Փաստ ինֆո

Հանրային քննարկման ներկայացված Սահմանադրության բարեփոխումների նախագծի 5-րդ և 6-րդ գլուխները տալիս են հանրությանն ու քաղաքական շրջանակներին ամենաշատը հուզող հարցերի պատասխանը` ինչ կարգով է ձևավորվելու Ազգային ժողովը և ով է ընտրելու Հանապետության նախագահին:

Նախ` ԱԺ-ի մասին.

Նախագծով սահմանվում է, որ Ազգային ժողովը կազմված է լինելու ոչ թե 131, ինչպես հիմա, այլ առնվազն հարյուր մեկ պատգամավորից, որոնք  ընտրվելու են համամասնական ընտրակարգով:

Ընդ որում, ԱԺ-ում պարտադիր պետք է ձևավորվի մեծամասնություն, իսկ եթե այն ընտրությունների առաջին փուլի արդյունքում չի ձևավորվում, ապա անցկացվում է քվեարկության երկրորդ փուլ, որին մասնակցում են առավելագույն ձայներ ստացած երկու կուսակցությունները կամ կուսակցությունների դաշինքները:

Ազգային ժողովի ընտրություններին մասնակցող քաղաքական ուժերը պարտավոր են ներկայացնել վարչապետի թեկնածություն և կառավարության ծրագրի հիմնադրույթներ:

Ազգային ժողովն ընտրվում է հինգ տարի ժամկետով: Ազգային ժողովի հերթական և արտահերթ ընտրությունները նշանակվում են Հանրապետության նախագահի հրամանագրով:

Խմբակցության մեջ ընդգրկվում են միևնույն կուսակցության կամ կուսակցությունների նախընտրական դաշինքի պատգամավորները: Ազգային ժողովում նոր խմբակցություններ չեն կարող ձևավորվել:

ԱԺ-ն վարչապետին անվստահություն կարող է հայտնել միայն պատգամավորների ընդհանուր թվի առնվազն մեկ երրորդի կողմից և միայն այն դեպքում, եթե այդ որոշման նախագծով միաժամանակ առաջարկվում է նոր վարչապետի թեկնածություն:

Սահմանադրության նոր նախագծով ավելացվել է նաև Հանրապետության նախագահի լիազորությունների ժամկետը: Նախագահն ընտրվում է յոթ տարի ժամկետով: Սակայն, նույն անձը Հանրապետության նախագահ կարող է ընտրվել միայն մեկ անգամ: Հանրապետության նախագահ կարող է ընտրվել քառասուն տարին լրացած, առնվազն վերջին յոթ տարում միայն Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն ունեցող և Հայաստանի Հանրապետությունում մշտապես բնակվող և ընտրական իրավունք ունեցող յուրաքանչյուր ոք:

 Նախագահի ուղիղ ընտրություններ նախագծով նախատեսված չեն, նախագահն ընտրվում է ընտրիչների ժողովի կողմից: Ընտրիչների ժողովը  կազմված է Ազգային ժողովի պատգամավորներից և Ազգային ժողովի պատգամավորների թվին հավասար տեղական ինքնակառավարման մարմինների կողմից իրենց կազմից ընտրված ներկայացուցիչներից:

Ընտրիչների ժողովը գումարվում է Հանրապետության նախագահի լիազորությունների ավարտից ոչ շուտ, քան երեսուն, և ոչ ուշ, քան քառասուն օրվա ընթացքում: Հանրապետության նախագահի թեկնածուների առաջադրման իրավունք ունի ընտրիչների ժողովի անդամների առնվազն մեկ հինգերորդը: Ընտրվում այն թեկնածուն, ով ստացել է ընտրիչների ժողովի անդամների ձայների առնվազն երեք հինգերորդը: Եթե որևէ թեկնածու ձայների նման մեծամասնություն չի ստանում, ապա անցկացվում է քվեարկության երկրորդ փուլ, որին կարող են մասնակցել  առաջին փուլին մասնակցած բոլոր թեկնածուները: Հանրապետության նախագահ է ընտրվում այն թեկնածուն, ով ստացել է ընտրիչների ժողովի անդամների ձայների կեսից ավելին: Եթե որևէ թեկնածու երկրորդ փուլում չի ստանում ընտրիչների ժողովի անդամների ձայների կեսից ավելին, ապա  անցկացվում է քվեարկության երրորդ փուլ, որին մասնակցում են առավել ձայներ ստացած երկու թեկնածուները: Երրորդ փուլում Հանրապետության նախագահ է ընտրվում այն թեկնածուն, ով ստանում է առավելագույն ձայներ:

Նախագահը կարող է պաշտոնանկ արվել պետական դավաճանության, այլ ծանր հանցագործության, ինչպես նաև Սահմանադրության կոպիտ խախտման համար:

Նախագահին պաշտոնանկ անելու հիմքերի առկայության մասին եզրակացություն ստանալու համար Ազգային ժողովը պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների մեծամասնությամբ ընդունված որոշմամբ դիմում է Սահմանադրական դատարան:

Ազգային ժողովը Հանրապետության Նախագահին պաշտոնանկ անելու մասին որոշում է կայացնում Սահմանադրական դատարանի եզրակացության հիման վրա՝ պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների առնվազն երկու երրորդով:

Հանրապետության նախագահն իր հրաժարականը ներկայացնում է Ազգային ժողովին: Հրաժարականը համարվում է ընդունված Ազգային ժողովի` իրավունքի ուժով անհապաղ գումարված արտահերթ նիստում՝ հրաժարականի հրապարակման պահից: