Փաստ ինֆո

Սահմանադրության փոփոխությունների նախագծով ինքնաբուխ հավաքների իրավունքը ի վերջո դառնալու է սահմանադրական իրավունք, և չի պահանջվելու իրազեկում:  «Փաստինֆո»-ի լրագրողի հետ զրույցում այս մասին հայտարարեց ՀՀ սահմանադրական դատարանի նախագահի խորհրդական, իրավագետ  Արամ Վարդևանյանը՝  տարակուսանք հայտնելով, որ մի շարք տեսահոլովակներում «ոչ»-ի   աջակիցները նշում են, որ այլևս հնարավոր չի լինելու իրականացնել ինքնաբուխ հավաք: «Ես պարզապես խնդրում եմ բոլոր այդ մարդկանց՝  զերծ մնալ նման հայտարարություններից, պետք չէ նման բան անել, ի վերջո ինքնաբուխ հավաքի հետ կապված կարգավորումը հստակ տեղ է գտել նախագծում»:

Ա.Վարդևանյանը պարզաբանեց, որ երբ առհասարակ խոսք է գնում հավաքների մասին,  անձանց համար գործում է իրազեկման պարտավորությունը: «Բայց նույն Սահմանադրության նախագծով դրվում է վերջակետ այդ նախադասությունից հետո,  և նոր նախադասությամբ ամրագրվում է, որ ինքնաբուխ հավաքների դեպքում իրազեկում չի պահանջվում: Բոլոր այն մարդկանց, ովքեր  պնդում են, որ ինքնաբուխ հավաքների իրավունք այլևս չեն ունենալու,  երևի թե պետք է հիշեցնել,  որ այսօր այդ ինքնաբուխ հավաքի իրացումը նախատեսված է պարզապես «Հավաքների ազատության մասին» օրենքով, իսկ օրենքով նախատեսված կարգավորումը  օրենսդրի հայեցողությունն է, մի օր էլ կարող է և օրենքում չլինել»:  Իրավագետն ընդգծեց, որ 2005թ.-ից հետո գործող Սահմանադրությամբ  այնպես չէ, որ ինքնաբուխ հավաքների հնարավորություն կար: «Չկար, 2010-11թթ., երբ ընդունվեց «Հավաքների ազատության մասին»   օրենքը,  բացառապես դրանից հետո է, ինչ գործել է ինքնաբուխ հավաքների հնարավորությունը, այժմ այն հանդիսանալու է ի վերջո սահմանադրական իրավունք, ինքնաբուխ հավաքի իրավունք, որը չի պահանջելու իրազեկում»,- ասաց Ա.Վարդևանյանը: 

Իրավագետը միանշանակ տրամաբանական է համարում, որ սահմանադրական փոփոխությունների վերաբերյալ կան տարբեր կարծիքներ, սակայն նա կարծում է, որ բոլոր կարծիքները՝  թե՛ «այո»-ի, և թե՛ «ոչ»-ի,  պետք է լինեն հիմնավոր և պատճառաբանված:

Որպես իրավագետ դիտարկելով Նախագիծը, Ա.Վարդևանյանը գտնում է, որ դրանում կան  բավականին լուրջ դրական զարգացումներ:

Ա.Վարդևանյանը գտնում է, որ  գործող Սահմանադրության  մոտեցումների զգալի հատվածը եթե  իսկապես իրացվեր, ավելի դրական  արդյունքների հնարավոր կլիներ հասնել,  սակայն փաստ է նաև, որ  որոշ հարցերի դեպքում իսկապես հասունացել էր սահմանադրական բարեփոխումների պահը՝ Սահմանադրությունը չպետք է լինի կարծրացած փաստաթուղթ:

Սահմանադրական դատարանը որքանով էլ որ   լիազորություն  ունի մեկնաբանելու սահմանադրական նորմերը, դրանով իսկ որոշակի առումով զարգացնելու  դրանք, սակայն դա ինքնին բավարար չի և,  «իհարկե, մի պահից սկսած հասունանում է Սահմանադրությունն ավելի լավը դարձնելու փուլը»:

Ա.Վարդևանյանի գնահատմամբ, առաջարկվող մոտեցումները բավականին դրական են: Մասնավորապես, մարդու իրավունքների ոլորտում «մենք այդքան տարի թե՛ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի հորդորներով, և թե Սահմանադրական դատարանի մի քանի տարի առաջ ընդունված որոշումից հետո որոշակի քայլեր սկսեցինք կատարել դեպի վնասի հատուցման իրավունքի երաշխավորում», բայց ամեն դեպքում Հայաստանի կոնվենցիոն պարտավորություններից բխող այդ իրավունքը Սահմանադրությամբ երաշխավորված նորմ չէր, ինչն, իհարկե,  իր մեջ որոշակի վտանգներ էր պարունակում: «Այժմ այն սահմանվելու է Սահմանադրությամբ,  և ես կարող եմ ասել, որ  սա լրջագույն ձեռքբերում կլինի մեր հասարակության համար, որովհետև տրամաբանական է, որ ցանկացած իրավունքի խախտում, ոչ իրավաչափ սահմանափակում պետք է անխուսափելիորեն հանգեցնի վնասի հատուցման,  և դա նախատեսելը Սահմանադրության մեջ իսկապես ողջունելի է»,- ասաց նա:

Եվս մի խնդիր, որ նույնիսկ Սահմանադրության գերկատարյալ իրացման դեպքում ևս չէր լուծվի՝ խոսքն Արդարադատության խորհրդի գործող կարգավորումների մասին է: «Մենք այսօր ունենք այնպիսի կարգավորում, որ Արդարադատության խորհուրդը, որը դատավորներին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկող, խախտումները կանխարգելող մարմին է, այդ մարմնի բոլոր նիստերը, ճիշտ է, առանց քվեարկելու իրավունքի,  և ես դա համարում եմ դեկլարատիվ մի նորմ, նախագահում է Վճռաբեկ դատարանի նախագահը»: Վերջինս դատական իշխանության բարձրագույն մարմնի ղեկավարն է, և  բոլոր դատավորները դիտարկում են նրան  որպես համակարգում ամենաբարձր պաշտոնը զբաղեցնող, որպես ուղենիշ ձևավորող անձ: «Եվ  այդ տեսանկյունից այն, որ Վճռաբեկ դատարանի նախագահը  նախագահում է բոլոր այդ  նիստերը, արդեն իսկ կաշկանդում է  դատավորներին, և այլ կերպ չէր էլ կարող լինել: Ելնելով  այդ անձի տոնայնությունից, մի դատավոր կարող է ենթարկվել կարգապահական պատասխանատվության, մյուսը՝ ոչ»,- ասաց Ա.Վարդևանյանը՝ հաշվի առնելով, որ գործող Սահմանադրությամբ  ԱԽ անդամների մեծամասնությունը՝ 9 հոգի,  դատավորներ են: «Դժվար է պատկերացնել, որ Վճռաբեկ դատարանի նախագահի ազդեցությունը, առկայությունը, անուղղակի մասնակցությունը,  եթե դա այդպես անվանենք, չի կարող ազդել այդ ամենի վրա: Այդ կարգավորումը ինչպես էլ փորձես իրացնել, միևնույն է,  խնդիրը մնալու է»: