Փաստ ինֆո

Սահմանադրական դատարանն այսօր՝ հոկտեմբերի 20-ին, գրավոր ընթացակարգով քննության կառնի «Հրապարակ» օրաթերթի եւ «iLur.am» լրատվական կայքի հիմնադիր «Ստարտ Մեդիա» ՍՊԸ-ի դիմումների հիման վրա միավորված գործը:

Ըստ այդմ՝ վիճարկում է «Զանգվածային լրատվության մասին» ՀՀ օրենքի 5-րդ հոդվածի՝ Տեղեկատվության աղբյուրների պաշտպանությունը, 2-րդ մասի առաջին նախադասության եւ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 14-րդ հոդվածի 2-րդ մասի, 41-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետի, 279-րդ հոդվածի սահմանադրականությունը:

«Զանգվածային լրատվության մասին» օրենքի 5-րդ հոդվածի առաջին նախադասությամբ սահմանված է, որ տեղեկատվության աղբյուրի բացահայտումը լրատվական գործունեություն իրականացնողին, ինչպես նաեւ լրագրողին կարող է պարտադրվել դատարանի որոշմամբ՝ քրեական գործի առիթով՝ ծանր կամ առանձնապես ծանր հանցագործության բացահայտման նպատակով, եթե հասարակության շահերի քրեաիրավական պաշտպանության անհրաժեշտությունն ավելի ծանրակշիռ է, քան տեղեկատվության աղբյուրը չբացահայտելու հասարակության շահագրգռվածությունը, եւ սպառված են հասարակական շահերի պաշտպանության մնացած բոլոր միջոցները:

ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 14-րդ հոդվածի` Նամակագրության, հեռախոսային խոսակցությունների, փոստային, հեռագրական և այլ հաղորդումների գաղտնիությունը, 2-րդ մասով սահմանված է, որ քրեական դատավարության ընթացքում նամակագրության, փոստային, հեռագրական և այլ հաղորդումները վերահսկելը, հեռախոսային խոսակցությունները լսելը կարող են իրականացվել միայն դատարանի որոշմամբ` օրենքով սահմանված կարգով:

ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 41-րդ հոդվածի՝ Դատարանի լիազորությունները, 2-րդ մասի 1-ին կետով սահմանված է, որ դատարանի լիազորություններն են, մասնավորապես որոշումներ կայացնել կալանավորման, կալանքի ժամկետի երկարաձգման, սույն օրենսգրքով նախատեսված դեպքերում՝ խուզարկության, առգրավման, բժշկական հաստատությունում անձանց տեղավորման, ինքնաբացարկի միջնորդությունը մերժելու, նոտարական գաղտնիք կազմող տեղեկություններ ստանալու, ինչպես նաև նամակագրության, հեռախոսային խոսակցությունների, փոստային, հեռագրական և այլ հաղորդումների գաղտնիության իրավունքի սահմանափակման մասին, օրենքով նախատեսված դեպքերում քննել և լուծել հետաքննության մարմնի աշխատակցի, քննիչի, դատախազի, օպերատիվ-հետախուզական գործողություններ իրականացնող մարմինների որոշումների և գործողությունների (անգործության) դեմ բողոքները:

ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 279-րդ հոդվածով՝ Դատարանի որոշմամբ կատարվող քննչական գործողությունները, սահմանված է, որ դատարանի որոշմամբ կատարվում են բնակարանի խուզարկությունը, ինչպես նաև նամակագրության, հեռախոսային խոսակցությունների, փոստային, հեռագրական և այլ հաղորդումների գաղտնիության սահմանափակման հետ կապված քննչական գործողությունները, ինչպես նաև բանկային, ապահովագրական, նոտարական գաղտնիք կազմող տեղեկությունների ստացման համար խուզարկությունները և առգրավումները:

«Հրապարակ» օրաթերթը, որը վիճարկել է միայն «Զանգվածային լրատվության մասին» ՀՀ օրենքի 5-րդ հոդվածի 2-րդ մասի առաջին նախադասության եւ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 279-րդ հոդվածի «այլ հաղորդումների» դրույթի սահմանադրականությունը, մասնավորապես, գտնում է, որ «Զանգվածային լրատվության մասին» օրենքի վիճարկվող՝ «ծանր կամ առանձնապես ծանր հանցագործության բացահայտման նպատակով» դրույթը խոսքի ազատության իրավունքին միջամտելու չափազանց լայն հնարավորություն է ընձեռում, իսկ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 179-րդ հոդվածի իրավակարգավորումներն անհամատեղելի են արդար դատաքննության եւ խոսքի ազատության իրավունքների կոնվենցիոն  եւ սահմանադրական սկզբունքների հետ:

«Ստարտ Մեդիա» ՍՊԸ-ն էլ, որը, բացի վերոհիշյալ դրույթներից, վիճարկել է նաև  ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 14-րդ հոդվածի 2-րդ մասի, 41-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետի սահմանադրականությունը, գտնում է, որ իր կողմից վիճարկվող դրույթները չեն համապատասխանում իրավական որոշակիության պահանջներին, ինչի արդյունքում խախտվել են իր սահմանադրական մի շարք իրավունքներ: Ըստ դիմողի՝ առկա իրավակարգավորման պայմաններում ոչ միայն վերանում է անձի դատական պաշտպանության իրավունքի իրացման հնարավորությունը, այլև չեն ապահովվում տեղեկատվության աղբյուրի բացահայտման պահանջի վերաբերյալ գործերով համապատասխան լրատվամիջոցների կամ լրագրողների դատավարական իրավունքների իրականացման երաշխիքները:

Նշենք, որ դատավարությանը որպես պատասխանող կողմ ներգրավված է վիճարկվող օրենքներն ընդունած Ազգային ժողովը: