Փաստ ինֆո

Արդեն ամբողջությամբ հրապարակվել է ՀՀ Նախագահին առընթեր  սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովի մշակած  Սահմանադրությունում փոփոխությունների նախագիծը, ներառյալ վերջին՝ 16-րդ գլուխը՝ եզրափակիչ և անցումային դրույթները: 

Այդ գլխով,  ամրագրվում է, որ օրենքները պետք է  համապատասխանեցվեն  Սահմանադրության փոփոխություններին: Մասնավորապես,  Ազգային ժողովը ողջամիտ ժամկետում գործող օրենքները համապատասխանեցնում է Սահմանադրությանը,  Ընտրական օրենսգիրքը համապատասխանեցվում է Սահմանադրությանը և ուժի մեջ է մտնում 2016 թ. հունիսի 1-ից,  ԱԺ կանոնակարգը, Կուսակցությունների մասին սահմանադրական օրենքը և Մարդու իրավունքների պաշտպանի մասին սահմանադրական օրենքը համապատասխանեցվում են Սահմանադրությանը և ուժի մեջ են մտնում մինչև Ազգային ժողովի հաջորդ գումարման առաջին նստաշրջանի բացման օրը:

Սահմանվում է նաև, որ այլ սահմանադրական օրենքները համապատասխանեցվում են Սահմանադրությանը պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների առնվազն երեք հինգերորդով և ուժի մեջ են մտնում նորընտիր Հանրապետության նախագահի կողմից իր պաշտոնի ստանձնման օրվանից:

Ըստ եզրափակիչ ու անցումային դրույթներ գլխի, Տեղական ինքնակառավարման մասին օրենքը համապատասխանեցվում է Սահմանադրությանը և ուժի մեջ է մտնում Ազգային ժողովի հաջորդ գումարման առաջին նստաշրջանի բացման օրը, իսկ Դատախազության, Հեռուստատեսության և ռադիոյի, Վերահսկիչ պալատի և Կենտրոնական բանկի մասին օրենքները համապատասխանեցվում են Սահմանադրությանը և ուժի մեջ են մտնում նորընտիր Հանրապետության նախագահի կողմից իր պաշտոնի ստանձնման պահից:

Ամրագրվում է նաև, որ Ընտրիչների ժողովը գումարվում է Հանրապետության նախագահի լիազորությունների ավարտից ոչ շուտ, քան երեսուն և ոչ ուշ, քան քառասուն օրվա ընթացքում:

Ըստ Սահմանադրությունում փոփոխությունների նախագծի վերջին գլխի, մինչև Սահմանադրության 7-րդ գլխի՝ Դատարանները և Բարձրագույն դատական խորհուրդը,   ուժի մեջ մտնելը նշանակված (ընտրված) Սահմանադրական դատարանի նախագահը և անդամները շարունակում են պաշտոնավարել մինչև 2005 թ. փոփոխություններով Սահմանադրությամբ սահմանված իրենց լիազորությունների ժամկետի ավարտը:    Մինչև հիշյալ գլխի ուժի մեջ մտնելը նշանակված դատավորները  շարունակում են պաշտոնավարել՝     մինչև 2005 թ. փոփոխություններով Սահմանադրությամբ սահմանված իրենց լիազորությունների ժամկետի ավարտը: 

Մինչև Սահմանադրության 7-րդ գլխի ուժի մեջ մտնելը նշանակված Վճռաբեկ դատարանի պալատների նախագահները և դատարանների նախագահները շարունակում են պաշտոնավարել մինչև Վճռաբեկ դատարանի պալատների նախագահների և դատարանների նախագահների նշանակումը, որն իրականացվում է Բարձրագույն դատական խորհրդի ձևավորումից հետո ոչ ուշ, քան վեց ամսվա ընթացքում: 

Եթե դատարանների նախագահները, ինչպես նաև Վճռաբեկ դատարանի պալատների նախագահները  չեն նշանակվում համապատասխան դատարանների և Վճռաբեկ դատարանի պալատների նախագահներ, ապա նրանք շարունակում են պաշտոնավարել համապատասխան դատարաններում որպես դատավորներ:

Սահմանվում է, որ Արդարադատության  խորհրդի անդամների լիազորությունները դադարում են Բարձրագույն դատական խորհրդի կազմավորման պահից: Իսկ Բարձրագույն դատական խորհուրդը կազմավորվում է նորընտիր Հանրապետության նախագահի կողմից իր պաշտոնն ստանձնելուց հետո ոչ ուշ, քան երկու ամսվա ընթացքում: Ազգային ժողովը և Դատավորների ընդհանուր ժողովը Բարձրագույն դատական խորհրդի առաջին կազմի համապատասխան երեք անդամին ընտրում են հինգ տարի ժամկետով, իսկ երկուսին` երեք:

Մինչև Սահմանադրության 7-րդ գլխի ուժի մեջ մտնելը նշանակված Գլխավոր դատախազը շարունակում է պաշտոնավարել մինչև 2005 թ. փոփոխություններով Սահմանադրությամբ սահմանված իր լիազորությունների ժամկետի ավարտը:

Մինչև Սահմանադրությամբ  սահմանված ժամկետի ուժի մեջ մտնելը ընտրված համայնքի ղեկավարը և ավագանու անդամները շարունակում են պաշտոնավարել մինչև 2005 թ. փոփոխություններով Սահմանադրությամբ սահմանված իրենց լիազորությունների ժամկետի ավարտը:

«Համայնքի ղեկավարը պատասխանատու է ավագանու առջև»  դրույթը կիրառվում է Տեղական ինքնակառավարման մասին օրենքի ուժի մեջ մտնելուց հետո անցկացված տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններից հետո:   

Մինչև Սահմանադրության 10-րդ գլխի՝  Մարդու իրավունքների պաշտպանը,  ուժի մեջ մտնելը նշանակված Մարդու իրավունքների պաշտպանը շարունակում է պաշտոնավարել մինչև 2005 թ. փոփոխություններով Սահմանադրությամբ սահմանված իր լիազորությունների ժամկետի ավարտը:

Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը ձևավորվում է Սահմանադրության նույնանուն  11-րդ գլխով սահմանված կարգով մինչև 2016 թ. նոյեմբերի 1-ը: Մինչև Սահմանադրության 11-րդ գլխի ուժի մեջ մտնելը նշանակված Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի անդամների լիազորությունները դադարում են Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի կազմավորման պահից: 

Սահմանադրության 12-13-րդ գլուխների՝  Հեռուստատեսային ու ռադիոյի հանձնաժողովը և Վերահսկիչ պալատը,  ուժի մեջ մտնելուց հետո այդ մարմինների անդամները շարունակում են պաշտոնավարել մինչև 2005 թ. փոփոխություններով Սահմանադրությամբ սահմանված իրենց լիազորությունների ժամկետի ավարտը:

Մինչև Սահմանադրության 14-րդ գլխի՝ Կենտրոնական բանկը,  ուժի մեջ մտնելը նշանակված Կենտրոնական բանկի նախագահը շարունակում է պաշտոնավարել մինչև 2005 թ. փոփոխություններով Սահմանադրությամբ սահմանված իր լիազորությունների ժամկետի ավարտը:

Սահմանադրությունում փոփոխությունների նախագիծ մշակած մասնագիտական հանձնաժողովի հիմնավորումների համաձայն,  նախագծի 16-րդ գլուխը բովանդակում է երկու տեսակի նորմատիվ դրույթներ՝ եզրա¬փա¬կիչ և անցումային:

Եզրափակիչ դրույթներով կարգավորվում են Սահմանադրության նախագծի  ուժի մեջ մտնելու ժամկետները:  Մասնավորապես, սահմանադրական կարգի հիմունքներին, մարդու և քաղաքացու հիմնական իրավունքներին և ազատություններին, սոցիալական, տնտեսական և մշակութային ոլորտներում օրենսդրական երաշխիքներին և պետության քաղաքականության հիմնական նպատակներին, տեղական ինքնակառավարման մարմիններին, Մարդու իրավունքների պաշտպանին վերաբերող գլուխների ուժի մեջ մտնելու համար ժամկետ է նախատեսված «Հայաստանի Հանրապետության պաշտոնական տեղեկագրում» հրապարակվելու հաջորդ օրը:

Պետության կառավարման համակարգին վերաբերող Սահմանադրության նախագծի 4-6-րդ գլուխների ուժի մեջ մտնելու համար նախատեսված են տարբերակված ժամկետներ: Մասնավորապես, Սահմանադրության նախագծի 4-րդ գլուխի այն դրույթները, որոնք վերաբերում են Ազգային ժողովի գործունեության ներքին կարգին, ուժի մեջ է մտնում Ազգային ժողովի հաջորդ գումարման առաջին նստաշրջանի բացման օրը: Մինչդեռ Ազգային ժողովի և Հանրապետության նախագահին փոխհարաբերություններին, կառավարությանը, դատական իշխանությանը, դատախազությանը և քննչական մարմիններին և 12-14-րդ գլուխներով նախատեսված մարմիններին վերաբերող դրույթների ուժի մեջ մտնելու ժամկետը պայմանավորած է նորընտիր Հանրապետության նախագահի կողմից իր պաշտոնի ստանձնման պահով:

Նախագծի հեղինակները նշում են, որ Սահմանադրության անցումային դրույթները մի կողմից ապահովում են պետական կառավարման և տեղական ինքնակառավարման նոր համակարգի փուլային անցումը, մյուս կողմից՝ նախատեսում են կոնկրետ ժամկետներ՝ դրանց իրականացման համար: Ի տարբերություն եզրափակիչ դրույթների՝ անցումային դրույթներն ունեն ժամանակավոր կարգավորիչ բնույթ և իրացումից հետո կորցնում են իրենց կարգավորիչ նշանակությունը:

Նախագծով նոր Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի կազմավորման ժամկետ է սահմանվում մինչև 2016 թվականի նոյեմբերի 1-ը, ինչը հնարավորություն է տալիս, որպեսզի 2017 թ. Ազգային ժողովի ընտրությունները կազմակերպվեն նախագծով սահմանված կարգով ձևավորված Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի կողմից: