Այսուհետ կարիք չի լինի հնարավորինս հաճախ դիմելու սահմանադրական փոփոխությունների գործընթացի. Գևորգ Դանիելյան

ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ

Բոլորը

11/22/2024 12:34 Հունաստանում ՀՀ դեսպանը հանդես է եկել «Հայաստանի անվտանգային միջավայրն այսօր» թեմայով դասախոսությամբ 11/22/2024 12:29 ՀՀ ԱԺ նախագահի հայտարարությունն ԱԺ պատգամավոր Նարեկ Զեյնալյանի հրաժարականի դիմումի մասին 11/22/2024 12:25 Գերմանիայի արտգործնախարարն Ադրբեջանում մարդու իրավունքների վիճակը տագնապալի է որակել 11/22/2024 12:23 Ուկրաինայում մտավախություն ունեն՝ ՌԴ-ն հարվածելու է Գերագույն Ռադայի շենքին. նիստը հետաձգել են 11/22/2024 12:15 Ադրբեջանը միջազգային հանրության աչքի առաջ չի խորշում պետական հիմնադրամի գումարներով միջոցառում կազմակերպել, որով ակնհայտ տարածքային հավակնություններ է ներկայացնում Երեւանի նկատմամբ . Հայրապետյան 11/22/2024 12:06 Ուժեղ քամու պատճառով 22-ամյա աղջիկ է մահացել. ողբերգական դեպք Պոդոլսկում 11/22/2024 12:06 Շների վրա կրակած տղամարդը ներկայացել է Արթիկի բաժին 11/22/2024 11:59 Հայաստանում նախատեսում են 2025 թվականի փետրվարի 4-ից մինչև ապրիլի 18-ը պահեստազորի վարժական հավաքներ անցկացնել 11/22/2024 11:49 Իսպանիայի հետ գործակցության ընդլայնման մեծ ներուժ կա. Գևորգ Մանթաշյանն ընդունել է դեսպանին 11/22/2024 11:31 Կիևում պայթյունների շարք է տեղի ունեցել 11/22/2024 11:30 Լյուքսեմբուրգի պատգամավորների պալատը Ադրբեջանին և Թուրքիային դատապարտող բանաձևեր է ընդունել 11/22/2024 11:21 Նախագահը ստորագրել է «Հայաստանի Հանրապետության 2024 թվականի պետական բյուջեի մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» օրենքը 11/22/2024 10:55 «Սրբազան պայքար» շարժման համար մասնակիցներ հավաքագրելու գործով ևս երկու անձ արդարացվեց 11/22/2024 10:50 Ողբերգական վթար Երևանում.մահացածը մոտոցիկլի վարորդ պարեկն է. shamshyan.com 11/22/2024 10:34 Վերականգնվում է Երևանի ամենահին՝ Կարմիր կամուրջը 11/22/2024 10:30 Խիստ մտահոգված և անհանգստացած ենք Մերձավոր Արևելքում, մասնավորապես՝ Լիբանանում, ահագնացող անվտանգային իրավիճակով. վարչապետ 11/22/2024 10:16 Իրավիճակը հանրապետության ավտոճանապարհներին 11/22/2024 08:19 3 միլիոն դրամը փող չԷ՞․ «Հրապարակ» 11/22/2024 08:16 Անկախ աուդիտը, կարծես թե, անկախ է. ՔՊ նվիրատուները տուգանվում են. «Ժողովուրդ» 11/22/2024 08:13 Ով կփոխարինի Դավիթ Խուդաթյանին․ «Հրապարակ» 11/22/2024 08:09 Հովիկ Աղազարյանը անհարմար դրության մեջ է դրել Նիկոլ Փաշինյանին. «Ժողովուրդ» 11/22/2024 08:07 Ժամկետ խախտող նախարարը կպատժվի՞․ «Հրապարակ» 11/22/2024 08:04 Ում է բաժին հասնելու Զեյնալյանի պաշտոնը․ «Հրապարակ» 11/22/2024 08:01 Սեւանա լճի անտառտնկարկների մաքրման աշխատանքները ձախողվել են. «Ժողովուրդ» 11/22/2024 07:58 Ինչ է հայտարարագրել ՔԿ նախագահի հավանական թեկնածու Արթուր Պողոսյանը. «Ժողովուրդ» 11/21/2024 23:47 Սպիտակ տունը պատասխանել է ռուսական «Орешник» հրթիռի արձակմանը 11/21/2024 23:33 Մինչև Հայաստանի իշխանությունը հանցավոր լռում է, պաշտոնական Բաքուն ագրեսորի նոր իմիջ է կերտում Հայաստանի համար. Տիգրան Աբրահամյան 11/21/2024 23:23 Մանկապարտեզներին մատակարարվող սննդի որակը Երևանի քաղաքապետարանն առավել խիստ է հսկում 11/21/2024 23:06 Էլեկտրաէներգիայի՝ վաղվա անջատման հասցեները 11/21/2024 22:53 Չեխիայում մոտ հազար ուժայիններ բողոքում են ցածր աշխատավարձի դեմ 11/21/2024 22:36 Մհեր Գրիգորյանն ընդունել է Հայաստանում Իսպանիայի նորանշանակ արտակարգ և լիազոր դեսպան Ռիկառդո Մարտինես Վասկեսին 11/21/2024 22:22 Սիրիայում հրթիռակոծվել է ԱՄՆ-ի ռազմաբազան 11/21/2024 22:11 Ոստիկանի նախկին կինը խաղամոլության պատճառով թունավորել է 14 ընկերների 11/21/2024 21:51 Արմավիրի մարզում տեսախցիկն արձանագրել է «BMW»-ի և ջերմաքարշ գնացքի բախումը. քննչական բաժինն ու ոստիկանությունն էլ պարզել են մահացածի ինքնությունը 11/21/2024 21:35 Ռուսական նորագույն զենքին հակազդելու միջոցներ գոյություն չունեն. Պուտին 11/21/2024 21:29 Վարորդը մահացել է, ուղևորները տեղափոխվել են հիվանդանոց 11/21/2024 21:24 Թաթոյանն անդրադարձել է սահմանային և իրավական անվտանգության մարտահրավերներին և Արցախից հայերի զանգվածային բռնի տեղահանմանը 11/21/2024 20:59 Արարատ Միրզոյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Իրանի արտգործնախարարի հետ 11/21/2024 20:46 Պաղեստինը պաշտպանել է Նեթանյահուի եւ Գալանտի ձերբակալման ՄՔԴ-ի օրդերը 11/21/2024 20:36 Հեղափոխությունը մտնում է «յակոբինյան» փուլ. Փաշինյանն էլ չգիտեր, որ պետք է հեռացնի այդ մարդկանց․ Շարմազանով (Տեսանյութ) 11/21/2024 20:35 Ինչ ժառանգություն թողեց Վահե Ղազարյանը 11/21/2024 20:32 Բասկետբոլի մեր թիմը հանդիպելու է բավական ուժեղ Ավստրիայի հավաքականի հետ 11/21/2024 20:20 Պետական դավաճանության մեջ մեղադրվող տղամարդն ինքնախոստովական ցուցմունքը տվել է ԱԱԾ-ում ծեծի ենթարկվելուց հետո․ նրան դիմակավորված անձինք ձերբակալել են 7 տարեկան երեխայի աչքի առաջ. պնդում է կինը 11/21/2024 20:14 Եւս մեկ բրոնզե մեդալ 11/21/2024 20:07 «Ռոսկոմնադզորն» արգելել է գիտական տարածել VPN-ի մասին 11/21/2024 19:59 Թուրք-ադրբեջանական տարաձայնություններն էներգետիկ ոլորտում. «Գեղարդ» հիմնադրամ 11/21/2024 19:42 Ֆինլանդիան կդադարի փախստականներին մշտական կացության կարգավիճակ տալ 11/21/2024 19:29 Թուրքիան Սոմալիում կհիմնի տիեզերական ռազմաբազա 11/21/2024 19:20 Ուսանողների մոտ պայքարելու մոտիվացիա կա, հեշտ չի լինելու նրանց Բրյուսովի շենքերից հանելը. Ցոլակ Ակոպյան 11/21/2024 19:06 Ժամկետային զինծառաողներ Սամվել Գրիգորյանն ու Հրայր Ալիխանյանը նվաճել են բրոնզե մեդալներ

11/20/2024 15:33 Հայաստանը կանանց ձեռքերում է. Իշխանությունում ևս մեկ թև է ձևավորվել՝ Աննա Հակոբյանինը 11/21/2024 21:29 Վարորդը մահացել է, ուղևորները տեղափոխվել են հիվանդանոց 11/20/2024 19:43 Սա նշանակում է, որ առաջիկայում պետք է պաշտոնանկ արվի Ալեն Սիմոնյանը, իսկ Լենա Նազարյանն ընտրվի նաև Ազգային ժողովի նախագահ․ Ղազարյան 11/20/2024 20:14 Այս երկրում ինձ որևէ մեկը նման հրահանգ չի կարող տալ. Քպական պատգամավոր 11/21/2024 13:58 ԲԴԽ բոլոր նախագահների լիազորություններն են դադարեցվել՝ նախատեսված ժամկետից շուտ. Սա խոսում է իշխանությունների թևերի բաժանման սկզբունքի ի սպառ բացակայության մասին. Վարդազարյան 11/21/2024 08:30 Ո՞վ է Դիմել Քյարամյանին՝ Աղազարյանի որդու քրգործով. հայտնի են անուններ. բացահայտում. «Ժողովուրդ» 11/20/2024 12:51 ՔՊ-ական պատգամավոր Հովիկ Աղազարյանը հրաժարվում է վայր դնել մանդատը, նա խորհրդարանում է 11/20/2024 23:23 Էլեկտրաէներգիայի՝ վաղվա անջատման հասցեները 11/21/2024 21:51 Արմավիրի մարզում տեսախցիկն արձանագրել է «BMW»-ի և ջերմաքարշ գնացքի բախումը. քննչական բաժինն ու ոստիկանությունն էլ պարզել են մահացածի ինքնությունը 11/21/2024 08:17 Փաշինյանը թիմակիցներից մի քանիսին էլ է ուղարկել արյան անալիզ հանձնելու․ «Հրապարակ» 11/20/2024 19:01 Խոշոր ավտովթար՝ Շիրակի մարզում․ Մարալիկում բախվել են դիզվառելիք տեղափոխող «ԿամԱԶ»-ն ու «Nissan»-ը. 3 վիրավորներից 2-ը ՌԴ քաղաքացիներ են 11/20/2024 18:20 Կինը 9-ամյա տղային թողել է անտառում ու թաքցրել նրա հետքերը 11/21/2024 08:23 Անդրանիկ Քոչարյանն ու Սիսակ Գաբրիելյանը թեժ վեճ են ունեցել. ներթիմային գզվռտոցը շարունակվում է. «Ժողովուրդ» 11/21/2024 14:49 Երեք օրվա ընթացքում Ֆրանցիսկոս Պապին երկու անգամ ողջունելու հնարավորությամբ ինձ իսկապես օրհնված եմ զգում. Աննա Հակոբյան 11/21/2024 20:35 Ինչ ժառանգություն թողեց Վահե Ղազարյանը 11/21/2024 20:20 Պետական դավաճանության մեջ մեղադրվող տղամարդն ինքնախոստովական ցուցմունքը տվել է ԱԱԾ-ում ծեծի ենթարկվելուց հետո․ նրան դիմակավորված անձինք ձերբակալել են 7 տարեկան երեխայի աչքի առաջ. պնդում է կինը 11/20/2024 20:00 Առեղծվածային դեպք՝ Երևանում. Հաղթանակի կամրջի տակ հայտնաբերվել է տղամարդու մարմին. փրկարարներն այն դուրս են բերել մեծ դժվարությամբ 11/21/2024 16:37 Ռոմանոս Պետրոսյանը կփոխարինի՞ Ռուտամ Բադասյանին 11/21/2024 18:45 Շատ ճիշտ գնահատական է, կամավորականությունը պետություն չունենալու մասին է. Մովսես Հակոբյան 11/21/2024 12:29 Մարտից հետո արցախցիներին 50 հազար դրամի աջակցությունը կնվազեցվի 40 հազարի ու կտրվի միայն թիրախային խմբերին

Այսուհետ կարիք չի լինի հնարավորինս հաճախ դիմելու սահմանադրական փոփոխությունների գործընթացի. Գևորգ Դանիելյան 07/16/2015 11:09 | Սահմանադրական բարեփոխումներ

Սահմանադրական բարեփոխումների հայեցակարգին հաջորդեց բուն նախագծի մշակման փուլը, իսկ արդեն հուլիսի 15-ին հրապարակվեց Սահմանադրության նախագծի 1-ից 7-րդ գլուխները. նախատեսվում է նախագծի ամբողջական տեքստն օգոստոսի 1-ին հանձնել Հանրապետության Նախագահին: Նախագծին առնչվող որոշ էական հարցադրումներին խնդրել ենք անդրադառնալ Սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովի անդամ, ԵՊՀ սահմանադրական իրավունքի ամբիոնի վարիչ, իրավագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Գևորգ Դանիելյանին:

- Նախագծում կառավարման խորհրդարանական ձևը, թերևս, ներկայացված է առանց այլընտրանքի, ինչո՞վ եք բացատրում այսպիսի դիրքորոշումը, որքանո՞վ է այն համահունչ պետական անվտանգության երաշխավորմանը: Գաղտնիք չէ, որ կենտրոնացված կառավարման համակարգն առավել փաստացի պատերազմական վիճակի մեջ գտնվող երկրի համար առավել նախընտրելի է:

- Այլընտրանքային տարբերակ ներկայացնելու անհրաժեշտություն չծագեց, քանի որ հանրային քննարկումների արդյունքները բերեցին այն համոզման, որ որոշ, ոչ էական բացառություններով հանդերձ, առավել ընդունելի ու հիմնավորված համարվեց կառավարման խորհրդարանական ձևը: Ինչ վերաբերում է երկրի պաշտպանունակության ու ռազմական ոլորտում կառավարման արդյունավետության խնդիրներին, ապա դրանք մասնագիտական հանձնաժողովի առջև միանշանակ բարձրացրեց նաև Հանրապետության Նախագահը:

Ավելին, հայտնվեց այն դիրքորոշումը, ըստ որի՝ կիսանախագահական կառավարման ձևից խորհրդարանական կառավարման ձևին անցումը կարող է թույլատրելի լինել միայն մի պայմանով՝ եթե այն ուղեկցվի հավուր պատշաճի հիմնավորված այնպիսի կառուցակարգերով ու ընթացակարգերով, որոնք աներկբայորեն կերաշխավորեն երկրի պաշտպանունակության իրավական անխոցելի հիմքեր ու նախադրյալներ: Մասնավորապես, խնդիր դրվեց կանխատեսելի իրավակարգավորումներով լուծել գլխավոր հրամանատարի նշանակման, լիազորությունների շրջանակների արդյունավետ գործելուն միտված կարգավիճակի հարցադրումները: Հանձնաժողովի կողմից առաջադրված լուծումները, կարծում ենք, համարժեք են հիշյալ մտահոգությունները փարատելու տեսանկյունից:

Մասնավորապես, պատերազմական վիճակում գլխավոր հրամանատարն ի պաշտոնե համարվում է Վարչապետը, սակայն նա կարող է այլ համապատասխան անձի նշանակել այդ պաշտոնում, որն օգտվելու է համարժեք կարգավիճակից: Ռազմական ոլորտում կառավարման, ինչպես նաև գործադիր իշխանության ու օրենսդիր իշխանության փոխհարաբերություններում սահմանվում են այնպիսի չափանիշներ, որոնք մի կողմից չեն խաթարի իշխանությունների բաժանման ու հավասարակշռման սկզբունքը, մյուս կողմից չեն ձախողի ռազմական կառույցների բնականոն գործունեությունը, այդ թվում՝ որևէ կերպ խոցելի չեն դարձնի ռազմական գաղտնիք կազմող տեղեկատվության հուսալի պահպանությունը:

Այնուամենայնիվ, քաղաքական որոշ ուժեր, դեմ արտահայտվելով խորհրդարանական կառավարման ձևին, միաժամանակ տեսակետ էին հնչեցնում, որ փորձ է արվում այդպիսով երաշխավորել իշխանությունների դյուրին վերարտադրությունը:

Այս դիրքորոշումը միայն հետագայում փոխկապակցվեց կառավարման ձևի հետ, իսկ սկզբնական փուլում բուն սահմանադրական բարեփոխումների նախաձեռնությունն անվերապահորեն այդպիսին գնահատվեց, ինչը վկայում է այդ բնույթի դիրքորոշումների բացառապես այնպիսի քաղաքական ուղղվածության մասին, որի դեպքում նախապատվությունը տրվում է վերացական կարծիքների: Իհարկե, դա միտված է հանրության մեջ որոշակի մերժողական տրամադրություններ սերմանելուն, ինչը մասամբ հաջողվում է: Ինքս համարժեք կանդրադառնայի այդ տեսակետներին, սակայն հարկադրված եմ սպասել մինչև դրանք կուղեկցվեն կոնկրետ փաստարկներով:

Հավելեմ, որ նախագիծը հուշում է, որ բոլորովին այլ մոտեցումներ են որդեգրվել: Մասնավորապես, ոչ միայն պարզապես չկան, այսպես կոչված, իշխանությունը դյուրին վերատադրելու եղանակներ, այլև առաջադրված են մի շարք լրջագույն իրավական լուծումներ, որոնք հանգեցնելու են ժողովրդավարական առանցքային բաղադրիչների լայնածավալ ներդրմանը:

Նպատակահարմար եմ գտնում անդրադառնալ առանձին սոսկ մասնավոր օրինակների՝ առաջարկում ենք խորհրդարանին օժտել անհամեմատ լայն վերահսկողական լիազորություններով, խորհրդարանում էապես ընդլայնել ընդդիմադիր քաղաքական ուժերի կարգավիճակը, վերջիններս ոչ միայն երաշխավորված պատասխանատու դիրքեր կզբաղեցնեն խորհրդարանական մարմիններում, այլև ի զորու կլինեն ազդելու օրինաստեղծ գործունեության, վերահսկողական և կադրային քաղաքականության վրա, քանի որ սահմանվելու է օրգանական օրենքներ ընդունելու համար անհրաժեշտ քվեի բարձր շեմ, գործադիր իշխանության բոլոր մարմինների նկատմամբ սահմանել խորհրդարանական վերահսկողություն, խորհրդարանում որոշակի տեղեր հատկացնել ազգային փոքրամասնություններին և այլն:

Ազգային ժողովն ընտրվելու է համամասնական ընտրակարգով, որին մասնակցող բոլոր կուսակցությունները և դաշինքները նախապես պետք է ներկայացնեն վարչապետի թեկնածուին և ծրագրային հիմնադրույթները: Հանրապետության Նախագահը չի ունենալու անմիջական մանդատ, նրան կընտրեն ընտրիչները՝ 7 տարի ժամկետով: Հանրապետության Նախագահն այլևս չի իրականացնելու գործադիր իշխանության էական գործառույթներ:

Խորհրդարանի կողմից ընտրվող պետական մարմինների ու պաշտոնյաների ցանկը կմնա նույնը, միաժամանակ այդ ցանկում կներառվեն Հանրապետության Նախագահը (այս դեպքում կլինեն նաև այլ ընտրիչներ), դատավորների մի հատվածը և այլն:

Կիսանախագահական կառավարման ձևի կողմնակիցները խնդրահարույց են համարում խորհրդարանական կառավարման ձևի պարագայում երկրի պաշտպանունակությունը, ընդ որում, այդ հիմնախնդրին անդրադարձել է նաև Հանրապետության Նախագահը:

Կառավարման խորհրդարանական ձև ընտրել են նաև այնպիսի երկրներ, որոնք ևս գտնվում են փաստացի պատերազմական վիճակում, և որոնց փորձն էլ հանգամանորեն ուսումնասիրվել ու հաշվի է առնվել: Ի դեպ, նախագծով նախատեսվել է, որ պատերազմի ժամանակ հիշյալ հրամանատարը երկրի վարչապետն է, միաժամանակ, կառավարությունը կարող է մեկ այլ համապատասխան անձի նշանակել այդ պաշտոնում: Այս լուծումները հանգամանորեն ներկայացվել են Հանրապետության Նախագահին և քաղաքական ուժերին: Դրանց առնչությամբ քաղաքական ուժերի շրջանում, ըստ էության, ձեռք է բերվել որոշակի համաձայնություն:

Բոլոր այն քաղաքական ուժերը, որոնք գտնում են, որ այդպիսով խաթարվում է իրենց առաջնորդին Հանրապետության Նախագահ առաջադրելու ծրագրերը, կարող են համամասնական ընտրակարգով մասնակցել խորհրդարանական ընտրություններին՝ իրենց թեկնածուին ներկայացնելով վարչապետի պաշտոնում: Ընդ որում, նախագծով Վարչապետի համար նախատեսվում են առավել լայն լիազորություններ, քան գործող Հանրապետության Նախագահի համար, պարզապես դրանք ուղեկցվել են որոշակի հակակշիռներով, որոնք անհրաժեշտ են՝ իրավաչափ վերահսկողություն իրականացնելու և սահմանադրական պատասխանատվության լծակները կիրառելու նկատառումով: Չեմ կարծում, թե վերահսկողության ու պատասխանատվության բաղադրիչները կարող են մտահոգիչ լինել:

- Ի՞նչ է տալիս Սահմանադրությունն այն մարդուն, որը չունի իշխանություն, սակայն ունի ողջամիտ գաղափարներ և մեծ ցանկություն անձամբ մասնակցելու իր երկրի կառավարման ու բարեփոխումներ իրականացնելուն:

- Գործող Սահմանադրությունն այդ հարցադրման տեսանկյունից լավագույնը համարվել չի կարող, այն առնվազն չի ամրագրում քաղաքացիական նախաձեռնության կարգով հանրաքվեներ անցկացնելու իրավական հնարավորություն, իսկ հանրային իշխանության մարմինները գործնականում չեն դիմում այդ միջոցին, քանի դեռ իրեն զգացնել չի տալիս համապատասխան հակակշիռը: Նախագծով առաջարկվում է հանրաքվե նախաձեռնելու իրավունք վերապահել նաև քաղաքացիներին: Ընդ որում, այդպիսի իրավունք կարող է վերապահվել նաև այն դեպքում, երբ Ազգային ժողովն արդեն ընդունել է օրենք, սակայն ընդդիմադիր քաղաքական ուժերը գտնում են, որ այն չի բխում հանրության շահերից և դրա ուժի մեջ մտնելը պետք է կասեցնել մինչև հանրաքվեի արդյունքները:

Հաշվի առնելով քաղաքացիական հասարակության ձևավորման արդի դրսևորումներն ու միտումները, կարելի է հուսալ, որ հանրաքվե նախաձեռնելու ինստիտուտն այսուհետ կունենա գործնական կիրառում, ինչը ոչ միայն լուրջ հակակշիռ է օրենսդիր իշխանության մարմնին, այլև հանրության իրավական մշակույթը հիրավի խթանելու կարևոր լծակ է:

Հավելեմ, որ նախագծով նախապատվությունը տրված է հիմնական իրավունքներն ու ազատություններն, ինչպես նաև յուրաքանչյուրի սահմանափակումների հիմքերն առավել հստակ ու սպառիչ սահմանելու մեթոդաբանությանը:

- Մեր իրականությունում մտահոգիչ է համարվում նաև դատավորների անկախության երաշխավորման հիմնախնդիրը: Այս խնդիրը սահմանադրաիրավական ինչպիսի՞ կարգավորումներով է լուծվելու:

Համոզված եմ, առաջադրվում են լրջագույն երաշխիքներ՝ ինչպես հնարավոր արտաքին, այնպես էլ ներհամակարգային ազդեցությունից դատավորներին զերծ պահելու նկաառումով: Նախ, արդարադատության խորհրդին փոխարինող Բարձրագույն դատական խորհրդում հավասար թվով լինելու են իրավագետներ և գործող դատավորներ, ինչը կբացառի կորպորոտիվ շահերով թելադրված մոտեցումները: Դատական ատյանների նախագահները կընտրվեն որոշակի ժամկետով և ընդամենը մեկ անգամ, մասնավորապես նախատեսվում է, որ ՀՀ վճռաբեկ դատարանի նախագահը կընտրվի 6 տարի ժամկետով: Սահմանադրական դատարանի դատավորների պաշտոնավարումը կսահմանվի 12 տարի և դարձյալ մեկ անգամ, ինչը ևս միտված է նրանց նկատմամբ ազդեցության շարժառիթների բացառմանը:

-Հասկանալի է, որ Սահմանադրությունն ինքնին չի կարող երաշխավորել սահմանադրականություն, իրավական նիհիլիզմը բոլոր հարթություններում հաղթահարելու իրական գործիք: Ինչպե՞ս եք պատկերացնում այս խնդրի լուծումը:

- Առնվազն երկու ինստիտուտ կմատնանշեի, որոնք էապես կբարելավեն սահմանադրականության ցուցիչները՝ սահմանադրական պատասխանատվություն և սահմանադրականության մշտադիտարկում: Այս ինստիտուտների կուղեկցվեն հուսալի կազմակերպաիրավական երաշխիքներով:

Ի դեպ, այսուհետ կարիք չի լինի նաև հնարավորինս հաճախ դիմելու սահմանադրական փոփոխությունների գործընթացի, քանզի այդ խնդիրը մասամբ կլուծեն օրգանական խնդիրները, մասամբ էլ Սահմանադրական դատարանի որոշումներում ամրագրված իրավական դիրքորոշումները: