Փաստ ինֆո

Նոր Սահմանադրության ընդունման անհրաժեշտություն չկա, հակառակը՝ Սահմանադրության փոփոխման փոխարեն անհրաժեշտ է այսօր երկրում հաստատել ու ամրապնդել գործող սահմանադրականությունը, այսինքն՝  այն պետք է գործի լիովին, որպեսզի հնարավորություն լինի գնահատել դրա արդյունավետությունը: Այսօր լրագրողների հետ հանդիպմանը նման կարծիք հայտնեց փաստաբան Նորայր Նորիկյանը:

Յուրաքանչյուր իշխանություն փորձում է նոր Սահմանադրություն գրել, այն հարմարարեցնելով իր սեփական հավակնություներին, նշում է փաստաբանն ու հավելում, որ նոր Սահմանադրության մշակման նախաձեռնողների կողմից չի տրվել նոր Սահմանադրության հրատապ ընդունման անհրաժեշտության վերաբերյալ իրավաքաղաքական հիմնավորում, օրակարգ է բերվել մի հարց, որը բացարձակապես հասարակությանը չի հետաքրքրում և արդիական չէ:

Ավելին, փաստաբանը ընդգծում է, որ նոր Սահմանադրությունը նախաձեռնողների կողմից չի մատնանշվել գեթ մեկ փաստ, որ գործող Սահմանադրությունն այն վատ գործիքն է, որը իրավական կամ քաղաքական ճգնաժամ  է ստեղծել կամ կարող  է ստեղծել այդպիսի ճգնաժամ և հետևաբար անհրաժեշտ է ձերբազատվել դրանից:

«Նոր Սահմանադրության նախաձեռնողները չեն ստանձնել քաղաքական պատասխանատվություն նոր Սահմանադրության ընդունման գործընթացի նկատմամբ, այնինչ ճիշտ և արդարացի կլիներ, որ կոնկրետ պատասխանատու կերպով ի սկզբանե հայտարարվեր, որ նոր Սահմանադրության չընդունման դեպքում, որի հավանականությունը հասարակության տոտալ անտարբերության ֆոնի վրա շատ մեծ է, այն նախաձեռնողները կներկայացնեն հրաժարական և կհեռանան քաղաքական դաշտից, ինչը հարիր է քաղաքակիրթ երկրներում»,- նշում է փաստաբանը:

Եթե իսկապես Նոր Սահմանադրության նախաձեռնողները հետապնդում են ազնիվ նպատակներ և իսկապես առաջնորդվում են պետական շահերով և հստակորեն գիտակցում են, որ 1995թ. ընդունված և 2005թ. փոփոխված սահմանադրությունը որպես գործիք չի արդարացնում իրեն,  հետևաբար անհրաժեշտ է փոփոխել այն, որպեսզի հնարավոր լինի այդ նոր գործիքով լուծելու Հայաստանի Հանրապետոթյան առջև ծառացած խնդիրները:

«Սակայն մենք այդքան էլ միամիտ չենք, որ հավատանք, որ ամեն ինչ արվում է բացառապես պետության որակը բարելավելու համար,  մեզ մնում  է արձանագրել, որ պետության ապագայի նկատմամբ էժանագին և կասկածելի խաղադրույք է կատարվում անորոշ ելքով, իսկ պատմության նկատմամբ՝ կատարվում է հերթական քաղաքական սպեկուլացիա»,- ասաց փաստաբանը:

Ըստ Նորիկյանի՝ ներկայացվող փաստաթղթում առկա են հակասություններ, մասնավորապես նախագծի 24-րդ հոդվածում անհասկանալի կամ ամբացատրելի ձևակերպում է տեղ գտել՝ յուրաքանչյուր ոք ունի ֆիզիկական և հոգեկան անձեռնմխելության իրավունք: Ի՞նչ է նշանակում հոգեկան անձեռնմխելիություն՝  հարց է տալիս փաստաբանը և հավելում, որ  հետաքրքիր կլինի հեղինակների բացատրությունը լսել այս մասին:

Եթե նախագծի 3-րդ հոդվածի 1-ին կետով ամրագրված է, որ ՀՀ-ում բարձրագույն արժեքը մարդն է, իսկ 22-րդ հոդվածով՝  մարդու արժանապատվությունն անխախտելի է, իսկ մարդ ասելով հասկանում ենք և՛ տղամարդուն և՛ կնոջը, ապա ի՞նչ իմաստ ունի 28-րդ հոդվածն ամբողջությամբ,  որտեղ ընդգծված է, որ կանայք և տղամարդիկ իրավահավասար են: Ինչո՞ւ է ավելորդ անգամ ընդգծվում այս հարցը և ի՞նչ նպատակ է դա  հետապնդում:

Նախագծի 45-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 4-րդ կետի համաձայն այն կուսակցությունները, որոնք քարոզում են սահմանադրական կարգի բռնի տապալում կամ բռնություն են կիրառում սահմանադրական կարգը տապալելու նպատակով,  հակասահմանադրական են և ենթակա են արգելման Սահմանադրական դատարանի որոշմամբ: Ըստ փաստաբանի՝ այս դրույթը մահակ է լինելու տվյալ ժամանակահատվածում գործող  իշխանության ձեռքում՝    մրցակից կուսակցությանը լիկվիդացնելու համար: Փաստաբանը նաև նշում է,  որ անհասկանալի, թե ինչ չափորիշիչով է որոշվելու, թե որ կուսակցությունը ինչպես է քարոզում սահմանադրական կարգի բռնի տապալում, կատարյալ անհեթեթություն է,  ինչպե՞ս կարող է կուսակցությունը բռնություն կիրառել:

Փաստաբանի հաջորդ դիտարկումը վերաբերում էր երկքաղաքացիությանը, եթե գործող Սահմանադրությամբ ամրագրված է, որ երկքաղաքացիություն ունեցող անձանց իրավունքները և պարտականությունները սահմանվում են օրենքով,  ապա առաջարկվող նախագծով   որևէ հիշատակում չկա երկքաղաքացիության ինստիտուտի մասին:

Այլ է օտարերկրյա քաղաքացիների դեպքում, նոր Սահմանադրությամբ առաջարկվում է, որպեսզի օտարերկրյա քաղաքացիներն ու  քաղաքացիություն չունեցող անձինք համայնքներում ընտրելու և ընտրվելու իրավունք  ունենան՝   ներկայացնելով տվյալ համայնքում մշտապես  բնակվելու մասին տեղեկանք: Օտարերկրյա քաղաքացին կարող է ընտրվել ՀՀ ցանկացած համայքի ավագանու անդամ, քաղաքապետ և գյուղապետ:

«Չի բացառվում, որ այս դեպքում Բիբինը կարող է դառնալ Երևանի քաղաքապետ»,- ասում է փաստաբանը:

 Ն.Նորիկյանն անդրադարձավ նաև ԱԺ պատգամավորների լիազորությունները դադարեցնելու մասին դրույթին, ըստ որի եթե պատգամավորը մեկ հերթական նստաշրջանի ընթացքում քվեարկությունների առնվազն կեսին անհարգելի պատճառով չի մասնակցել կամ որևէ պայման  է  խախտել,  ապա ԱԺ խորհուրդը եզրակացություն է ներկայացնում Սահմանադրական դատարան պատգամավորների լիազորությունները դադարեցնելու համար:

Փաստաբանը հռետորական հարց է բարձրացնում, ինչո՞ւ են նման անհարկի լիազորություններ վերապահվել  Սահմանադրական դատարանին, եթե իսկապես օբյեկտիվ մոտեցում է ցուցաբերվում, ապա թող իրավունքի ուժով դադարեցվի ԱԺ պատգամավորի լիազորությունները՝  եթե նա մեկ նստաշրջանի ընթացքում կեսից ավելի քվերակություններին անհարկի չի մասնակցել և ոչ թե կոռուպցիոն միջանցք բացվի հենց նույն պատգամավորի համար, որ վերջինս մանդատից չզրկվելու համար սկսի միջնորդներ որոնել Սահմանադրական դատարանում:

Նոր Սահմանադրության նախագծով  երկրի Նախագահն ընտրվելու է ընտրիչների ժողովի կողմից, ընտրիչներ են հանդիսանում ԱԺ պատգամավորները և ՏԻՄ ներկայացուցիչները, ըստ  փաստաբանի,  նախագծով կարգավորված չէ, թե ՏԻՄ ներկայացուցիչները ինչպե՞ս են իրենց կազմից ընտրելու այդ անձանց:

Որպես անհեթեթ դրույթ առաջարկվող նախագծում փաստաբանը վկայակոչեց 140-րդ հոդվածի 1-ին կետը, որի  համաձայն Հանրապետության Նախագահը կարող է պատժվել պետական դավաճանության, այլ ծանր հանցագործության, ինչպես նաև Սահմանադրության կոպիտ խախտման համար:

«Ի՞նչ ասել է Սահմանադրության  կոպիտ խախտում, այն կամ խախտվում է կամ ոչ»,- եզրափակում է Նորայր Նորիկյանը: