Փաստ ինֆո

ՀՀ սահմանադրության բարեփոխումների նախագծում հանրային քննարկման ներկայացված  2-րդ գլխում՝ Մարդու և քաղաքացու հիմնական իրավունքները և ազատությունները, տեղ է գտել նոր,   կյանքի իրավունքի խախտման սահմանափակում նախատեսող դրույթ:

Այսօրվա ասուլիսում լրագրողներից մեկը «Կյանքից զրկելը չի համարվում կյանքի իրավունքի  խախտում, եթե այն հետևանք է այնպիսի ուժի գործադրման, որը բացարձակապես անհրաժեշտ է» դրույթը  բնորոշեց որպես  ոչ օրինական նպատակներով  սպանության լեգիտիմացում: 

Սահմանադրության բարեփոխումների նախագիծը մշակող մասնագիտական հանձնաժողովի անդամ Վարդան Պողոսյանը չհամանաձայնեց այս ձևակերպման հետ և նշեց, որ ավելացած հոդվածն իրենք չեն  հնարել, նույնաբովանդակ դրույթ կա նաև Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի երկրորդ՝ Կյանքի իրավունքը, հոդվածում:  Կոնվենցիայի հիշյալ դրույթին  հետևում են  նաև երեք կետեր.

«ա».  եթե ուժի գործադրումը բացարձակապես անհրաժեշտ է ցանկացած անձի անօրինական բռնությունից պաշտպանելու համար,

«բ».  եթե այն բացարձակապես անհրաժեշտ է օրինական ձերբակալում իրականացնելու կամ օրինական հիմքերով կալանավորված անձի փախուստը կանխելու համար, 

«գ».  խռովությունը կամ ապստամբությունը  ճնշելու նպատակով օրենքին համապատասխան գործողություն ձեռնարկելու համար:

 Վ.Պողոսյանը նշեց, որ  սահմանադրական բարեփոխումների նախնական  նախագծում թվարկվել էին այդ կետերը  առանց որևէ փոփոխության, բուռն քննարկումներ էին տեղի ունեցել, մասնավորապես, «բ»  և «գ»  կետերի առնչությամբ: Հանձնաժողովը եկել է եզրահանգման, որ այդ կետերն այդ տեսքով մեր սահմանադրությունում ամրագրել չի կարելի, առավել ևս որ,  «գ»  կետում առկա «խռովություն կամ ապստամբություն»  իրավական տերմիններ մեզանում գոյություն չունեն:   Առաջարկվել են տարբեր ձևակերպումներ, որոնք մինչև հուլիսի 15-ի դրությամբ, բավարար չեն համարվել:

Վ.Պողոսյանը հայտնեց, որ  Հանձնաժողովում այդ հարցին նորից անդրադարձ լինելու է:  Նա  միաժամանակ ընդգծեց, որ  եթե նույնիսկ նախագիծը դառնա սահմանադրություն և որևէ փոփոխություն հոդվածում չկատարվի,  այդ դեպքում նույնպես չի կարելի պնդել, որ «մենք սպանությունը լեգիտիմացնում ենք ոչ օրինական նպատակներով»: 

«Առաջինը նույն Կոնվենցիան է այդ խոչընդոտը հանդիսանալու, ինչպես էլ որ մեկնաբանենք այդ Կոնվենցիան, ՄԻԵԴ դատական նախադեպեր կան, որոնք ինչ-որ առումով անդրադարձել են այս հարցին, չնայած  չեն տվել սպառիչ պատասխաններ»,- ասաց Վարդան Պողոսյանը՝  հավելելով, որ Հայաստանի գործող սահմանադրությունը և առաջարկվող սահմանադրական բարեփոխումների նախագիծը հստակ ամրագրում են, որ մարդու հիմնական  իրավունքների սահմանափակումները չեն կարող գերազանցել այն սահմանը, որը սահմանված է Հայաստանի ստանձնած միջազգային պարտավորություններով, և այդ դրույթը պարզապես սահմանադրության մակարդակով արգելելու է, որպեսզի հանկարծ օրենսդիրը այս կետերի թվում՝ չորրորդ,  հինգերորդ, վեցերորդ, յոթերորդ պատճառներ գտնի ու օրենքով լեգիտիմացնի ուժի գործադրումը:

Վ.Պողոսյանը նշեց, որ  Սահմանադրական հանձնաժողովը մեկ անգամ ևս հանրային քննարկումների արդյունքում կանդրադառնա այդ հարցին և կփորձի գտնել այնպիսի ձևակերպումներ, որը մի կողմից չլինի այնպիսի լակոնիկ,  ինչպես Հանձնաժողովի  առաջարկած տեքստում է, բայց նաև չպարունակի այն անորոշությունները, որոնք կան Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի տեքստում: 

Վարդան Պողոսյանը չհամաձայնեց նաև լրագրողներից մեկի այն դիտարկման հետ, որ Նախագիծը նպաստում է  իշխանության վերարտադրությանը: Ըստ նրա, շատ ավելի հեշտ է վերարտադրվել այնպիսի համակարգում, որը որ թույլ է տալիս իշխանության գերկենտրոնացում, այն համակարգում, որը որ Հայաստանում կա 1995թ.-ից սկսած մինչև այժմ: Այն համակարգը, որը որ առաջարկվում է սահմանադրական փոփոխություններով,  ըստ նրա, շատ ավելի ժողովրդավարական համակարգ է, ստեղծում է շատ ավելի լայն հնարավորություններ և՛ վերահսկողության տեսանկյունից,  և՛ ժողովրդի մասնակցության տեսանկյունից:  «Եթե թեզն այն է, որ ժողովրդավարական սահմանադրությունը ավելի նպաստավոր է իշխանության վերարտադրման համար, ապա ես նման թեզը տրամաբանական չեմ համարել և մինչև հիմա էլ չեմ համարում»,- ասաց Վ.Պողոսյանը: 

 Հանձնաժողովի անդամներ Վ.Պողոսյանը և Հրայր Թովմասյանը դժվարացան նշել, թե երբ է նախագիծն ամբողջությամբ ներկայացվելու ՀՀ նախագահին, սակայն հայտնեցին, որ  Վենետիկի հանձնաժողովի հետ պայմանավորվածություն կա՝   մինչև ամսվա վերջ ներկայացնել  նաև մնացած յոթ-ութ գլուխները, որից հետո կլինի Վենետիկի հանձնաժողովի նախնական եզրակացությունը, ապա նախագիծը  կներկայացվի ՀՀ նախագահին: