ «Հրապարակ» 01/20/2025 18:45 Երևանում մի թիզ հող չեմ վերցրել, եթե ուզեի՝ Երևանի կեսը կվերցնեի, ոչ թե կասեի՝ քո հողը իմ անունով գրանցի. Հովսեփյան (տեսանյութ) 01/20/2025 19:15 Սա ճանապարհ է դեպի ոչ մի տեղ, դրա տնտեսական, սոցիալական և ռազմաքաղաքական հետևանքները ծանրագույն կլինեն ՀՀ-ի համար. Ատոմ Մարգարյան 01/21/2025 08:30 Տավուշում պայքար են ուզում` առաջնորդ չկա․ «Հրապարակ» 01/22/2025 11:46 Օհանյանի օրոք տուն գնալը 10 000 էր, հենց գալիս էր, տանկերը պլպլացնում ու բոլորս ներկա շարվում էինք. Սիսակ Գաբրիելյան 01/21/2025 23:38 Խոշոր ու ողբերգական ավտովթար՝ Արագածոտնի մարզում. Ուշիի ոլորաններում բախվել են «Howo» բեռնատարն ու «Mercedes»-ը. կան զոհեր ու վիրավորներ 01/21/2025 14:39 Սիսիանում տղամարդը նռնակ է նետել բնակչի տան ուղղությամբ, որը պայթել է. shamshyan.com 01/21/2025 18:52 Առողջական խնդիրների դեպքում դրանք լուծվում են մեկուսարանում՝ ըստ ադրբեջանական քարոզչության հայտարարել է Արայիկ Հարությունյանը 01/21/2025 20:49 Կանանց բացատրել են սեքսի ժամանակ ցավի պատճառները եւ նշել դրանից խուսափելու միջոցները 01/21/2025 07:55 Փոխնախարարի որդին ազատվել է բանակից. Փաշինյանը նոր խստացումներ է անում. «Ժողովուրդ» 01/20/2025 15:09 Խայտառակություն էր․ ԿԿՀ-ն բացասական եզրակացություն է տվել Ալեքսանդր Սիրունյանի բարեվարքությանը 01/21/2025 14:22 Գառնիկ Դանիելյանի ելույթից հետո իրավիճակը լարվել է. վեճ` ԱԺ-ում 01/21/2025 16:44 Երևանի Մետրոպոլիտենում արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել, քաղաքացին հայտնվել է գծերի վրա 01/21/2025 11:01 Անարդարացի է. էն, ով ունի 1 մլն դոլար արժողությամբ մեկ գույք, վճարում է տասնապատիկ ավելի հարկ, քան էն մեկն, ով ունի 1 մլն-ի 10 հատ գույք. Աղազարյան 01/21/2025 21:43 Բաքվում ԼՂՀ նախկին ղեկավարների «ցուցադրական» դատավարությունը Ալիևի անձնական վրեժխնդրության ակտ է․ Զատուլին 01/20/2025 15:18 Ռուս հայտնի դերասան Գոշա Կուցենկոյի ավտոմեքենայում կնոջ դի է հայտնաբերվել

Կենսաբանական գիտությունների դոկտորը՝ ալյուրի՝ ֆոլաթթվով հարստացման մասին բաց նամակ է հղել 03/21/2016 12:47 | Առողջություն

Բաց նամակ

ՀՀ Առողջապահության նախարար պրն. Ա.Մուրադյանին և

ՀՀ այլ պատկան մարմիններին

2014թ. նոյեմբերին Հայաստանի Առողջապահության նախարարությունը քննարկման ներկայացրեց ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի հետ համատեղ մշակված «Ցորենի ալյուրի հարստացման վերաբերյալ» օրենքի նախագիծը, որով նախատեսվում է մեր հանրապետությունում օգտագործվող ցորենի ալյուրի մեջ ֆոլաթթվի և երկաթի պարտադիր ավելացում:

Հանրապետության բնակչության կողմից այդ հարցին բացասական վերաբերմունքը դրդեց մեզ ծանոթանալու գիտական գրականությանը և հարցը քննարկել Կենսաքիմիկոսների հայկական ասոցիացիայում: 27. 05. 2015-ին մենք արտահայտեցինք այդ օրենքի դեմ մեր հստակ ձևավորված կարծիքը:

Դրանից հետո հանդիպեցինք Հայաստանի Առողջապահության նախարար պրն. Ա. Մուրադյանի հետ: Տեղի ունեցավ երկկողմ կարծիքների փոխանակում: Ըստ նախարարի, բարձրակարգ գիտական կենտրոնների հետազոտությունների հիման վրա Հայաստանի ամերիկյան համալսարանում պատրաստվել է ակնարկ, որը լիովին հաստատում է Հայաստանում ֆոլաթթվով և երկաթով ալյուրի հարստացման անհրաժեշտությունը:

Այդ ակնարկի էլեկտրոնային տարբերակը մեր խնդրանքով տրամադրվեց մեզ (շնորհակալություն նախարարի մամլո քարտուղար տկն. Անահիտ Հայթայանին):

Սակայն, ինչպես ակնարկում բերված նյութերը, այնպես էլ դրանցից բխող հեղինակի (Անի Մովսիսյան) եզրահանգումները հաստատեցին մեր ունեցած այն կարծիքը, որ Հայաստանում ալյուրի հարստացումն անթույլատրելի է:

Ստորև ներկայացնում ենք վերը նշված ակնարկի հիման վրա խնդրո առարկայի վերաբերյալ մեր կարծիքը:

Կարծիք

«FORTIFICATION OF WHEAT FLOUR WITH FOLIC ACID AND IRON. BENEFITS AND RISKS» «ՖՈԼԱԹԹՎՈՎ և ԵՐԿԱԹՈՎ ՑՈՐԵՆԻ ԱԼՅՈՒՐԻ ՀԱՐՍՏԱՑՈՒՄ՝ ՕԳՈՒՏՆԵՐԸ և ՌԻՍԿԵՐԸ» Անի Մովսիսյանի (Հայաստանի ամերիկյան համալսարան) գիտական գրականության տվյալներն ամփոփող հոդվածի վերաբերյալ:

Հեղինակավոր գիտական կենտրոնների 87 հետազոտությունների արդյունքների և Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության երաշխավորությունների հիման վրա հեղինակը գալիս է հետևյալ եզրահանգմանը՝

Ալյուրի հարստացման ծրագրերը պետք է խստորեն հսկվեն, համապատասխանեն հնարավոր կողմնակի ազդեցություններին վերաբերող նոր գիտական տվյալներին և իրականացվեն հաշվի առնելով հետևյալ ելակետային գործոնները.

• բնակչության սնուցիչների կարիքները և անբավարարությունը

• հարստացված ալյուրի սպառման նկարագիրը

• ալյուրի վրա հարստացուցիչների զգայական և ֆիզիկական ազդեցությունը

• հարստացուցիչների կենսամատչելիությունը և յուրացումը

• բնակչության կողմից օգտագործվող այլ սննդամթերքի հարստացումը

• բնակչության և առանձին ենթախմբերի կողմից վիտամինահանքային հավելումների օգտագործումը

• ծախսերը և օգուտները

Վերը նշված գործոնները և հոդվածում բերված գիտական տվյալները վկայում են, որ անթույլ¬ատրելի է Հայաստանում օգտագործվող ալյուրի 80%-ի հարստացումը, այն դեպքում, երբ մնացած 20%-ը արտադրվում է գյուղական ձեռնարկություն¬ներում և գործնականում անհասանելի է քաղաքի բնակչությանը: Ստորև թվարկում ենք հոդվածից վերցված մեր կարծիքը հիմնավորող մի քանի դրույթներ:

Ինչու՞ չի կարելի ալյուրը հարստացնել ֆոլաթթվով

1. Ֆոլատ անբավարարությունը տարածված է ֆոլատների ցածր պարունակություն ունեցող թեփազերծված հացազգիներ շատ օգտագործող և ֆոլատների բարձր պարունակությամբ օժտված կանաչեղեն, լոբազգիներ, մրգեր, խմորասնկեր և լյարդ քիչ օգտագործող բնակչության մոտ: Մենք բոլոր հիմքերն ունենք համարելու Հայաստանի բնակչությունը շատ կանաչեղեն օգտագործող, և միայն դրանից ելնելով, հերքել բնության մեջ գոյություն չունեցող սինթետիկ ֆոլաթթվով հարստացված ալյուրի օգտագործումը մեր երկրում: Սինթետիկ ֆոլաթթուն օրգանիզմի համար օգտագործելի է դառնում միայն լյարդում որոշակի ֆերմենտի օգնությամբ բնական տեսակի ֆոլատի փոխարկվելուց հետո։ Ժամանակակից գիտական արդյունքները վկայում են, որ մարդկանց այդ ֆորմենտի գործունեությունը շատ թույլ է, որի պատճառով չձևափոխված ֆոլաթթուն հայտնվում է արյան շրջանառության համակարգում և կուտակվում է՝ հանգեցնելով բազմաթիվ բացասական հետևանքների։

2. Հղի և կերակրող կանաց համար ֆոլատ համարժեքի նորման կազմում է օրական 600 և 500 մկգ համապատասխանորեն: Մնացած բնակչության համար այն կազմում է 400 մկգ: 60-ից բարձր տարիքի մարդկանց մոտ 200 մկգ-ից ավել օգտագործումը աղիների քաղցկեղի և ադենոմայի առաջացման վտանգ է ներկայացնում: Հարց է առաջանում՝ Բնակչության ո՞ր տոկոսն են կազմում հղի կանայք, և ինչպե՞ս կարելի է կարգավորել այդ տարբերությունները ալյուրի համընդհանուր հարստացման դեպքում, եթե հայերը հայտնի են հացի շատ օգտագործմամբ, այլ կերպ ասած, հացակեր ժողովուրդ են: Ընդ որում, հացը հենց սոցիալապես անապահով տարեցների սննդի հիմնական միջոցն է: Հարկ է նշել նաև, որ որոշ երկրներում ֆոլատ համարժեքի օրական հանձնարարելի չափաքանակը զգալի ցածր է, օրինակ, Անգլիայում 200 մկգ է։

3. Հարստացման գործընթացում օգտագործվող ֆոլաթթվի (պտերիլմոնոգլուտամի-նաթթու) ֆիզիոլոգիական չափաբաժնի 86% չի կենսաձևափոխվում և մնում է լյարդի դռներակում: Հետևաբար, ֆոլաթթվով ալյուրի հարստացումը բերում է օրգանիզմում դրա կուտակմանը: Այդ կուտակումը հղի է ամենատարբեր վտանգավոր հետևանքներով: Մինչդեռ սննդում պարունակվող բնական ֆոլատը (5-մեթիլտետ¬րահիդ¬րոֆոլաթթու) լիովին յուրացվում է օրգանիզմի կողմից: Ուստի հարստացման ծրագրերում անհրաժեշտ է գոնե օգտագործել ֆոլատի բնական ձևերը՝ պարզապես ալյուրին ավելացնել ցորենի թեփ, ոչ թե ֆոլաթթու:

4. Հայտնաբերվել է, որ ֆոլաթթվով չհարստացված սննդով սնվող բնակչության խմբում ինսուլտի առաջացման հավանականությունը 0,88 է, մասնակի հարստացված խմբում՝ 0,91, իսկ լրիվ հարստացված խմբում՝ 0,94 է (р<0,05): Մեկնաբանություններն ավելորդ են:

5. Նախքան ալյուրը հարստացնելը, անհրաժեշտ է անցկացնել բնակչության տարբեր շերտերի և տարիքի արյան մեջ ֆոլատի, վիտամին В12-ի, երկաթի, ցինկի, պղնձի պարունակության անալիզ, և միայն դրա արդյունքների հիման վրա ալյուրի հարստացման վերաբերյալ որոշում ընդունել:

6. Ասվում է, որ 5 տարվա հետազոտության ընթացքում ֆոլաթթվի օգտագործումը «էականորեն» չի փոխել քաղցկեղի տարբեր ձևերով հիվանդանալու հաճախականու-թյունը: Բավարա՞ր է արդյոք հետազոտման 5 տարի ժամկետը:

Ալյուրը երկաթով հարստացնելու վերաբերյալ

Հոդվածում բերված է՝ «Սակավարյունությունը դիտարկվում է որպես հանրային առողջա-պա¬հության պրոբլեմ, եթե դրա տարածվածությունը պոպուլյացիայում >5%-ից: Ընդ որում, երկաթի անբավարարությանը բաժին է ընկնում սակավարյունության բոլոր դեպքերի միայն 50%-ը»: Հղված աղբյուրը ներկայացնում է սակավարյունության որպես հանրային առողջապահության խնդրի նշանակալիությունը՝ ողջ բնակչության շրջանում սակավարյունության տարածվածության հիման վրա։ Նշված է, որ արդյունաբերական երկրների մեծ մասում սակավարյունության տարածվածությունը հղի կանանց շրջանում կազմում է շուրջ 20%: Այնինչ, Հայաստանում վերջին 10 տարիների ընթացքում ցուցանիշը տատանվել է 10,7%-13,6% միջև, և 2014թ-ին հղիների 12,1%-ի մոտ է սակավարյունություն գրանցվել, ինչը մեղմ խնդիր է անգամ սակավարյունության մեծագույն ռիսկի ենթակա հղիների համար։ Ի դեպ, ԱՀԿ 2006թ-ի հանձնարարականների համաձայն, սննդի պարտադիր հարստացումը հարմար է հանրային առողջապահության լուրջ կարիքի կամ ռիսկի դեպքերում։ Արդյո՞ք սակավարյունության տարածվածությունը հանրային առողջապահության լուրջ խնդիր է Հայաստանում, եթե անգամ հղիների շրջանում այն միջին մեղմության խնդիր է։

1. Անհրաժեշտ է երկաթի անբավարարության վտանգ ունեցող խմբերում նախօրոք գնահատել երկաթի օգտագործումը, սննդակարգում դրա կենսամատչելիությունը, համեմատել այս երկու մեծությունները և եզրակացության գալ սննդակարգում դրա անբավարա¬րու¬թյան մասին: Դրա հիման վրա է որոշվում թիրախային խմբում ալյուրի օգտագործման օրական միջին չափաբաժնում երկաթի ավելացումը: Եթե երկրում չկան նման մեթոդներ, ալյուրը երկաթով կարելի է հարստացնել միայն, եթե կանանց և երեխաների մոտ հենց երկաթի անբավարարությունով պայմանավորված սակավարյունությունը բարձր է 5%-ից: Ալյուրի հարստացման ծրագիրը պետք է նպատակաուղղված լինի թիրախային խմբերում երկաթի անբավարարության նվազեց-մանը 10%-ից պակաս, և երկաթի անբավարարությամբ սակավարյունության՝ 5%-ից պակաս: Նշենք, որ հղված աղբյուրում հստակ սահմանված է, որ երկաթի անբավարարություն և հեմոգլոբինի ցածր արժեք ունեցող անձինք են համարվում երկաթի անբավարարությամբ պայմանավորված սակավարյունություն ունեցողներ։ Հայաստանում նույնիսկ հղիների մոտ չի հետազոտվել, թե արդյո՞ք նրանց սակավարյունությունը երկաթի անբավարարության հետևանքով է։ Ավելին. հայերի շրջանում ժառանգական հեմաքրոմատոզի (որի դեպքում կտրուկ ավելանում է երկաթի ներծծումն աղիներում) տարածվածության որևէ հետազոտություն նույնպես երբևէ չի արվել։

2. Երկաթի անբավարարությամբ երեխաների համար անհրաժեշտ է ունենալ նպատակային կանխարգելիչ ծրագիր, քանի որ դրա ավելցուկը վնասակար է երեխաների համար։

3. Երկաթով հարստացված ալյուրի օգտագործման հիմնական վտանգը օրգանիզմում երկաթի ավելցուկի առաջացումն է, որը վնասակար է բոլոր տարիքի մարդկանց համար։

4. Դանիան և Շվեդիան հրաժարվել են ալյուրը երկաթով հարստացնելուց օրգանիզմի վրա երկաթի ազդեցության և բնակչության մոտ դրա կուտակման հնարավոր վտանգից ելնելով:

Նշենք նաև, որ բացի Ա. Մովսիսյանի հոդվածից, ալյուրի հարստացման վնասների և օգուտների վերաբերյալ վերջին մեկ տարում ստեղծվել են գիտական գրականության տվյալներն ամփոփող մի շարք այլ հոդվածներ (տես Գոհար Ջրբաշյանի մեծածավալ հոդվածները, օրինակ՝ http://hetq.am/arm/news/58697/folat-te-folattu-hanrayin-aroxjapahutyan-martahraver-1.html և այլն), որոնք կասկած չեն հարուցում, որ Հայաստանում ցորենի ալյուրի հարստացումը ֆոլաթթվով և երկաթով անթույլատրելի է:

Ի դեպ, Ա. Մովսիսյանի ակնարկի վերաբերյալ մեր կարծիքը ուղարկեցինք Առողջապահության նախարարի մամլո քարտուղար տկն. Ա. Հայթայանին, սակայն ի պատասխան մեր հեռախոսազանգի, նա ասաց, որ իրենք ունեն իրենց կարծիքը:

Գևորգ Գևորգյան

Կենսաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, կենսաքիմիկոսների հայկական ասոցիացիայի նախագահ, Եվրոպական գիտությունների և արվեստների ակադեմիայի անդամ, ՌԴ Բժշկատեխնիկական ակադեմիայի ակադեմիկոս