Փաստ ինֆո

Հանրային քննարկման դրված՝ Սահմանադրական բարեփոխումների նախագծի  յոթերորդ գլխով՝  Դատարանները և Բարձրագույն դատական խորհուրդը, սահմանվում է, որ  Հայաստանի Հանրապետությունում, բացառությամբ սահմանադրական արդարադատության ոլորտի, բարձրագույն դատական ատյանը Վճռաբեկ դատարանն է:

 Վճռաբեկ դատարանն առաջին ատյանի և վերաքննիչ դատարանների դատական ակտերն օրենքով սահմանված լիազորությունների շրջանակ֊ներում վերանայելու միջոցով իրավակիրառ պրակտիկայում ապահովում է օրենքի կամ այլ նորմատիվ ակտի միատեսակ կիրառությունը, վերացնում է դատական ակտերում առկա հիմնարար խախտումները:

Գործող սահմանադրության 92-րդ հոդվածով ևս ամրագրված է, որ Հայաստանի Հանրապետության բարձրագույն դատական ատյանը, բացի սահմանադրական արդարադատության հարցերից, վճռաբեկ դատարանն է, որը կոչված է ապահովելու օրենքի միատեսակ կիրառությունը: Այսինքն՝ նախագծով առաջարկվում է Վճռաբեկ դատարանին օժտել ոչ միայն օրենքի, այլև ավելի լայն՝  «կամ այլ նորմատիվ ակտի» միատեսակ կիրառությունը ապահովելու, ինչպես նաև   դատական ակտերում առկա հիմնարար խախտումները վերացնելու գործառույթներով:

Սահմանադրական բարեփոխումների նախագծով առաջարկվում է Վճռաբեկ դատարանի դատավորների և պալատների նախագահների ընտրությունն իրականացնել  մրցութային կարգով: Բարձրագույն դատական խորհուրդը մրցույթի արդյունքներով Ազգային ժողովին ներկայացնում է Վճռաբեկ դատարանի դատավորների և պալատների նախագահների` յուրաքանչյուր տեղի համար երեք թեկնածու: Ազգային ժողովի կողմից` պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների  մեծամասնությամբ  ընտրված թեկնածուին պաշտոնի է նշանակում Հանրապետության Նախագահը:

Ըստ նախագծի, Վճռաբեկ դատարանի նախագահին Վճռաբեկ դատարանի կազմից` վեց տարի ժամկետով, առանց վերանշանակման իրավունքի, նշանակում է Ազգային ժողովը` Բարձրագույն դատական խորհրդի առաջարկությամբ, Ազգային ժողովի պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների  մեծամասնությամբ:

Սահմանադրական մասնագիտական հանձնաժողովն առաջարկում է նաև, որպեսզի  Վճռաբեկ դատարանի դատավորներ ընտրվեն  միայն Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի հանդիսացող, Հայաստանի Հանրապետության ընտրական իրավունք ունեցող իրավաբանների թվից, ում քառասուն տարին լրացել է և ովքեր ունեն բարձր մասնագիտական որակներ:

Ըստ գործող Սահմանադրության 95-րդ hոդվածի,  Արդարադատության խորհուրդն է (այն նախագծում փոխարինվել է Բարձրագույն դատական խորհրդով) կազմում և ՀՀ նախագահի հաստատմանը  ներկայացնում   դատավորների թեկնածությունների ցուցակը և դատավորների ծառայողական առաջխաղացման ցուցակները, որոնց հիման վրա կատարվում են նշանակումները, եզրակացություն տալիս ներկայացված դատավորների թեկնածությունների վերաբերյալ, ինչպես նաև առաջարկում վճռաբեկ դատարանի, նրա պալատների նախագահների և դատավորների, վերաքննիչ, առաջին ատյանի և մասնագիտացված դատարանների նախագահների թեկնածությունները:

Սահմանադրական բարեփոխումների նախագծով Վճռաբեկ դատարանի դատավորի լիազորու֊թյունները դադարեցվում են Դատավորների բարձրագույն խորհրդի եզրակացության հիման վրա՝ Ազգային ժողովի պատգամավորների  ընդհանուր թվի երեք հինգերորդի ձայների մեծամասնությամբ ընդունված որոշմամբ: Գործող սահմանադրությամբ Արդարադատության խորհուրդն է Հայաստանի Հանրապետության նախագահին ներկայացնում առաջարկ դատավորի լիազորությունները դադարեցնելու մասին: